Aan het begin van de film ‘Triggers’ zie je een naar behoren werkende metronoom. Even later krijgt het apparaat echter kuren, het tikt sneller en sneller en krijgt zowaar ondersteuning van klokken die eveneens op hol slaan. Ze trekken je het gedachtegoed in van Jacq Palinckx, bedenker, cineast en componist van de muziek bij een film die je langzamerhand knettergek maakt. Maar wel op een uiterst aangename manier.
Triggers is een film die geen verhaal vertelt. Maar toch 63 minuten lang boeit. Deze gefilmde performance stapelt in razende vaart duizenden beelden op elkaar, die als verdovingspijltjes het gemoed van de toeschouwer in worden gejaagd. Je wordt gegrepen door de stortvloed van beelden, van kleuren, van klanken, voortgebracht door de altviool van Yvonne van de Pol. De klassiek geschoolde musicus maakt in Triggers ook nog eens haar filmdebuut. Zij is het vleesgeworden personage, dat het moet opnemen tegen een vele decennia geleden levende manspersoon, die wel of niet levend in een verongelukte auto wordt aangetroffen, met het stuurwiel in zijn mond gepropt.
Wie de muziek van de gitarist en componist Jacq Palinckx kent, weet dat verstandsverbijstering altijd op de loer ligt. Bij Triggers is dat ook zo, want waarom zou Palinckx’ waanzin, die is gekoppeld aan een ongepolijst kunstenaarschap, voor deze gelegenheid zijn ingeruild voor een ratio, die door velen wordt gezien als vaste grond onder de voeten? Houvast is er nergens en nooit bij Palinckx, de toeschouwer of toehoorder zal het moeten doen met zijn eigen gemoed. Dat wordt overspoeld met de kunstuitingen van de maker, die nooit medelijden toont, maar wel berusting aangeeft. En als je die aanvaardt, nou ga dan maar terug staan. Dan openbaart zich stekelige schoonheid, Triggers is er het zoveelste voorbeeld van.
Kun je ons bestaan in kunst vangen in een dik uur? Het is een vraag die er nauwelijks toe doet, maar zich wel opdringt als de laatste beelden van Triggers zijn verdwenen. Het begrip tijd – begin en einde van alle leven – opent de film, een karretje in een supermarkt is een metafoor voor het menselijk bestaan, evenals een mes dat associaties met geweld verbeeldt. Nachtelijke straten, auto’s, kermis als vermaak, alles verterend vuur, een autoweg met als ‘aandoenlijk’ detail onderin het detail van een geparkeerde fiets, schrijver/filosoof Johann Wolfgang Goethe en Jean Baudrillard – vijftig jaar geleden al tegenstander van de consumptiemaatschappij – duiken op en ook nog computerspelletjes, wiskundige formules, een typende Yvonne van de Pol, het naderende einde van de wereld; zijn er nog meer saillante details om de menselijke samenleving uit te beelden? Je krijgt het in Triggers allemaal op je bordje.
Jacq Palinckx zegt dat je zijn film moet zien als een droom. Dat is absoluut zo. Elke droom kent zijn eigen werkelijkheid. Die altijd strookt met het heden en tegelijkertijd er niets mee heeft te maken. Omdat primair de menselijke geest aan de basis ligt van de droom, en niet zijn dagelijkse handelen waarmee de mens zijn plaats in de wereld dient te handhaven. De kracht van Triggers is dat het die twee werkelijkheden tot één nieuwe maakt: die van de kunstenaar die zijn ambacht inzet om de alledaagse werkelijkheid van eigen commentaar te voorzien, er zoals hier een roadtrip à la Jack Kerouac van maakt.
Triggers is beklijvend. Hij blijft nog geruime tijd in je hoofd rondspoken. Hoewel je als kijker een tsunami van beelden over je heen krijgt gestort, kun je die best weerstaan. De voortstuwing van die beelden wordt naarmate de film vordert, mede draaglijk gemaakt door de ingenieuze herhaling ervan. Daarbij komt dat de muziek eveneens een draagbaar element is: de manier waarop Yvonne van de Pol haar vertolkt, is áf. Hoewel zij vanaf de partituur speelt, is er zoveel eigen inbreng dat haar klanken even bedwelmend zijn als de beelden die achter haar rug voortrazen.
Tussen alle onzin die televisiezenders de ether inwerpen, zou Triggers bij een programma als Uur van de Wolf of 2Doc een glanzend figuur slaan.
RINUS VAN DER HEIJDEN
TRIGGERS
Dock Zuid Tilburg, 7 december ‘19
Nog te zien: 12 december in POM, Ruysdaelbaan 107, Eindhoven, 20.30 uur
Jacq Palinckx – camera, draaiboek, idee en compositie
Yvonne van de Pol – altviool
