Het Südtirol/Alto Adige Jazzfestival viert dit jaar zijn 35e editie. De directeur van het festival, de huisarts Klaus Widman, heeft volgens de overlevering de jazz leren kennen tijdens een huisbezoek aan een jazzliefhebber met een enorme collectie lp’s. Het is hem nadien gelukt om het festival uit te bouwen tot een jazzfeest van internationale orde. Sinds 2004 is niet alleen de concertzaal van Bolzano, maar vooral het prachtige berglandschap van Zuid-Tirol zelf het podium. Kosten noch moeite worden gespaard om de artiesten te kunnen etaleren.

Fagottist Bram van Sambeek tijdens zijn concert met Clemens van der Feen. Foto GPichler

Een internationaal gezelschap van journalisten wordt in shuttlebusjes rondgereden om de concerten in de verste en slechtst bereikbare uithoeken te kunnen bezoeken, recenseren en fotograferen. Waar menig festival zeventig concerten in drie dagen plant, heeft de organisatie in Zuid-Tirol hetzelfde aantal concerten over tien dagen verspreid. Er kan dus veel worden gezien en beluisterd. De keuze van de bezoeker wordt niet alleen bepaald door de muziek, maar ook door de fantastische locaties waar de concerten plaatsvinden. Klaus Widman heeft dit jaar de Nederlandse gitarist Reinier Baas tot artist-in-residence verkozen. En hij heeft gelijktijdig de Beneluxlanden centraal gesteld in de programmering. JazzNu is er de eerste drie dagen bij.

PRINCESS DISCOMBOBULATRIX

Het festival gaat, in de Bolzano Messe, toepasselijk van start met een uitvoering van Baas’ belangrijkste werk tot nu toe, de North Sea Jazz- compositieopdracht 2015, de jazzopera Reinier Baas vs Princess Discombobulatrix. Een XL-uitvoering deze keer, want er zijn drie strijkers uitgenodigd om het tragische epos extra luister bij te zetten. Na het Lament volgt een voor de gelegenheid gecomponeerde toegift, een mini-opera. Het libretto is geschreven in Ladino, een retro-Romaanse bergtaal die in deze streek wordt gesproken. Tussen de instrumentale stukken door draagt de plaatselijke ober Philipp in het Duits en Italiaans, de twee hoofdtalen van de regio, het verhaal voor van prinses Dolasila van de Dolomieten.

Sopraan Nora Fischer laat horen dat ze kan putten uit een weergaloos vocaal arsenaal. Gehuld in een sprookjesachtige gelaagde roze prinsessenjurk laat ze horen dat ze ook qua volume prima stand houdt tussen de slagwerksalvo’s van drummer Martijn Vink en de opzwepende blazerspartijen. Baas, die afwisselend de vleugel en de gitaar bespeelt, al of niet in blauwe tovenaarskledij, beweegt op het podium als een vis in het water. De volle zaal beloont de uitvoering met een daverend applaus en de artist-in-residence bewijst hiermee aan de festivaldirecteur dat hij twee uur lang de aandacht van het kritische publiek kan vasthouden.

Reinier Baas en Nora Fischer tijdens de mini-opera ‘Reinier Baas vs Princess Discombobulatrix’. Foto GPichler

Rope Dance, Light-Footed Music for All and One, een ander compositorisch hoogtepunt uit de hedendaagse Nederlandse jazz wordt een dag later vertolkt door Joris Roelofs en zijn gelegenheidskwintet. De klassiek geschoolde fagottist Bram van Sambeek en contrabassist Clemens van der Feen leggen fijne lijnen onder de erupties van slagwerker Jamie Peet, de virtuoze Roelofs en de niet minder virtuoze Belgische pianist Bram de Looze. Roelofs en Van der Feen hadden elkaar al gevonden in de opera van Baas, de samenwerking met Jamie Peet is echter vrij pril, maar blijkt een schot in de roos. De componist van het door Nietzsche geïnspireerde stuk is naast rietblazer ook filosoof en hij verwoordt zijn overdenkingen zowel mondeling als in de vorm van een op groot scherm geprojecteerde citaten van de auteur van Also Sprach Zarathustra.

MUZIKALE LEZING

Deze elementen leiden echter geenszins de aandacht af van de muziek. Integendeel, ze versterken het begrip ervan. De toehoorders zijn getuige van een muzikale lezing over eenzaamheid, het menselijk tekort, een getoonzette tekening van het sociale wezen dat zich evolutionair gezien bevindt tussen het dier en de Übermensch. Evenals de opera van Baas heeft het symfonische gedicht van Roelofs een fatale afloop en eindigt deze in mineur. Het publiek dwingt een toegift af, en na een tweede adagio verlaat het tevreden de zaal van het museum voor moderne kunst, op weg naar een van de concerten in het Zuid-Tiroler hoogland.

Het adaptief vermogen van Joris Roelofs blijkt overigens ook uitstekend tijdens het optreden van Francesco Diodati XL. Hij speelt prachtige lijnen synchroonspel met de bandleider en maakt als enige Nederlander in deze groep musici zijn internationale faam meer dan waar. Zoals een dag later altsaxofonist Ben van Gelder zal doen in Diodati’s huisband Yellow Squeeds. De gitarist, tevens lid van het vaste kwartet van trompettist Enrico Rava, houdt in zijn composities voldoende ruimte voor ieder lid van zijn ensemble. Of het nu om een drumpartij gaat van de Franse slagwerker Guilhem Flauzat of een onderonsje tussen trombonist Vignato en Roelofs, dan wel een expansieve solo van pianist Elias Stemeseder. Tussen de partijen door bewijst de ongekroonde gitaarprins van Italië met zijn overdachte, bijtijds vlijmscherpe, dan weer dromerige gitaarspel dat hij het hele jazzgitaaridioom beheerst, maar hij waakt ervoor in de valkuil van de imitatie te trappen. Diodati vertolkt voornamelijk zichzelf.

Reinier Baas (op de rug gezien) en trompettist Natanael Ramos García, hoornist Roman Bly, trombonist Filippo Vignate en tubaïst Glauco Benedetti brachten het project ‘Music for Brass and Guitar’. Foto GPichler

Het tweede en derde concert door Reinier Baas vindt plaats in de kloostertuin van Neustift, een van de vele idyllische plekken die de regio rijk is. Baas staat tijdens het project Music for Brass and Guitar op het podium met trombonist Filippo Vignato, tubaïst Glauco Benedetti, trompettist Natanael Ramos García en hoornist Romain Bly. Met deze twee Italianen, een Spanjaard en een Fransman heeft de gitarist topkoks gevonden voor een subliem gerecht. Maar aanwezigheid van topkoks garandeert nog geen haute cuisine. De kwaliteit van de ingrediënten is eveneens van belang. Het duurt deze keer even voordat Baas zijn draai weet te vinden. Zijn iele gitaarklanken komen ternauwernood uit boven het blaasgeweld. De gitarist komt beter tot zijn recht in de volgende bezetting met Nora Fischer en de hoornist uit voornoemd blaasensemble dat zich in verschillende bezettingen waagt aan werk van onder andere Monteverdi, Ravel en Messiaen. De stemkwaliteiten van Fischer worden nog eens fijntjes bewezen tijdens een van de twee toegiften waarin ze haar solo-chanson voorziet van een begeleidingslijn voor mezzosopraan.

LANDROVER

Een dag later staan er bij de kenmerkende Tiroler Gasthöfe op ruim twee kilometer hoogte drie concerten gepland, waarvan er twee alleen met een Landrover, mountainbike of te voet zijn te bereiken. Ook de artist-in-residence is weer present. Clemens van der Feen en Bram van Sambeek bijten op het hoogste van de drie punten het spits af met een klassieke uitvoering voor contrabas en fagot. Van der Feen trakteert het Spritz, wijn en bier drinkende en Apfelstrudel, brood met worst etende publiek op een solo-uitvoering van Ornette Colemans Lonely Woman en een bluesnummer van Mahalia Jackson. Terwijl Van Sambeek zijn voorliefde voor klassieke muziek en metal combineert in een solopartita van Bach en Metallica.

Ben van Gelder en Reinier Baas spelen op tweeduizend meter hoogte. Foto GPichler

De kwaliteiten van het duo springen ogenblikkelijk in het oog. Van Sambeek heeft pas onlangs zijn eerste schreden gezet op het pad van de jazz, maar weet zich hier moeiteloos te handhaven. Een Gasthof, een plateau lager, staan Ben van Gelder en Reinier Baas klaar om onder een luifel een duo te doen. De twee zijn duidelijk aan elkaar gewaagd en Baas speelt hoorbaar meer op zijn gemak dan tijdens het optreden met het blaasensemble. Dat geldt ook voor het optreden bij het laagst gelegen Almgasthof Ütia de Börz, een gasthuis op 2006 meter hoogte, waar Van der Feen, Van Gelder en Baas terzijde staat en bijdraagt aan een prachtig triogeluid. Helaas begint het op het hoogtepunt van het concert te regenen en dat is funest voor een uitvoering in de open lucht. Baas grapt dat het voelt alsof hij zich bevindt op het zinkende schip de Titanic. Gelukkig brengen het trio en het publiek het er nu wel heelhuids van af.

Er is nog meer ruimte voor humor. Op de zaterdagavond staat een kwartet genaamd Kuhn Fu op de Obstmarket, in het hart van het uitgaanscentrum van Bolzano, een plek die zich meer leent voor feest en dans dan voor al te serieuze muziek. Dat heeft de in Berlijn woonachtige gitarist Achim Kühn uitstekend begrepen. Met nummers als The Dark Side of James Last vangt hij de aandacht van de passerende jongeren en krijgt hij het regelmatig voor elkaar ze een nummer of twee te laten luisteren en dansen. Tussen de bedrijven door strooit de Duitser lachwekkende anekdotes uit de mouw over Zwitserse horlogemakers, moeilijke relaties en het gebrek aan sex-appeal bij de bandleden. Het spel van de Servische drummer Lav Kovac is werkelijk explosief en zou bij een heavymetalband niet misstaan. De Israëlische basklarinettist Ziv Taubenfeld maakt met zijn brommende en soms piepende uithalen een fijne verbinding tussen de gitarist en de contrabassist, hetgeen leidt tot een hecht groepsgeluid.

Kuhn Fu in het uitgaanscentrum van Bolzano. Foto Fippolito

INNOVATIEVE MUZIEK

Het festival duurt nog tot en met 9 juli. Wie graag een vakantie wil combineren met innovatieve muziek doet er goed aan nu snel het vliegtuig te pakken richting Bolzano. Onder andere de harpiste Laura Perrudin, gitarist Federico Casagrande, trompettist Arve Hendriksen en de Belgische bands De Beren Gieren, Jazzlab en Carate Urio staan de komende dagen nog op het programma.

ROBIN ARENDS

Südtirol Jazzfestival Alta Adige 2017
Italië, diverse locaties in en rond Bolzano
30 juni, 1 en 2 juli 2017

 Met vertolkingen en optredens van onder andere:

Reinier Baas vs Princess Discombobulatrix
Reinier Baas – gitaar
Nora Fischer – zang
Joris Roelofs – basklarinet
Ben Van Gelder – altsaxofoon
Martijn Vink – drums
Clemens van der Feen – contrabas
Natanael Ramos – trompet
en anderen

Rope Dance, Light-Footed Music for All and One
Joris Roelofs – basklarinet, klarinet en composities
Jamie Peet – drums
Bram de Looze – piano
Clemens van der Feen – contrabas
Bram van Sambeek – fagot

Francesco Diodati XL
Francesco Diodati – gitaar
Guilhem Flouzat – drums
Glauco Benedetti – tuba
Filippo Vignato – trombone
Elias Stemeseder – piano
Joris Roelofs – basklarinet en klarinet

Yellow Squeeds
Francesco Diodati – gitaar
Enrico Morello – drums
Glauco Benedetti – tuba
Enrico Zanisi – piano
Francesco Lento – trompet
Filippo Vignato – trombone
Ben Van Gelder – altsaxofoon

Music for Brass and Guitar
Reinier Baas – gitaar
Natanael Ramos – trompet
Romain Bly – fluegelhorn
Filippo Vignato – trombone
Glauco Benedetti – tuba

Clemens van der Feen en Bram Sambeek
Clemens van der Feen – contrabas
Bram van Sambeek – fagot

Ben van Gelder en Reinier Baas
Ben van Gelder – altsaxofoon
Reinier Baas – gitaar

Reinier Baas, Ben van Gelder en Clemens van der Feen
Reinier Baas – gitaar
Ben van Gelder – altsaxofoon
Clemens van der Feen – contrabas

Kuhn Fu
Christian Achim Kühn – gitaar en composities
Ziv Taubenfeld – basklarinet
Esat Ekincioglu – percussie
Lav Kovac – drums

www.suedtiroljazzfestival.com

 

Previous

Het Noordzee Pop Festival

Next

Morris Kliphuis eerste gast nieuwe videoserie JazzNu

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook