De cd begint meditatief en dat is de eerste verwijzing naar de titel: ‘Trance’. Is daarmee gezegd dat Artvark buiten de oevers van het bewustzijn treedt? Geenszins, de titel slaat veeleer op de tip die het kwartet de luisteraar meegeeft: beluister het album als een geheel en dan komt de achterliggende bedoeling het best tot zijn recht. Die kan kort worden omschreven: ‘Trance’ is een compact verhaal, zonder onderbrekingen ook al bestaat de schijf uit zeven stukken. Ze zijn zo hecht met elkaar verbonden dat er sprake is van één groot geheel. Dat je geest in een opgewekte staat van verrukking brengt.
Dat is een bewuste keuze van dit saxofoonkwartet. Het doet alle hoeken van gecomponeerde- en geïmproviseerde muziek aan, waarbij de ervaring van de musici en de inzichten die daarmee samenhangen een zelden gehoorde samenklank opleveren. Trance is het zesde album van het twaalf jaar bestaande Artvark en wellicht het diepgaandste. De vier saxofonisten maken een reis door het menselijk bewustzijn, verbinden spiritueel aandoende passages aan uitgesproken wereldse en bouwen zo een nieuw, indringend en vooral individueel fort van eigengereide muziek. Dat is verder gelagerd op experimenten met ritme, harmonie en melodie, die de ene keer weldadig aandoen, maar op bepaalde momenten wringen. Die tegendraadsheid is eigen aan Artvark, op Trance is zij dusdanig ingebed in een universeel geheel dat zij met voornoemde experimenten onmerkbaar en zonder hoekige weerhaakjes ineen vloeit.
Trance laat de muziek dansen, zich soms herhalen als om ankerpunten aan te geven. Het opvallendst is echter het gegeven dat ieder bandlid individueel nadrukkelijk aanwezig is, maar nergens een belangrijker rol opeist dan de som der delen. Alleen op zo’n manier kun je een groepsklank creëren die nergens anders klinkt. En alleen zo blijft elke ademtocht een garantie voor ongekende verrassingen.
De hoestekst van Trance vertelt een verhaaltje. Maar dat laten wij buiten de context van deze beschouwing. Het verhaaltje doet niet ter zake; de vier saxofoons kunnen veel beter verhalen, daar heb je geen letters voor nodig. Zij schurken tegen elkaar, geven elkaar schouderklopjes, verweren zich tegen elkaar, dragen samen mooie en tegelijkertijd wringende elementjes aan en vormen zó het geheel dat zij voorstaan. En creëren aldus de hypnose en extase die zij nastreven. De luisteraar wordt eraan overgeleverd, of hij wil of niet. En hoe die indruk ook overkomt, het is er immer een met paarlemoeren randjes.
RINUS VAN DER HEIJDEN
Artvark – Trance
Oink Records/Painted Dog
Rolf Delfos – altsaxofoon
Bart Wirtz – altsaxofoon
Mete Erker – tenorsaxofoon
Peter Broekhuizen – baritonsaxofoon
