Sopraan Claron McFadden en accordeonist Tuur Florizoone verzorgden een concert in een afgelegen kerkje in Velp. Het werd een gebeurtenis van jewelste, een optreden van een ongekende schoonheid, dat de tijd buiten de werkelijkheid plaatste.
Ingeklemd tussen het Kapucijnenklooster Emmaus en het vroegere klooster De Bronkhorst rust in het weelderig groene polderlandschap van het Land van Ravenstein een klein kerkgebouw. ’t Kerkje heet het in de volksmond, deze voormalige parochiekerk van Velp. Aan de noordkant is het goed toeven, dat zie je aan een man en een vrouw die zittend in sappig gras in de serene stilte van een warme zondagmiddag picknicken.
Nog geen half uur later staan man en vrouw op een podium in ’t Kerkje, waar zij een concert geven waarvoor de omschrijving memorabel vele malen te zwak is uitgedrukt. Wat accordeonist Tuur Florizoone en sopraan Claron McFadden hier aan liedkunst brengen, overstijgt elke perfectie. Subtiliteit, tijdloosheid, gedetailleerdheid en vooral een ongekende emotionaliteit tillen een paar stukken die in de loop van decennia door anderen kapot zijn gespeeld, naar een delicaat, nieuw en gloedvol niveau. Niets geen vertolken, hier wordt gecreëerd alsof het nieuw materiaal betreft.
GEHEIMEN
Het concert van Claron McFadden en Tuur Florizoone was deels gebaseerd op hun project Secrets, waarin geheimen die in ieder van ons schuilen en die ons mede het bestaan op deze aardkloot verlenen, aan de oppervlakte worden gebracht. Geopend werd met een gospel, subtiel en eerbiedwaardig neergezet, een duidelijke richtingaanwijzer aan wat ging volgen. Dat was allereerst Nature Boy, bekend gemaakt door zanger/pianist Nat ‘King’ Cole en tenorsaxofonist John Coltrane. Een uitgebreid intro op de accordeon leidde een fascinerende stemimprovisatie in van Claron McFadden. De kritische akoestiek van ’t Kerkje stond toe dat de bewegende vingers op de accordeontoetsen voor een percussieve aanvulling zorgden. Er is zelden zo’n persoonlijke visie op een al lang bestaande compositie gegeven als hier. Hoe is het mogelijk dat op breekbaar ijs een accordeon en een stem een dergelijk verbond sluiten?
Een Spaans liefdeslied begon neuriënd over de klanken van de accordeon, waarna woord voor woord de tekst werd ingezet. De in zachtheid gedrenkte, nergens aaneengeregen muziek gleed langzaam terug in geneurie, dat overging in stilte. Doodse stilte. De stilte van de eeuwigheid, zou je bijna denken. Birth of a Secret was beider commentaar op het ongrijpbare fenomeen ‘geheimen’, zoals een eerste grote liefde die voorbijgaat. Ondersteund door een grootse improvisatie van Tuur Florizoone. En dan volgde er een Nederlandstalig lied: Ik ben een meisje. Met als ‘grondtoon’ de tekst: ‘Ik ben een meisje / en ik heb me laten kussen / door een ander meisje. En ik val helemaal niet op meisjes. Ook een geheim dat vér dragende gevolgen kan hebben, maar hier als paradox gedrenkt in een vrolijke wals.
En dan was er Strange Fruit. Dé aanklacht van Billie Holiday uit 1939 tegen het racisme dat talloze Afro-Amerikanen in het zuiden van de Verenigde Staten in die jaren trof. De tekstregels ‘Black bodies swingin in the Southern Breeze / Strange Fruit hanging from the poplar trees’ zijn al snijdend genoeg, een beeldender versie dan die van Claron McFadden en Tuur Florizoone is er niet. De accordeon liet een wind horen, waardoor de lijken aan de bomen in beweging kwamen; de stem was niet klaaglijk, maar trots. Zinnebeeld van de bittere ellende die de rasgenoten van Claron McFadden hebben moeten doorstaan. Maar tevens het hoorbaar maken van de trots die de zwarte bevolking van Amerika desondanks kaarsrecht overeind houdt.
RAGFIJN GEHALTE
My Favorite Things uit de musical der musicals The Sound of Music was van een ragfijn gehalte. De sterke melodie werd tot in de finesses gedragen door het alles kunnende stemgeluid van Claron McFadden, waarbij de accordeon dynamiek aanbracht van even fijnzinnig tot aan de oerkracht van een donderend kerkorgel. De beide musici meenden hiermee hun concert te kunnen besluiten, maar het dolenthousiaste publiek hoefde weinig kracht uit te oefenen om een toegift te krijgen. Dat werd geheel in de stijl van de weeromstandigheden buiten de koele kerk, Summertime. Een onovertroffen ode aan het vocale lied. Waar de stem van Claron McFadden de hoogte in ging, werd er een muzikale dolk in je ziel gestoten. Kippenvel bezorgend derhalve en tot tranen roerend, deze briljanten schoonheid.
Het concert van McFadden/Florizoone maakte deel uit van de serie Kunst in het Kerkje, die is opgedeeld in exposities en concerten. Het was het laatste optreden van het seizoen 2016/2017. De serie heeft juist het veertigjarig bestaan achter de rug. En gaat de komende jaren tegemoet met een nieuwe aanpak. Waarbij het is te hopen dat muziekprogrammeur Frank van Dorst ervoor kan zorgen dat pareltjes als de combinatie McFadden/Florizoone niet voor de zwijnen worden geworpen. Er is al genoeg andere troep om de varkens te voeren.
RINUS VAN DER HEIJDEN
beeld GEMMA VAN DER HEYDEN
Claron McFadden en Tuur Florizoone – Jazz Meets Classic
Kunst in het Kerkje, Velp-Grave, 18 juni ’17
Claron McFadden – sopraan
Tuur Florizoone – accordeon
