Waarom moeilijk doen als het ook gezellig kan? Dat is het devies van tenorsaxofonist Ben van den Dungen die op de dag dat de Boekenweek van start ging met het thema ‘Rebellen & Dwarsdenkers’, in het jazzcafé van de Willem Twee Toonzaal in Den Bosch stond. In de jazzwereld is Van den Dungen een dwarsdenker die nooit te beroerd is geweest om zijn mening te geven over wat goed en fout is binnen het kleine kringetje van jazzbobo’s.
Het maakt hem niet bij iedereen even geliefd, maar dat boeit hem niet. “Het laat me koud”, zegt hij, “ik houd me er niet meer mee bezig. Ik geniet van spelen en blijf dat doen, of men mijn muziek nu wel of niet op waarde wil schatten. Weet je”, gaat hij verder, “de mensen komen voor een gezellige avond, die hoeven niet altijd te piekeren of het intellectueel verantwoord is. Ik ga me niet meer de blaren op mijn tong praten of ik alsjeblief op hun podium mag komen.”
Op de een of andere manier kan Ben van den Dungen zich dat veroorloven. Toen hij voor het eerst in 1985 met zijn kompaan, trompettist Jarmo Hoogendijk de jazzpodia betrad, vestigde hij binnen de kortste keren een nationaal record met ruim tweehonderd optredens in een jaar. Zo dol is het niet meer, maar zonder er veel moeite voor te doen is zijn nieuwe project Tribute to John Coltrane, dat nog maar net een maand aan de gang is, met ruim vijftig optredens bij wijze van spreken nu al bijna uitverkocht.
Wie in Den Bosch was begrijpt waarom. Het was weer eens volop genieten van leuke muziek die nog steengoed was ook. Het was alsof we vijftig jaar terug in de tijd werden geworpen. Wat de sfeer betreft dan. Een rokerig café (het rokerige moeten we erbij denken), tot de laatste vierkante centimeter stampvol gevuld, met muziek die swingt en waarvan je binnen enkele seconden met zekerheid weet dat je die voor geen cent had willen missen.
Dat heeft alles te maken met het enthousiasme en de open houding van Van den Dungen, en met het fantastische trio dat achter hem staat. En uiteraard ook met het thema. Een eerbetoon aan de invloedrijkste tenorsaxofonist van na de oorlog wiens composities veel minder vaak worden gespeeld dan wenselijk is.
Van den Dungen is geen Coltrane, het valt zelfs te betwijfelen of dat zijn grootste invloed is geweest, en hij doet geen enkele poging op hem te lijken. Als hij speelt horen we Van den Dungen op zijn best met schitterende composities van Coltrane, die soms overbekend zijn zoals Afro Blue, Moment’s Notice, Blue Train en Giant Steps, maar soms ook vrijwel onbekend zijn gebleven (Wise One, Like Sonny, Mr Syms, Ellingtons Angelica en After The Rain). Het laatste stuk werd opgedragen aan Coltrane’s pianist McCoy Tyner, van wie in de pauze bekend werd dat hij die dag was overleden.
Van den Dungen maakte een innig contact met het publiek, betrok het bij zijn optreden en vertelde een grappig verhaal waarom hij een boterhamzakje over zijn mondstuk plaatst en zijn riet zo vaak moet verversen. In zijn spel toonde hij een enorme energie, sneed voor de pauze dankzij een modern riet als een snijbrander door de composities, en speelde na de pauze met een evenwichtig, vol rond geluid door middel van een antiek, nog werkend Rico-riet.
Onvermoeibaar leek hij, plechtstatig in de religieuze Coltrane-nummers en beladen met de blues in de Coltrane van de rhythm & blues die hij in wezen altijd is gebleven. De avond gaf een dwarsdoorsnede van de ontwikkeling van Coltrane’s muziek door de jaren heen. Diens absolute meesterwerk A Love Supreme werd ook in Den Bosch een hoogtepunt. Oorspronkelijk heeft deze vierdelige suite de lengte van een hele cd, maar werd nu ingekort tot een behapbare twintig minuten, waarin drummer Gijs Dijkhuizen de muziek vooruit dreef.
Contrabassist Marius Beets bleef gedurende het hele concert een onverstoorbare rots in de branding en het was de Spaanse pianist Miguel Rodriguez die Van den Dungen afwisselde met keihard swingend spel. Zijn vingers zijn tot de laatste kootjes in een heftige blues-saus gedompeld, ook weer heel anders dan bij McCoy Tyner. Het spel van Rodriguez samen met dat van Van den Dungen maakten van Coltrane een belevenis om niet snel te vergeten.
Beeld en tekst: TOM BEETZ
TRIBUTE TO JOHN COLTRANE
Jazzcafé Willem Twee Toonzaal Den Bosch, 6 maart 2020
Ben van den Dungen – sopraan- en tenorsaxofoon
Miguel Rodriguez – piano
Marius Beets – contrabas
Gijs Dijkhuizen – drums
www.benvandendungen.nl
