Jazz Middelheim staat in de startblokken voor vier dagen ongeëvenaarde jazz- en improvisatiemuziek. Het festival begint vrijdag 12 augustus aan zijn 35e aflevering en duurt tot en met maandag 15 augustus. Met als spitsroedenlopers het trio van tenorsaxofonist Pharoah Sanders met percussionist Zakir Hussain en pianist Joachim Kühn en voorts trompettist Avishai Cohen, die als artist-in-residence is uitgenodigd, Ludovico Einaudi, het Ornette Coleman-eerbetoon ‘Denardo Vibe’, Patti Smith, Jeff Neve en Typhoon en het Power Trio met David Murray, Geri Allen en Terri Lyne Carrington.
Pharoah Sanders komt in de herhaling. Met de uitdrukkelijke wens – of misschien wel bevel – van festivaldirecteur Bertrand Flamang om nu wél een goed concert te verzorgen. “Acht jaar geleden viel Pharoah Sanders op Middelheim erg tegen”, legt de directeur uit. “Hij stond in die tijd heel weinig op de podia. Ik heb tegen zijn management gezegd: dit moeten we niet meer doen. Nu komt Pharoah met Zakir Hussain en Joachim Kühn. Daar hebben we heel wat meer verwachtingen van.” Dit trio is de hoofdact en sluit op maandagavond Jazz Middelheim 2016 af.
TWEEDE EERBETOON
Een correctieve handeling derhalve en er is ook nog een tweede. Er komt een nieuw, uitgebreid eerbetoon voor Ornette Coleman, die vorig jaar overleed. Dat eerbetoon was er in 2012 al, “maar toen leefde Ornette nog en dat voelde achteraf niet goed”, zegt Bertrand Flamang. “Nu komt de zoon van Ornette, Denardo met zijn project ‘Vibe’. Het wordt een echte Tribute to Ornette Coleman.” Denardo Vibe treedt aan op zaterdagavond. De tribute krijgt diezelfde avond nog een uitloop tijdens het optreden van Patti Smith, die tijdens haar An Evening of Words and Music with Patti Smith enkele van haar gedichten over Ornette Coleman zal voordragen.
Wellicht onbewust, maar misschien ook niet, staan diverse festivaldagen in het teken van een thema. De zondag wordt vooral een dag met Belgische musici. “Toevallig voor de tweede keer”, licht Bertrand Flamang toe. Die dag treden aan Tutu Puoane, Jef Neve en Nederlands top-exportproduct Typhoon, het meer dan hotte Stuff en Rebirth::Collective met als gast de Nederlandse gitarist Jesse van Ruller. En de slotdag noemt de festivaldirecteur “een geëngageerde jazzdag”. Waarbij hij meteen opmerkt dat alle jazz geëngageerd is. Hij doelt er vooral mee op de geprogrammeerde komst van het Liberation Music Orchestra, dat echter zijn optreden afzegde. “Dit orkest komt alleen maar naar buiten als er sprake is van een oorlogssituatie”, zegt Flamang. Ervoor in de plaats is het Power Trio van David Murray uitgenodigd, mét pianiste Geri Allen en slagwerkster Terri Lyne Carrington. Het Power Trio komt in Antwerpen niet alleen Ornette Coleman eren, maar ook andere onlangs overleden jazzgrootheden: Marcus Belgrave, Charlie Haden en Father Peter O’Brien.
En dan is er nog de openingsdag, waarin het begrip verstilling een aantal gedaanten krijgt. Bij Pascal Schumacher and Friends in de vorm van minimalistische muziek, bij het Marcin Wasilewski Trio dat vanuit ECM-hoek minimalisme, eenvoud en bezinning ten gehore brengt. Met als slotconcert die dag dat van Ludovico Einaudi, dé meester die de soundtrack van menig leven heeft beschreven en uitgevoerd.
AVISHAI COHEN
Avishai Cohen is artist-in-residence. Hij treedt in die hoedanigheid drie keer op. Als leider van zijn gelijknamige kwartet, als gangmaker met Big Vicious – met twee drummers, twee gitaristen en hijzelf op trompet in een afwijkende mengeling van jazz, psychedelica, rock en funk – en als leider van een band met studenten van het Koninklijk Conservatorium Antwerpen.
Het vermaarde festival in Antwerpen vereert dit jaar het cijfer 35. Eerstens omdat het evenement even zovele jaren bestaat, maar ook vanwege een expositie die de lange levensduur in foto’s uitbeeldt. Uit de archieven van Jazz Middelheim en na een oproep uit de schoenendozen en kasten van bezoekers spullen op te sturen, is op 35 plekken, verspreid door de stad, al dat materiaal tentoongesteld. EXPO35XJAZZ is onder meer te bezoeken in het MAS (Museum aan de Stroom), Vleeshuis, FoMu (Foto Museum) en Muhka (Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen), maar ook in talloze cafés.
De viering van vijfendertig jaar Jazz Middelheim komt tot uiting in de programmering en organisatie zoals hierboven omschreven, maar ook in de steun die het evenement krijgt van de Stad Antwerpen. De verantwoordelijke schepen (wethouder) van cultuur, Philip Heylen, deelde op een persconferentie in april mee, dat de stad de komende jaren de budgetten wil aanvullen, die verminderen nu de VRT – waarschijnlijk – na deze editie zich terugtrekt. Klara, de cultuurpoot van de VRT, maakt een wezenlijk deel uit van de organisatie van Jazz Middelheim. Niet alleen door zijn geldelijke steun, maar vooral ook door de vele uren uitzending die het festival een belangrijke plaats hebben gegeven in het Westeuropese jazzfestivallandschap. “De VRT legde de grondslag voor Jazz Middelheim”, verklaarde schepen Heylen. “De omroep blijft zich focussen op jazz, maar stopt waarschijnlijk na de 2016-editie van Middelheim. Voor volgend jaar en de daarop volgende willen wij de budgetten blijven verhogen om het gat van VRT te vullen.”
FINANCIEEL RISICO
Festivaldirecteur Bertrand Flamang is er maar wat blij mee. “Het organiseren van een festival als Jazz Middelheim blijft een groot financieel risico. Als de stad er niet achter staat, gaat het niet lukken. Zo kunnen wij ook dit jaar weer een mooie mix maken van achter- en vooruit kijken.” Waarbij hij perfect aansluit bij de openingswoorden van schepen Philip Heylen tijdens de persconferentie: “Herinneringen zijn het enige paradijs waaruit de mens niet verdreven kan worden.”
RINUS VAN DER HEIJDEN
Lees terug
Interview van JazzNU met Jef Neve over zijn samenwerking met Typhoon:
Programma
VRIJDAG 12 AUGUSTUS
21.30u Ludovico Einaudi
19.30u Avishai Cohen Quartet
17.30u Marcin Wasilewski Trio
15.30u Pascal Schumacher & Friends
CLUB STAGE
23.00u Book of Air vvolk
18.50u EOP/AAN
16.50u Hoera
ZATERDAG 13 AUGUSTUS
21.30u An Evening of Words and Music with Patti Smith
19.30u Tribute to Ornette Coleman
17.30u ICP Orchestra
15.30u Avishai Cohen – Big Vicious
CLUB STAGE
23.00u Eric Thielemans Large plays ERF
20.50u The Mechanics are Dancing in your Head
18.50u Eric Thielemans & Billy Hart Duo
16.50u Eric Thielemans Solo
ZONDAG 14 AUGUSTUS
21.30u Melanie De Biasio
19.30u STUFF. ‘Hybrid Love’
17.30u Jef Neve & Typhoon
15.30u Avishai Cohen + Koninklijk Conservatorium Antwerpen
CLUB STAGE
23.00u Rebirth::Collective
20.50u Rebirth::Collective
18.50u Tutu Puoane
16.50u Tutu Puoane
MAANDAG 15 AUGUSTUS
18.30u Pharoah Sanders / Zakir Hussain / Joachim Kühn
16.30u Power Trio: Murray, Allen & Carrington
14.30u Dré Pallemaerts ‘Seva’
12.30u Craig Taborn – AVENGING ANGEL (solo)
CLUB STAGE
21.00u Ben Sluijs Quartet
17.50u 3/4 Peace
15.50u Ben Sluijs Trio
13.50u Ben Sluijs & Erik Vermeulen Duo
