Wel eens een boek gelezen van Agatha Christie? Dan moet je zeker de komende dagen naar de film ‘Triggers’ van Jacq Palinckx gaan kijken. Een 63 minuten durende rolprent, die hoopjes informatie verschaft en op het einde als een soort puzzel ineen grijpt. Precies zoals in de boeken van de Britse schrijfster.

 

Jacq Palinckx beeldt in ‘Triggers’ onder meer de logica van dromen uit.

“Triggers volgt de logica zoals die in een droom voorkomt”, zegt Jacq Palinckx. Kennen dromen dan logica? “Als je in een droom zit, schieten beelden telkens van het een naar het ander. Er is dan sprake van een soort realiteit waarin je vast zit. Je kunt er niet uit. Je denkt je moeder te zien, maar dan is het Grace Kelly. Dat soort logica bevatten dromen.”

Jacq Palinckx is musicus. Al veertig jaar lang. Maar nu is hij ook cameraman, draaiboekschrijver, videobewerker, editor. Kortom filmmaker. En componist natuurlijk. Allemaal voor die ene film van 63 minuten: Triggers. Film is een ruim begrip, het gaat om een performance voor film en altviool. Het eerste deel is dus in handen van Palinckx, het tweede van Yvonne van de Pol. Hoewel je zou zeggen dat er voor de taakverdeling niet veel overblijft, zegt Jacq Palinckx: “Yvonne doet alles wat ik niet kan. Zij is de hoofdpersoon in de film, waar zij een aantal korte scènetjes invult. Elk ervan betreft een ander onderdeel. Triggers zijn dingetjes uit het dagelijkse leven, hersenen werken voor een deel door triggers.”

Yvonne van de Pol vertolkt het hoofdpersonage in de film ‘Triggers’.

“Je hoeft soms maar één akkoord te horen en dat genereert dan een enorme hoeveelheid geluiden en beelden uit je verleden. Aan de andere kant is er tegenwoordig een overkill aan informatie en impulsen. Triggers zoekt de balans tussen die twee begrippen.” Door Palinckx’ aanpak ontstaan surrealistische beelden, die niet de gekende volgorde van ná elkaar, maar naast elkaar kennen. Alle elementen zoals fragmenten uit oude films, animaties, homevideo’s, abstracte videobeelden, geschreven teksten, elektronische muziek en geluidsdecor zijn een metafoor voor het huidige, jachtige leven, waarin de ‘bewoner’ onafgebroken keuzes moet maken.

Yvonne van de Pol, die de Palinckx-muziek live vertolkt op altviool, treedt af en toe ook als personage in de film naar voren. De componist/gitarist, die tientallen jaren podiumervaring heeft, treedt niet naast haar op. “Het is niet zo dat een gitaar in elke productie past. En ik heb ook niet altijd de behoefte om zelf te spelen. Het geeft mij als componist meer vrijheid als ik niet hoef. Vanaf het moment dat ik aan dit project begon, had ik in mijn hoofd dat Yvonne en de altviool de film moesten dragen. Ik duik wel af en toe als een soort duiveltje in scènes op.”

Beelden uit oude films bepalen mede het beeld van ‘Triggers’.

“Ik heb een nieuw idee gevolgd waarin de muziek voor negentig procent is gecomponeerd. Qua timing geef ik Yvonne veel vrijheid. Hoe de film en de altviool op elkaar inwerken, levert een heel levendig resultaat op. Soms is er sprake van een vraag-antwoordspel. Ik wil de muziek zo levendig mogelijk aanwezig hebben. Daar is een behoorlijke speelruimte voor nodig.”

De componist vind zelf dat Triggers typische Jacq Palinckx-muziek bevat. “In de film is zij wat sfeervoller, maar wel even drastisch en markant als al mijn andere composities. De altviool wordt op allerlei mogelijke manieren bespeeld. Ik heb niet geëxperimenteerd met bijvoorbeeld een geprepareerde altviool. De film begint met duidelijke thema’s, een soort stellingen. Gaandeweg gaan die muzikale elementen steeds meer botsen met de beelden. Daarin zit het drastische, Triggers is geen lieflijke film. Bovendien is er sprake van muziek bij beelden. Ik heb muziek onder een plaatje willen vermijden. Ik wil mensen in een ‘flow’ brengen, door muziek en beeld steeds meer te laten botsen. Als kijker ben je steeds bewust van het gevoel ‘Hé, er wordt muziek gemaakt’. Het wordt meer een performance van een altviool met film dan film met muziek.”

Jacques Palinckx duikt soms als een duiveltje op in ‘Triggers’.

Dit alles neemt 63 minuten in beslag. Houd je met zo’n lengte de belangstelling van de kijker wel overeind? “Ik ga er van uit dat dit moet lukken”, meent Jacq Palinckx. “Je moet het van twee kanten bekijken. Een gemiddelde Harry Potterfilm duurt tweeëneenhalf uur. Mensen zijn aan die lengtes gewend. Wat dit betreft is Triggers een korte film. Er zit een enorme informatiedichtheid in opgesloten. Daarom heb ik al snel besloten de film op te splitsen in dertien delen, zodat het publiek telkens op adem kan komen.”

Jacq Palinckx benadrukt dat Triggers geen verhaallijn kent. “De film werkt als een soort Memoryspel. Hij geeft beelden en korte scènes aan. Als kijker begin je elementen erin te herkennen. Het werkt alsof je een boek van Agatha Christie leest. Je krijgt steeds maar informatie, maar op het laatst valt de puzzel in elkaar.”

Een beeld uit de film ‘Triggers’.

Zou het publiek na afloop door deze aanpak tevreden huiswaarts keren? “Ja en nee. De totstandkoming is heel gestaag. Elke korte opbouw is een soort inleiding. Al in de tweede van de dertien scènes duikt Yvonne op als personage, waarna zij telkens in een volgend stadium terecht komt. Hoe het publiek zich na afloop voelt is te vergelijken met een concert: daarin is ook sprake van muzikale vormen die telkens anders worden gespeeld. Uiteindelijk kom je uit bij een soort stuwing en daar ben ik steeds naar op zoek geweest. Je wordt als publiek als het ware voortgestuwd door alle informatie die op je afkomt. Triggers eindigt met een soort slotwoord, dat een open einde is.”

Yvonne van de Pol reist door ‘Triggers’ als altvioliste en hoofdpersonage.

Triggers is een project geworden van de lange adem, het meest arbeidsintensieve dat Jacq Palinckx ooit onder handen heeft genomen. “Tweeëneenhalf jaar geleden had ik mijn eerste draaiboekje klaar, anderhalf jaar geleden ben ik gaan werken. Uiteindelijk was het project onverwacht snel klaar. Toen we in september een aantal scènes speelden in Dock Zuid in Tilburg, bleek Triggers klaar. We hadden geen reden de première op 7 december uit te stellen.”

Een musicus die zich gaat verdiepen in de speciale kunstvorm film, moet een computernerd zijn, zou je denken. “Dat ben ik zeker niet”, zegt Jacq Palinckx. “Ik ben me pas de afgelopen jaren in computers gaan verdiepen. Vier jaar geleden startte ik een eigen Youtubekanaal, dat ik zie als een archief waar ik al mijn muziek onderbreng, telkens met een speciaal visueel sterk plaatje. Uit dit kanaal is mijn idee om een film te maken, voortgekomen. Op zeker moment wist ik genoeg om eraan te beginnen. Ik moest er een zwaardere computer voor kopen. Ik heb wel alles zelf uit zitten vogelen. Als je tien jaar geleden had gezegd: maak een film van een uur, dan had ik jou ervan overtuigd, dat dát er niet in zat.”

Een beeld uit de film ‘Triggers’.

De vrije kunstenaar/componist Jacq Palinckx bekwaamde zich jaren geleden ook in het vak van theater maken. En nu in dat van cineast. “Hier komt mijn achtergrond als componist, theater- en filmmaker bij elkaar. Als kind zat ik altijd te tekenen. Ik ging naar de Tehatexopleiding in Tilburg (de schoolvakken tekenen, handvaardigheid en textiele werkvormen, rvdh), die ik afrondde als bevoegd docent tweede graads tekenen. Ik had op die school al als hobby gitaar. Eigenlijk wilde ik iets doen met een altviool, maar dat instrument was veel te duur. Voor tachtig gulden kocht ik toen een gitaar die best goed klonk. Toen ik aan mijn eerste graads begon, was mijn muzikale carrière al een feit. Ik koos er in die periode voor om Maartse Buiten (een van de eerste mijlpalen in het compositorisch oeuvre van Palinck, rvdh) op te nemen en had bovendien al veel optredens. Ik heb bij docent Henk Stoop aan de Tilburgse Muziekschool een paar jaar compositielessen gevolgd. Daarna ging mijn ontwikkeling heel snel.”

Om voorlopig even – kort – halt te houden bij het stadium van filmmaker. De weg van duizendpoot Jacq Palinckx is immers – gezien de voortstuwing van de afgelopen veertig jaar – nog lang niet ten einde.

RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto-compositie GEMMA KESSELS

 

‘TRIGGERS’

première 7 december om 20.30 en 22.15 uur
Dock Zuid,
Ringbaan Oost 8-12, Tilburg

12 december
Podium voor Ongehoorde Muziek (POM)
Ruysdaelbaan 106, Eindhoven

 

VOOR MEER INFORMATIE ZIE DE WEBSITE VAN JACQ PALINCKX

 

YOUTUBEKANAAL JACQ PALINCKX

 

Previous

Met Jean-Paul Estiévenart door zijn hoofd reizen

Next

Uitreiking Boy Edgar Prijs Jasper Blom zal lang heugen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook