De Amerikaanse componist John Zorn raakte zich aan het begin van dit decennium bewust van de drijfveer dat hij zijn joodse afkomst een plaats wilde geven in zijn muziek. Dat hij joodse muziek kon verenigen met de muziek uit zijn geboorteland, de Verenigde Staten. Zoals dat was gebeurd met jazz in amper een halve eeuw tijds: van Jelly Roll Morton, een amusementsmusicus in de jaren tien van de vorige eeuw, naar de jazzmatiger klanken van de swing, daarna de bebop en zo naar de free jazz; zogezegd van Jelly Roll Morton naar Zorns grote idool Cecil Taylor.

Om die droom – waarvan hij wist dat die werkelijkheid zou worden – te verwezenlijken, schreef John Zorn 613 stukken, die correspondeerden met de 613 geboden uit de Thora, vijf heilige boeken die de grondslag vormen van het joodse geloof. Die 613 composities bracht Zorn onder in zijn cyclus The Book Of Angels;  Zorns eigentijdse plek van de joodse traditie in de moderne jazz.

Foto Gemma van der Heyden/JazzNu.com
Roberto Rodriguez

The Book Of Angels bestaat uit een fiks aantal delen. Deel 23 is de leidraad geweest voor de Cubaanse slagwerker/percussionist Roberto Rodriguez om er met zijn Cuarteto Masada een project aan te wijden, Aguares, waarmee hij door Europa tourt. Het laatste concert op twee na bracht hij in muziekpodium Paradox.

In Cuarteto Masada wordt getracht een brug te slaan tussen jazz, Latijns-Amerikaanse muziek en klezmer, de muziek van de joden. De Cubaan Roberto Juan Rodriguez raakte bekend met klezmer toen hij als jonge musicus die stijl speelde op joodse feesten in Miami. Zo nestelde klezmer zich in het muzikale verloop van zijn leven. En zo ontstond Cuarteto Masada, de levende link naar de muziek van John Zorn: het is al klezmer en een bombardement aan ritmes dat dit kwartet voortbrengt.

Foto Gemma van der Heyden/JazzNu.com
Jonathan Keren

SMACHTEND

Het mooist deze avond waren de overgangen tussen de up-tempodelen – hele échte – en de smachtende, in klezmer gedrenkte vioolpassages van de Israëlische uitvoerder Jonathan Keren. Daar huilde de viool en daarmee treurde de hele geschiedenis van het joodse volk mee. Dat hebben we vaker gehoord, maar de heftige aanvallen van ritmes op alle muziek van het concert plaatsten Rodriguez’ concept in een geheel ander kader. Temeer ook daar de Cubaanse invloeden die daaraan ten grondslag lagen, eveneens terugkeerden in het vioolspel, waarmee een organische wisselwerking was gegarandeerd.

Het concert van Cuarteto Masada begon weinig verrassend en beloofde vrijwel niets voor de rest van de avond. Leider Roberto Rodriguez gaf vanachter zijn drumstel met ongeduldig lijkende armgebaren instructies om tempowisselingen en soli aan te duiden. Hetgeen meer deed denken aan een repetitie dan aan een concert. Maar gaandeweg ging het beter. De vermenging van de – vooral – Cubaanse muziek met de jazzmatige improvisaties van de piano, beeldde één deel van de opvattingen van het kwartet uit. Als de viool aanschoof werd de muziek in de volle breedte uitgesmeerd en trad het kwartet buiten de kaders van pure jazz om in plaats daarvan de grondbeginselen van The Book Of Angels te gaan volgen: vermenging van allerlei muziek tot één universele.

Foto Gemma van der Heyden/JazzNu.com
Bernie Minoso, Roberto Rodriguez , Jonathan Keren en Alon Nechustan.

Het concert telde verscheidene mooie, intieme momenten. Zoals toen de viool een duet aanging met het slagwerk. Een piepklein citaat uit de Hebreeuwse klassieker Hava Neguila (‘Laat ons gelukkig zijn’) onderstreepte Jonathan Kerens visie op die zo brede muziek van Cuarteto Masada, die hij verder uitbreidde met verwijzingen naar gipsymuziek. Wat dan weer leidde tot de conclusie, dat al deze muziek dichtbij elkaar ligt.

Viool en drums vergleden in elkaar, wat een hevig contrast opleverde met een bassolo waar het slagwerk zichzelf onderschoof. Bernie Minoso, die ooit nog speelde met de Cubaanse percussielegende Tito Puente, bespeelde de basgitaar met de volle hand. Percussief dus. Om daarna – om de snelheid te dienen – weer terug te schakelen naar ‘finger picking’. Waarbij telkens opviel hoe de bedeesd opererende pianist Alon Nechustan pas echt uit zijn schulp kroop, als hij achter de Fender Rhodes kroop.

Foto Gemma van der Heyden/JazzNu.com
Bernie Minoso

AFVRAGEN

Wie The Book Of Angels niet of nauwelijks kent, zal zich hebben afgevraagd waar deze avond de connectie met Cuarteto Masada lag. Misschien in de woorden van John Zorn: “Je kunt niet altijd de muzikale verbindingen zien, maar ze zijn er wel. Ik ben slechts geïnteresseerd in gesprekken met musici als die plaatsvinden in hun eigen taal, in hun eigen termen en in het naar buiten brengen van het beste wat in hen leeft.” In die zin zette Cuarteto Masada het gedachtengoed van John Zorn deze avond in Paradox zeker voort.

Foto Gemma van der Heyden/JazzNu.com
Alon Nechustan

RINUS VAN DER HEIJDEN
beeld GEMMA VAN DER HEYDEN

Cuarteto Masada
Paradox Tilbug, 29 april 2016 

Roberto Rodriguez  – drums en percussie
Jonathan Keren – viool
Alon Nechustan – piano
Bernie Minoso – basgitaar

Previous

Claude Bolling: ‘Ontwikkeling jazz is net als die van mode’

Next

Spel Rob en Sebastiaan van Bavel bewonderenswaardig

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook