De Zaan is onrustig. Een straffe februariwind beweegt het water in onregelmatige, opstandige golven. Niemand zal het in zijn hoofd halen om de op de boorden van de waterloop aangebrachte sommatie ‘Verboden aan te meren’ te negeren. Er is mens noch schip te zien. Want buiten is het guur, hier binnen, in wat op de koffiekamer lijkt van de Doopsgezinde Gemeenten Zaandam, brandt de kachel. Plus het vuur der verwachting, want deze zondagmiddag geeft het saxofoonkwartet Solaris hier het tweede van tot nu toe spaarzame concerten. 

foto Gemma van der Heyden/JazzNu.com
Saxofoonkwartet Solaris.

De entourage is schilderachtig. De vier saxofonisten staan in een rij voor de ramen van de concertruimte die uitzicht biedt op de historische waterloop Zaan, die langs plaatsen als Oostknollendam, Molletjesveer en Koog aan de Zaan zijn weg zoekt naar het Noordzeekanaal. Deze zondagmiddag biedt Jazz Inverdan hier een van zijn Come-Alongconcerten aan. De Zaandamse organisatie, die al zo’n 25 jaar concerten organiseert op allerlei plaatsen in de stad, heeft naar het lijkt nu zijn definitieve plek gekregen in en naast de kerk De Vermaning van de Doopsgezinde Gemeenten Zaandam. De Come-Alongconcerten vinden plaats in ontmoetingsruimte De Vertoeving, de Jazz Inverdan-optredens in de ernaast gelegen kerk. De eerste serie is gratis – er wordt met de pet rondgegaan – voor de tweede dienen belangstellenden te betalen.

WENNEN

Solaris treedt op in de reeks Come-Alongconcerten. Die heeft programmeur en organisator Herman te Loo in het leven geroepen om professionele groepen nieuw werk te laten uitproberen of om nieuwe bezettingen aan publiek te laten wennen. Het Solaris Saxofoonkwartet mag dan wel (tamelijk) nieuw zijn, aan publiek hoeft het niet te wennen, want de vier musici zijn wat je noemt doorgewinterd. Sopraansaxofonist Dirk Bruinsma, altsaxofonist Jan Willem van der Ham, tenorsaxofonist Natalio Sued en baritonsaxofonist Christian Ferlaino hebben al talloze podia betreden. Zij zijn in De Vertoeving om nieuw repertoire voor saxofoonkwartet te testen en het publiek daarmee een aangename middag te bezorgen.

Dirk Bruinsma.
Dirk Bruinsma.

“Voor dit concert hebben we één keer gerepeteerd”, zegt Dirk Bruinsma tussen de twee sets in. “We zullen zo meteen dan ook wel een paar keer uit de bocht vliegen, want in de tweede set zitten een paar premières.” De praktijk pakte tegengesteld uit. Tussen de soms hondsmoeilijke stukken, bleef Solaris kaarsrecht op koers en presenteerde het zijn publiek liefdevol – als een baken door het gehele concert – een van zijn grondbeginselen: diversiteit. Het leek er daarbij op, dat de vier musici zich krampachtig vastklampten aan de partituur, maar daar dacht Dirk Bruinsma toch anders over. “Solaris kun je vergelijken met de saxofoonkwartetten van Anthony Braxton. Wanneer er bijvoorbeeld twee saxofonisten van papier spelen, weet je niet waar de andere twee aan het improviseren zijn. De meeste saxofoonkwartetten spelen gecomponeerd werk. Wij willen daarvan afwijken door een combinatie te maken van gecomponeerde en geïmproviseerde muziek en daarbij vooral de nadruk te leggen op die tweede vorm.”

Saxofoonkwartetten met dezelfde opzet als Solaris knarsen en piepen als een oude trein die een bocht in de spoorrails moet nemen. Dat hoort zo; het geknars en gepiep zijn uitdagingen om de muziek heel risicovol weer in rechte voren te trekken. De première van Truckers Delight van Jan Willem van der Ham was er een mooi voorbeeld van. Grilligheid ging hand in hand met verwaaiende saamhorigheid. In Metamorfose van Natalio Sued werkte Solaris met wringende adembanen, die de instrumenten leken te ontregelen, maar ze uiterst opwindende klanken meegaven. Vooral ook door de knap ingebouwde rusten.

KWETTEREN

Soms kwetterden de vier saxofoons door elkaar of nam iets verderop een van de instrumenten brutaal de leiding. Maar altijd was er die resolute timing die elk stuk tot een indringend geheel smeedde. Ongeacht of het van schrijvershand van Van der Ham, Sued, Bruinsma of Ferlaino kwam.

Christian Ferlaino.
Christian Ferlaino.

De twee laatsten kwamen anderhalf jaar gelijktijdig op het idee een saxofoonkwartet te beginnen. Dat is er nu gekomen als het fenomeen Solaris. De zaak bij elkaar houden gaat kruim kosten, omdat Christian Ferlaino in Edinburgh gaat studeren. Er wordt niettemin gewoon vooruit gekeken naar de toekomst: “We willen op termijn van Solaris een laag-saxofoonkwartet maken”, besluit Dirk Bruinsma. “Met twee baritonsaxofoons – Christian en ik – de fagot van Jan Willem en de basklarinet van Natalio.”

RINUS VAN DER HEIJDEN
beeld GEMMA VAN DER HEYDEN

foto Gemma van der Heyden/JazzNu.comSaxofoonkwartet Solaris
De Vermaning Zaandam, 7 februari ’16

Dirk Bruinsma – sopraansaxofoon
Jan-Willem van der Ham – altsaxofoon
Natalio Sued – tenorsaxofoon
Christian Ferlaino – baritonsaxofoon

Previous

Steven Kamperman: muziek als een vogeltje in de open lucht 

Next

SPOTIFY JOZEF DUMOULIN

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook