Wat gebeurt er als je een improviserend collectief en een strak georganiseerd jazzorkest tegenover elkaar zet? Juist, je krijgt dan een – op veel vlakken – compleet tegenstrijdig geheel. Met een toch verbluffende uitkomst. Het podium van de kleine zaal van het Concertgebouw kan de twintig musici nog net huisvesten en de ruimte kan het krachtige, spannende geluid met moeite dragen. Het dak bleef gelukkig intact.

In het programma Goedendagjes ontmoet het Jazz Orchestra of the Concertgebouw (JOC) drie leden van de Instant Composers Pool (ICP): klarinettist en altsaxofonist Michael Moore, trombonist Wolter Wierbos en drummer Han Bennink. Samen brachten zij een ode aan componist en oprichter van het ICP, Misha Mengelberg, die deze maand 80 jaar werd.

Waar het JOC gewend is om arrangementen te spelen, zijn de drie leden van het ICP gewend te improviseren aan de hand van een thema. Dan heb je nog het mooie contrast van een in zwarte pakken gehesen formatie tegen de drie figuren in kleurige vrijetijdskleding. En waar het ICP graag een spel mag spelen op het podium, elkaar graag uitdaagt – uitnodigt om onontgonnen terrein te betreden – is dat voor het JOC geen dagelijkse kost.

SPANNINGSBOOG

En wat blijkt nu? Als je je ogen dicht doet zijn die tegenstellingen opeens allemaal weg en blijft er muziek over met een spanningsboog waar je ‘u’ tegen zegt. De elf composities van Mengelberg komen goed tot hun recht. Martin Fondse maakte een arrangement van de compositie Jaloers, ik? waar op indrukwekkende wijze wordt gespeeld met de verschillende formaties en solisten op het podium. Hoe kon hij beter de essentie van Misha’s eigenzinnigheid arrangeren? Het spel is er een van bombastisch naar intiem en dan weer achterstevoren terug.

De leden van het JOC genieten zelf aanzienlijk wanneer Gare Guillemins, gearrangeerd door Henk Meutgeert, voorbij komt. Michael Moore en Han Bennink geven knallende solo’s weg en zetten het hele gezelschap op scherp. In Hippo Xmas Tree Fuzz soleert trombonist Ilja Reijngoud prachtig, in Who’s Bridge? dwingt klarinettist en altsaxofonist Joris Roelofs alle aandacht af en dat doet hij ook bij No Idea, waar tevens trompettist Angelo Verploegen schittert. In Rollo 2 is het Jan van Duikeren die je op het puntje van je stoel laat balanceren.

Misha Mengelberg wist, samen met oprichters Willem Breuker en Han Bennink, een collectief te creëren waarin geïmproviseerde muziek vanaf 1967 uitgroeide tot een nieuwe stroming. Het Jazz Orchestra of the Concertgebouw ontstond in 1996 en tourde enkele jaren later met Mengelberg en ook vernieuwer Theo Loevendie door het land.

Gitarist Martijn van Iterson neemt een centrale plaats in op het podium.
Gitarist Martijn van Iterson neemt een centrale plaats in op het podium.

ONTROERING

Dat de twee groepen niet alleen aan elkaar gewaagd zijn, maar ook op elkaar kunnen rekenen hoor je terug in de uitvoering van De Sprong, o romantiek der hazen, gearrangeerd door Bernard Hunnekink. Wat een ontroering deze teweeg brengt. En dan niet te vergeten Han Bennink die tegelijkertijd met gitarist Martijn van Iterson soleert – een ontdekkingstocht voor beiden die prachtig de diepte in gaat.

Michael Moore arrangeerde vier van de composities en dat deed hij met verve. Gaaf is Rollo 5 waar het thema van een mars de gemoederen opzweept en waar een ‘clash of the trombones’ plaatsvindt. De oerkreten vanuit de ritmesectie zeggen eigenlijk genoeg – er is plezier daar op dat podium en naarmate het concert vordert valt dat steeds beter van de gezichten af te lezen. Ook tussen de drummers Bennink en Martijn Vink is de vonk letterlijk overgeslagen.

Wanneer de aan dementie lijdende Mengelberg zelf nog even bij het concert verschijnt, brengen de jongens van ICP een door Misha zelf geschreven psalm ten gehore. Als schoolkinderen gaan de drie netjes in een rij naast elkaar staan en neuriën prachtig langs elkaar heen, om vervolgens te eindigen met een schreeuw: ‘MISHA!’.

 

MAUD MENTINK
beeld: ROBERT MENS

 

Goedendagjes: Misha Mengelberg 80 jaar | JOC meets ICP
Concertgebouw Amsterdam, donderdag 18 juni 2015

Jazz Orchestra of the Concertgebouw o.l.v. Rob Horsting

Saxofoons: Joris Roelofs, Jorg Kaaij, Simon Rigter, Sjoerd Dijkhuizen en Juan Martinez
Trompetten: Sander Zweerink, Martijn de Laat, Jan van Duikeren, Angelo Verploegen
Trombones: Jan Oosting, Ilja Reijngoud, Bert Boeren, Martin van de Berg
Gitaar: Martijn van Iterson
Contrabas: Frans van Geest
Piano: Peter Beets
Drums: Martijn Vink

Instant Composers Pool
Michael Moore klarinet en altsaxofoon
Wolter Wierbos trombone
Han Bennink slagwerk

Arrangeurs
Michael Moore, Henk Meutgeert, Martin Fondse en Bernard Hunnekink

Previous

Frank Crijns brengt na jaren eerste cd uit als componist

Next

Erik Ritfeld brengt ode aan zijn oud-oom Kid Dynamite

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook