Joost Lijbaart treft voorbereidingen voor een concert in Het Orgelpark in Amsterdam.

Heel lang had hij met het idee rondgelopen: een soloplaat maken. Maar ja, als drummer weet je dan al van tevoren dat zo’n album wel erg abstract wordt. De wens om iets onder eigen naam te doen, bleef echter. Nu is het zo ver. Joost Lijbaart heeft een trioplaat opgenomen die op zijn conto kan worden bijgeschreven: ‘Under The Surface’.

Improviseren waarbij je vooruit denkt, dat is het concept geworden waarmee Under The Surface tot stand kwam. Daarmee bedoelt Joost Lijbaart dat op het moment dat je een noot speelt, je uitsluitend denkt aan de noten die moeten komen. Zó zijn de opnamen op de cd tot stand gekomen, zó verlopen ook de concerten die Joost Lijbaart, zangeres Sanne Rambags en gitarist Bram Stadhouders voor hun rekening nemen. “Dát wat bepaalt wat goed of mooi is, daar ga je ter plekke mee verder. Op de cd zijn die momenten steeds opnieuw uitgevonden en bij concerten is het niet anders”, legt Joost Lijbaart uit.

Joost Lijbaart en Sanne Rambags

ACHTER DE STILTE

Beter is het als hij zou zeggen: kán het niet anders. Want de drie musici dringen zó ver door in hun improvisatievermogen dat het onmogelijk is om bijvoorbeeld via een partituurgedachte de muziek op te roepen, die eerder is vertolkt. “Het hele idee achter Under The Surface is muziek te vertolken die achter de stilte zit”, schetst Joost Lijbaart. “In ons geval iets hoorbaar te maken dat ontspringt. Je kunt ook een stuk spelen met een concept en dat dan zo goed mogelijk vertolken. Om helemaal open te improviseren is heel spannend. Dat doen wij zeker, maar we werken wel met een paar handvaten. Soms kan zo’n handvat een tekst zijn, soms een ritme.”

In mei 2015 belde de Tilburgse Sanne Rambags Joost Lijbaart en Bram Stadhouders. De zangeres had in het kader van haar conservatoriumstudie een uitnodiging gekregen voor een carte blanche en wilde die graag met hen invullen. Het klikte meteen tijdens dit eerste concert, waarop het trio besloot met elkaar verder te gaan. Het idee om hun muziek vast te leggen op een cd ontstond vrijwel gelijktijdig, omdat het bij elk treffen van de drie musici voelde alsof ze elkaar voor het eerst ontmoetten. Alleen dat al moest worden gedocumenteerd. Er werd geld aangevraagd bij Sena (organisatie die de rechten van musici en producenten regelt, rvdh) en tevens een crowdfundingactie gestart. De opnamen waren in oktober 2016 in de Wisseloordstudio in Hilversum en nu ligt er Under The Surface.

Bram Stadhouders en Joost Lijbaart

“Deze muziek is zó soundgevoelig”, merkt Joost Lijbaart op. “Als voorbereiding op de cd-opname heb ik veel in het bos gewandeld en nagedacht over welke sfeer de plaat mee moest krijgen. We zijn de studio ingegaan met Wolfert Brederode als producer. Hij kon op deze manier ‘los’ van ons luisteren. We hebben veel meer stukken opgenomen dan op de cd terecht zijn gekomen. Ik wilde één stemming, één ‘mood’. Het titelstuk Under The Surface met zijn omgekeerde tekst had een heel andere benadering nodig. Going Native was een idee van mij, omdat ik me al heel lang bezig houd met het 3/4e ding. Openingsstuk Silent Conservation gaat over geheimen. Ikzelf ritsel op de achtergrond met percussie, Sanne fluistert zacht haar tekst. Sommige stukken zijn helemaal geïmproviseerd, andere waren een soort springplank waarbij we wel zagen wat we ermee gingen doen.”

OPEN DEUREN

“In de hoestekst schrijf ik over een kamer met open deuren, waarbij de wind langs je gezicht strijkt wat nieuwe mogelijkheden en andere perspectieven op kan leveren. Na het eerste concert hebben we dit concept steeds verder ontwikkeld. Live willen we alleen maar creëren wat we improviseren. Met dit idee loop ik al jaren rond en nu blijkt dat dit in de combinatie met Sanne en Bram heel goed werkt. De stem van Sanne is direct, hij houdt je helemaal bij de les. Haar stem is zo naturel en heeft de juiste zeggingskracht om aan te geven waar het naar toe gaat. Ikzelf heb vooral percussiemateriaal gebruikt. Soms hoor je alleen klankschalen en cymbalen, zoals in het stuk Adem. Daar zaten oorspronkelijk ook drums bij, maar die heb ik weggehaald. Bram speelt akoestische gitaar, lier en synthesizers en voegt in het openingsstuk Silent Conservation ook nog wat percussie toe.”

Joost Lijbaart bouwt op in Het Orgelpark in Amsterdam.

Alle teksten en gedichten zijn van de hand van Sanne Rambags. “We hebben vooraf bekeken wat mooi zou zijn. De teksten gebruiken we als richting voor de improvisatie. Ze roepen natuurlijk een bepaalde sfeer op en die volg je. We hebben er wel over nagedacht om de teksten af te drukken. Dat hebben we uiteindelijk niet gedaan omdat ze onderdeel zijn van de improvisaties. Dat is wel een punt, want Sanne is een ware poëziekunstenaar.”

De drie musici waren het er al snel over eens dat Under The Surface als eerste de naam van Joost Lijbaart zou dragen. “Ik houd ervan alles te regelen”, verklaart hij. “Vanuit een collectief is het altijd lastig om zaken te arrangeren. Iemand moet knopen doorhakken. Dat vind ik belangrijk. Mijn eerste eigen plaat nam ik in 2003 op met mijn Group of Friends. In 2005 volgde de dvd Joost Lijbaart Group of Friends: Live at the North Sea Jazz Festival. In Group of Friends was ik geen begeleider, maar leider. Die band was echt mijn ding, en het trio met Bram en Sanne ook. Alleen zijn we hier gelijkwaardiger aan elkaar.”

TWEE DAGEN

“We hadden al wel vijftien concerten gedaan voordat we de studio ingingen”, blikt Joost Lijbaart terug. “Tijdens die optredens ontwikkelden we zaken die op de cd terecht zijn gekomen, maar er is ook muziek die pas in de studio is ontstaan. We hebben het album in twee dagen opgenomen. We zijn pas terug uit Mali. Daar heb ik gezien hoe gemakkelijk wij met z’n drieën kunnen musiceren. Omdat we zo’n sterk concept hebben. Ik wil nu heel veel gaan spelen met het trio, kijken hoe de muziek zich ontwikkelt. We gaan op zoek naar improvisaties en ‘sounds’. Het zou mooi zijn als er een volgende plaat komt, die tegengesteld is aan deze. Een soort liedjesplaat”, lacht de drummer.

Bram Stadhouders en Sanna Rambags

‘Sounds’ zoals hij ze noemt zijn een uitdaging voor Joost Lijbaart. “Dat kun je op de cd uitvoerig horen. Ik doe er veel met percussie, ben er absoluut niet drums gericht. Zo speel ik al wel langer, maar hier is dit aspect veel extremer toegepast. Als je de muziek ruimte geeft, gaan er zoveel deuren open. Ik put inspiratie uit jonge mensen, ook hier. Ik word dit jaar vijftig, Sanne is 22 en Bram nog geen dertig. Ik denk dat ik over dertig jaar nog met hen speel, want ik wil absoluut met dit trio door. Ik ben namelijk nogal honkvast.”

Het eerstkomende concert van het trio Lijbaart/Rambags/Stadhouders is op 26 maart in de serie ‘Nootstop Sessies’ in Tilburg.

RINUS VAN DER HEIJDEN
beeld GEMMA VAN DER HEYDEN

 

www.joostlijbaart.com

www.gitaarstudio.com/nootstop

 

Previous

Chuck Berry was de laatste pakêeteman van de rock&roll

Next

‘Under The Surface’ mysterieus en monumentaal bouwwerk

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook