Haar muziek lijkt soms op een meditatie. Alsof piano, saxofoon, bas, drums, een fluit diep in gedachten zijn en elkaar voorzichtig en subtiel hun geestelijke overdenkingen vertellen. Het is, zoals een recensent schreef, een beetje de romantiek van vallende bladeren. Jazzpianiste Soo Cho maakt er in haar ingetogen luistermuziek geen geheim van, dat een van haar muzikale voorbeelden Chopin is.
De verwijzing naar klassieke muziek is niet zo vreemd; Soo Cho volgde in Zuid-Korea een opleiding als klassiek pianiste. De jazz ontdekte ze per toeval en mede dankzij dat toeval kwam ze vijftien jaar geleden in Nederland terecht om na enkele hindernissen uiteindelijk aan het Amsterdamse conservatorium jazz te studeren. Inmiddels heeft ze vier albums gemaakt en treedt ze met grote regelmaat op met haar eigen jazzkwartet Soo Cho Jass United.
Om een idee te krijgen waarom er vaak herfstige, donkere noten in haar composities zitten, kan een korte levensbeschrijving geen kwaad, want, zal ze later in het gesprek zeggen: “Ik heb een hard leven gehad.” In het gezin waar Soo Cho in Seoul opgroeide, had niemand echt belangstelling voor klassieke muziek. Een beetje Bach, een stukje Beethoven op cd, dat was het wel zo’n beetje. Sportieve prestaties golden er als prioriteit nummer één. Als Soo Cho niet als 3-jarig meisje achter de piano van een tante was gekropen, was haar leven daarom waarschijnlijk heel anders gelopen. Hoewel haar moeder nauwelijks affiniteit had met pianomuziek, deed ze haar dochter wel op les. Het enige dat daarbij telde was dat Soo Cho gedisciplineerd studeerde.
KARIGE MUZIEKBEURS
Na de middelbare school kon Soo Cho dankzij een karige muziekbeurs naar de universiteit in Seoul. Om geld bij te verdienen, speelde ze piano in hotelbars, van feestmuziek tot karaoke. Alles draaide echter steeds meer om geld verdienen, het muzikale enthousiasme begon te verdwijnen en Soo Cho dreigde van het muzikale pad te raken. Totdat ze in een hotelbar de toen bejaarde beboppianist Duke Jordan hoorde spelen. Deze eerste kennismaking met jazz veranderde haar leven. Dát was het wat zij ook wilde.
Maar jazz studeren in Zuid-Korea bleek alleen privé te kunnen en was daardoor onbetaalbaar. Een Nederlandse vriend zorgde voor een oplossing. Dankzij hem wist ze een plek op het Utrechtse conservatorium te veroveren. Ze verkocht haar piano en stapte op het vliegtuig. Dat ze nooit meer uit Nederland zou weggaan, wist ze toen nog niet. In Utrecht bleken de theorielessen in het Nederlands te zijn. Daarom wilde ze naar het Engelstalig georiënteerde Amsterdam, maar haar eerste auditie mislukte, ze kreeg te horen dat het als jazzmusicus nooit wat met haar zou worden.
Opnieuw leek haar muzikale loopbaan te stranden. En opnieuw bracht de ontmoeting met een jazzpianist redding. Ze hoorde Keith Jarrett Blame It On My Youth spelen en was verkocht. Ze gooide haar desillusie van zich af en oefende maandenlang dag en nacht voor de herkansing aan het Amsterdamse conservatorium. Ze werd aangenomen, studeerde af, deed een master jazzcompositie in Den Haag, een master jazzpiano in Amsterdam en studeerde nog even kort aan de Manhattan School of Music in New York.
“Ik heb een hard leven gehad om te komen waar ik nu ben”, zegt Soo Cho in de tuin van haar woning in het Gelderse Epse, een dorpje vlakbij Deventer. “Het donkere in mijn muziek weerspiegelt dat leven, maar het is echt niet allemaal donker. Mijn muziek veranderde bijvoorbeeld toen ik saxofonist Javier Girotto ontmoette. Misschien ben ik ook daardoor wel meer de ‘bright site of life’ gaan zien.” Toch blijft de delicate, verstilde klank van Chopin in haar composities doorklinken. Is het daardoor makkelijke muziek? “Het gaat er niet zozeer om dat ik makkelijke muziek wil maken, maar dat ik wil dat zoveel mogelijk mensen het mooi vinden.”
VERANDERING
De overstap die Soo Cho maakte van klassiek naar jazz tekent haar verlangen naar verandering. “Iedereen wil spelen zoals Brad Mehldau. Maar voor mij is dat hooguit een oefening, zoals ik ook elke dag wel een stukje Bach speel. Ik wil niemand imiteren, ik wil mijn eigen muziek maken. Een verandering is daarom alleen goed, als het mijn muziek blijft. Ik ben mijn muziek.” Maar hoe zit het dan met haar vertolking van She Believes In Me van Steve Gibb, dat in Nederland wereldberoemd werd door André Hazes’ vertolking als Zij gelooft in mij? Soo Cho: “Ik hoorde dat nummer op tv en vond de melodie mooi. Ik heb het zo gearrangeerd dat het mijn muziek is geworden, mijn stijl.” En lachend voegt ze er aan toe: “Als de mensen het tijdens een concert horen, gaan ze dus echt niet meebrullen.”
