Tja, hoe omschrijf je zo iemand? Dat is de eerste vraag die zich aandient als je de stem hoort van Andreas Schaerer. De tweede vraag komt daar meteen achteraan: waar komt deze prachtige muziek vandaan?
De eerste vraag is niet gemakkelijk te beantwoorden. Misschien dat de omschrijving op de hoestekst van de cd Perpetual Delirium enig houvast geeft. Een letterlijk citaat over de mengvorm die Andreas Schaerer met zijn stem bewerkstelligt: ‘Gregoriaans gezang, vrije tonale elementen, reminiscenties aan György Ligeti, barok contrapunt en verweven fugathema’s, dramatische opera, melodieën uit de Romantiek, bluesinvloeden, vrije improvisaties en geluiden uit de Alpen, vermengd met Caribische ritmes’. Dit alles gevangen in een menselijke stem, die van Andreas Schaerer. Die ook nog eens klinkt als een vrouwelijke alt. Wellicht dat niet iedereen al deze omschrijvingen er in terug zal horen, maar de stem van Schaerer draagt veel verder dan waar wij gewoonlijk een zanger onder scharen. Laten we het maar houden op stemkunstenaar.
En waar die muziek vandaan komt? Uit Zwitserland. Op initiatief van Andreas Schaerer hebben saxofoonkwartet Arte Quartett en basgitarist Wolfgang Zwiauer de handen ineen geslagen en dat resulteerde in het album Perpetual Delirium. Een prachtplaat, vol onvermoede hoeken en gaten, die worden gevuld met muziek die zich uitstrekt van hedendaagse gecomponeerd tot vrije jazzimprovisaties, maar ook soepele banden met het verleden van alle muziek, dus van oude muziek tot die uit het begin van de twintigste eeuw, onderhoudt. En ook ver over de grenzen kijkt, want subtiele verwijzingen naar het Verre Oosten (China), naar Brazilië en naar het Caribisch gebied komen voorbij. Voor dat laatste zorgt vooral basgitarist Wolfgang Zwiauer, die niet alleen prachtige ritmische accenten plaatst over het kwartetspel van de vier saxofonisten, maar over het gehele muzikale concept een sluier van vervreemding drapeert.
Het Arte Quartett getuigt van eigenwijsheid. Het is even weerbarstig als de stemkunst van Andreas Schaerer, die met ondersteuning van ‘human beats’ een onverwacht ritmisch element in het kwartetspel inbrengt. Hij, de mede-oprichter van de Berliner Jazzwerkstatt is een late dertiger, van wie het lijkt of hij alle tijd heeft gehad om de geschiedenis van gecomponeerde en geïmproviseerde muziek in te drinken. Hij heeft ook alle negen composities geschreven. Standvastig, zelfbewust en druipend van fantasie legt hij zijn aandeel in de handen van het totaalconcept. Waarmee Perpetual Delirium een totaalbelevenis is, een eeuwigdurend delirium dat het waard is om op elk moment van de dag te worden ondergaan.
Perpetual Delirium bestaat uit twee onderdelen: een cd met de boven omschreven muziek en een dvd. Die bevat twee delen: de film Beyond Perpetual Delirium van Klemens Schiess met interviews, camera- en filmmontages. En Perpetual Delirium – Live Premiere, een live-optreden op het BeJazz Winterfestival 2014.
RINUS VAN DER HEIJDEN
Andreas Schaerer meets Arte Quartett & Wolfgang Zwiauer
Perpetual Delirium – BMC
www.bmcrecords.hu /info@bmcrecords.hu
Andreas Schaerer – stem, human beats, composities
Beat Hofstetter – sopraansaxofoon, sopranino, tenorsaxofoon
Sascha Armbruster – alt-, sopraan- mezzosopraansaxofoon
Andrea Formenti – tenor- en baritonsaxofoon
Beat Kappeler – baritonsaxofoon en tubax
Wolfgang Zwiauer – basgitaar
