Jazz ten tijde van corona: Jan van Duikeren

JazzNu is begaan met het lot van de jazz en zijn uitvoerders. Daarom stelt Rinus van der Heijden deze vraag:

Hoe geeft Jan van Duikeren in het Corona-tijdperk invulling aan zijn kunstenaarschap?

Hoewel ik godzijdank nog dagelijks met onverminderde inspiratie in mijn studio aan nieuwe muziek werk of gewoon zit te studeren, is de laconieke ondertoon uit mijn eerste interview, daags na het cancelen van mijn eerste tournee twee maanden geleden, grotendeels verdwenen. Toch blijft bij mij, ondanks een verdampte jaaromzet en temidden van een verdeelde en ontwrichte creatieve sector, het glas nog immer halfvol.

De afgelopen maanden ben ik productiever dan ooit. Niet uit nood, maar omdat ik mijn hele leven al niets liever doe dan muziek maken en na jaren van onafgebroken toeren nu tijd heb om met anderen, die ook altijd weg waren, in alle rust aan nieuwe dingen te kunnen werken.

Met het Jazz Orchestra of the Concertgebouw namen we afzonderlijk in quarantaine een prachtige versie van mijn compositie Mum op, ik maakte strijkarrangementen voor mijn nieuwe plaat met John Engels, werk aan een nieuw Fingerprint-album, slingerde met collega trompettisten een filmpje het web op en probeer een aantal van mijn favoriete Clifford Brown solo’s eindelijk eens fatsoenlijk in mijn vingers te krijgen. Dit alles uiteraard ’s avonds, vanwege het volledig wegvallen van basisonderwijs en kinderopvang.

In een tweede interview uitte ik de hoop dat een crisis als deze tot nieuwe inzichten en verbroedering zou leiden in onze verindividualiseerde samenleving. Dat kwam omdat ik mij in de weken daarvoor over een aantal dingen had verbaasd, bijvoorbeeld over zorgmedewerkers, die ondanks alle majestueuze steunbetuigingen op de sociale media na hun dienst in een leeg gehamsterde supermarkt terecht kwamen.

Bij mijzelf heeft de coronacrisis geen nieuwe inzichten opgeleverd, ik zie eerder dat veel misstanden die voor de crisis al speelden zich prominenter openbaren. Gebrek aan saamhorigheid, de cultuursector die zowel bij het kabinet als bij veel Nederlanders nog steeds achteraan huppelen en als een stel verwende hobbyisten worden weggezet. De onophoudelijke loyaliteit naar steeds dezelfde bedrijven en natuurlijk de banken, die uitgerekend nu ogenschijnlijk verzuimen de stimulerende houding van de ECB evenredig door te voeren naar de Nederlandse consument.

En wie klagen er het hardst? De horeca, die voor het sluiten van het eerste café al een claim van 5,1 miljard bij de minister had ingediend en de amateurwielrenners, kerngezonde hobbyisten die zich hier voor mijn deur tierend en rochelend een baan door hun voorzichtig recreërende medemens pogen te ploegen. Ik heb absoluut niets tegen deze mensen, zij waren voor mij alleen de meest tekenende voorbeelden in hoe verschillend iedereen deze crisis beleeft.

Nog een opvallend corona-fenomeen: columnisten die kostbare schrijfruimte gebruiken om hun freelance collega’s zonder inkomsten uit dezelfde sector af te vallen of gedragsregels op te leggen aangaande betaald en onbetaald werk. Fanatiek gedeeld op Facebook, grappig genoeg vaak door mensen die zelf al jaren voor slechte gages spelen of per dag artikelen delen die op dat moment aansluiten bij hun gemoedstoestand. Met zulke branchevertegenwoordigers als vrienden heb je geen vijanden nodig, zou Ben van den Dungen zeggen.

Het is schrijnend dat er in zo’n rijk en welvarend land kennelijk postbus 51-filmpjes nodig zijn om mensen te attenderen op de aanwezigheid en het belang van docenten, doctoren, muzikanten, acteurs en kunstenaars in de samenleving. Ik ga namelijk niet zelf de straat op om te zeggen hoe belangrijk ik ben, ik zeg ook nooit tegen mijn vriendin hoe leuk ik ben. Dat is haar tekst, net zoals ik in een land wil wonen waarin onderwijs, zorg en cultuur vanzelfsprekende waarden zijn.

Toch gebeuren er intussen veel meer dingen om mij heen die juist bepalen dat mijn glas onverminderd halfvol blijft: zo’n beetje alle jazz-gerelateerde media die de afgelopen decennia de berichtgeving over de nieuwe lippenstift van Norah Jones prefereerden boven de muzikale ontwikkelingen van eigen bodem, hangen ineens massaal aan de lijn met voorstellen voor een artikel over vooraanstaande Nederlandse muzikanten in crisistijd. Voorheen afstandelijke en fantasieloze programmeurs bellen voor advies en overleg.

Larry Goldings geeft online lessen. Arrangeur Joan Reinders deelt dagelijks prachtige luistertips op Facebook. Ramsy Nasr, die wel van de hoed en de rand weet, geeft een inspirerend interview in Buitenhof. Mijn vrienden van Di-rect die hun hele jubileumjaar zien verdampen, schrijven en plannen met onverminderde energie door.

Laat de nieuwe weg die podia, media en programmeurs noodgedwongen ingeslagen zijn wél het nieuwe normaal zijn, waar andere zaken slechts tijdelijk abnormaal zijn. Als het ook gelukt is om een kostuumdrama als het Eurovisie Songfestival tot cultureel erfgoed te verheffen, dan zou het toch peanuts moeten zijn om de hele sector bomvol creatieve en veerkrachtige talenten die op wereldniveau presteren een zelfde lot te doen toekomen?

En is het toeval dat het drie vrouwen waren die ervoor zorgden dat ik met vertrouwen naar de toekomst blijf kijken? Daags na het uitbreken van de crisis stuurde mijn goede vriendin Candy Dulfer een hartverwarmende brief naar haar collega’s om te waarschuwen voor de impact van de door de regering genomen maatregelen. Angela Merkel die demonstreert hoe een beschaving van een land is af te lezen aan haar cultuurbeleid. En tot slot econoom Barbara Baarsma die bij podium M het belang van een toereikende oplossing voor de creatieve sector onderstreept, die enigszins in verhouding staat met de door ons geleverde bijdragen aan het BNP. Niet uit medelijden of uit boosheid, maar vanuit haar expertise als econoom deed ze dat wat onze eigen vertegenwoordigers al jaren niet lukt: met een paar simpele op kennis gebaseerde zinnen de morele en economische waarde van de creatieve sector onderkennen.

Hou vol allemaal en help elkaar deze maar ook de komende tijden door. Ik neem achter de piano nog een slok uit mijn halfvolle glas met de gedachte dat uit de erbarmelijkste omstandigheden de mooiste kunst is voortgekomen. Daarbij wil ik jullie niet de ontberingen toewensen, maar wel de mooiste kunstuitspattingen die je ooit hebt beleefd en ik kan niet wachten om zo snel mogelijk alles wat deze tijd aan moois heeft opgeleverd in levenden lijve te komen aanschouwen of beluisteren.

www.janvanduikeren.nl