Zolang ze haar eigen muziek kan spelen, is alles mogelijk voor Soo Cho. Dat verklaart ook de bijzondere samenwerking met de Zuid-Koreaanse gayageumspeelster Soo Jin Lee. Een gayageum is een traditioneel Koreaans snaarinstrument dat in de verte een beetje kan worden vergeleken met een sitar. Het instrument met een wisselend aantal (tussen de twaalf en twintig) snaren wordt pizzicato bespeeld.
Soo Cho ontmoette Soo Jin Lee tijdens een concert in Zuid-Korea waar hedendaagse musici samenspeelden met beoefenaars van traditionele muziek. Die samenwerking klikte zo goed dat Soo Cho de gayageumspeelster uitnodigde om naar Nederland te komen voor een aantal concerten. Soo Cho: “Ik heb gezegd: je kunt bij mij logeren en we gaan gewoon samenspelen. Maar verwacht er niets van, we zien wel of het werkt.”
Voor Soo Jin Lee is de samenwerking minstens zo’n uitdaging als voor haar Nederlandse collega. “Het is erg moeilijk om op een gayageum Westerse muziek te spelen. Het aantal toonsoorten waar ik in kan spelen is heel beperkt, dus dat maakt het onmogelijk om bijvoorbeeld zomaar jazzmuziek te spelen.” Dat ze de uitdaging toch aangaat komt door haar nieuwsgierigheid om nieuwe dingen uit te proberen; een eigenschap die ze gemeen heeft met Soo Cho. Die nieuwe dingen kan ze nauwelijks vinden in haar dagelijkse muziekpraktijk (lesgeven op gayageum) die vrijwel volledig in dienst staat van tradities. Zoals haar keuze voor de gayageum ook met traditie te maken heeft.
SOO JIN LEE
Helemaal toevallig was de instrumentkeuze van Soo Jin Lee ook weer niet. Haar moeder is een van de beste bespelers van de gayageum in Korea. Als dochter beschouwt Soo Jin Lee het werk van haar moeder als een muzikale erfenis die ze moet doorgeven. “De keuze voor het instrument heeft ook te maken met respect voor mijn moeder. Ik heb vast wel andere talenten, maar desondanks heb ik besloten om mijn moeder te volgen. Hoewel ze het eerst helemaal niet leuk vond, omdat ze wist hoe zwaar de studie zou zijn.” Soo Cho onderbreekt haar: “Na afloop van een concert zag ik haar moeder in de zaal zitten. Ze keek zo ongelooflijk trots naar haar dochter. Dat was wel heel anders dan mijn moeder; die hield niet van mijn studie en pas nu accepteert ze een beetje wat ik doe. Maar het is zo belangrijk dat ouders begrijpen waarom je doet wat je doet. Mijn moeder zegt hooguit dat ik tijdens een concert wat meer moet glimlachen.”
Voor het optreden van Soo Cho en Javier Girotto met als gaste Soo Jin Lee moest Soo Cho geheel nieuwe muziek componeren. “Op een gayageum kun je niet alle noten en maar in een paar toonsoorten spelen. Op een gayageum kun je maar in een paar toonsoorten spelen. Als je dat moet combineren met een piano, wordt dat een enorme puzzel. Ik moest als het ware de noten voor de gayageum opzoeken. Het kwam ook wel voor dat ik een stukje van een compositie naar Soo Jin Lee opstuurde en dat ze antwoordde dat ze dat zo niet kon spelen, dan moest ik het aanpassen.” Uiteindelijk componeerde Soo Cho een aantal stukken voor hedendaagse muziek, voor twee contrasterende instrumenten.
Of de samenwerking tussen Soo Cho en Soo Jin Lee een vervolg krijgt is onzeker. Soo Jin Lee moet na de concerten terug naar Seoul, waar ze haar brood verdient met lesgeven. Maar voor Soo Cho is het avontuur met de gayageum zeker niet haar laatste muzikale uitstapje. “Ik denk altijd na over nieuwe, interessante dingen; ben altijd bezig iets nieuws uit te proberen. Dat is de taak die ik mezelf heb opgelegd. Samenspelen met andere musici, ook met niet-jazzmuzikanten, zorgt voor een nieuwe atmosfeer, voor een nieuwe ‘vibe’ in mijn muziek. Ik heb het nodig om regelmatig iets heel anders te doen.”
JOHAN BOSVELD
beeld GEMMA VAN DER HEYDEN
Soo Cho (piano), Javier Girotto (sopraansax) en als gaste Soo Jin Lee (gayageum) treden op 3 september op in De Bovenkamer in Zeist en op 4 september in het Bimhuis in Amsterdam.
Meer informatie op www.soocho.nl
