Een reeks zondagmiddagen, waarop een interviewer musici en mensen uit hun omgeving ondervraagt over wat hen bezig houdt. Dat is de nieuwste activiteit van Jazzwerkplaats Den Bosch. De reeks Podium Jazzwerkplaats vangt zondag 15 september aan. Ook komt er een nauwere samenwerking tot stand tussen de Jazzwerkplaats en Fontys Conservatorium/AMPA in Tilburg.
Jeroen Doomernik, een van de bedenkers van Podium Jazzwerkplaats wil het nieuwe initiatief graag vergelijken met de VPRO-reeks Zomergasten. “Maar dan met live muziek”, vult hij aan. “Het wordt een platform waar we mensen uit de jazzwereld voor uitnodigen om te komen vertellen én spelen om de vinger te leggen op datgene waar hun inspiratie vandaan komt. De afstand tussen podium en publiek is heel groot. Veel mensen weten niet waarom een musicus doet wat hij doet.”
Podium Jazzwerkplaats vindt telkens plaats in het eigen honk, aan de Tramkade 26 in Den Bosch, in de schaduw van de Verkadefabriek. De interviews worden afgenomen door Luc Vermeulen (31), trompettist en musicoloog. Er is telkens plaats voor vijftig belangstellenden. De eerste aflevering van het Podium vindt op zondag 15 september plaats. Zangeres Sanne Rambags en haar trio Mudita zijn dan de gasten. In oktober worden trompettist Angelo Verploegen en slagwerker Jasper van Hulten ondervraagd, in november wordt aandacht besteed aan November Music en in december gaat Luc Vermeulen nader in op jazzfilms, een onderwerp waarop hij binnenkort afstudeert.
AFWIJKEND
Sander Jongen, voorzitter van de Stichting Jazzwerkplaats Den Bosch, wijst op het afwijkende karakter van de Podiummiddagen. “Wij willen geen podiumopzet zoals bij de Toonzaal in Den Bosch, de Azijnfabriek of de Verkadefabriek. Wij willen werken vanuit de werkplaatsgedachte; de ontwikkeling laten zien tussen amateurs en professionals.” Waarop Luc Vermeulen aanvult: “We proberen omstandigheden te creëren waarin de gast of gasten hun verhaal kwijt kunnen. Laat de nieuwe generatie musici hun verhaal maar eens vertellen. Zodat het niet alleen over Charlie Parker gaat.”
Jazzwerkplaats Den Bosch neemt een aparte plaats in binnen het Nederlandse jazzlandschap. De werkplaats bestaat al 27 jaar. Trompettist Jeroen Doomernik stond aan de wieg ervan. “Na mijn studie in Arnhem keerde ik terug naar Den Bosch. Er was niks meer te doen. We zijn toen begonnen met workshops in de achterzaal van café Boulevard. Het liep meteen storm. Na omzwervingen in de Toonzaal, Willem II-fabriek en Artuarium hebben we nu een plek ter beschikking waar we zeven dagen per week terecht kunnen.”
In Den Bosch wordt geen muziek meer onderwezen, op particuliere initiatieven na. Vanuit een soort roeping ontwierp de Jazzwerkplaats een plan voor het zuiden van het land, ging ermee naar de provincie en daarna naar de gemeente ’s-Hertogenbosch. Die keurde het plan goed en zo kwam er dit jaar geld uit het plaatselijke Cultuurfonds als zogeheten pop-up subsidie om nieuwe initiatieven te ontwikkelen. Podium Jazzwerkplaats is er een van, de samenwerking met Fontys Conservatorium/AMPA een ander. “Wij vinden het belangrijk onze eigen broek op te houden”, zeggen Jeroen Doomernik en Sander Jongen. “Om een echte slag te maken hebben we extra tijd en mensen nodig en daarom is het nu goedgekeurde plan ontwikkeld. We hopen dat het een voorbeeld is voor andere steden.” Deelnemers aan de activiteiten van de Jazzwerkplaats komen immers uit heel Nederland.
GEEN MUZIEKSCHOOL
Jazzwerkplaats Den Bosch is geen muziekschool, geen podium en gaat niet over jazz in de strikte zin van het woord. “Wij hebben echter wel een idee hoe muziekonderwijs zou moeten werken. De Jazzwerkplaats is een plek waar jonge musici zich ontwikkelen voor de beroepspraktijk en ook de plek om erachter te komen of ze met muziek verder willen. Muziekbeoefening in groepsverband staat centraal. Wat wij doen kun je zien als een soort officieuze muziekopleiding. Je leert hier andere zaken dan alleen een instrument bespelen. Je mag fouten maken, je ontwikkelen. De Jazzwerkplaats is een kruising tussen een ontmoetingsplek en een broedplaats. Wij zijn er niet op uit de lat hoog te leggen, wel om te zien hoe jongeren verder kunnen met muziek. Zo komen ze in dezelfde scene terecht als ik vroeger. En krijgen ze vertrouwen in wat ze kunnen”, zegt Jeroen Doomernik.
Jazzwerkplaats Den Bosch is te vergelijken met een Montessorischool. Het leren gebeurt onder begeleiding van professionele musici. “Leren door te doen, voor zowel profs als amateurs is het uitgangspunt”, aldus Jeroen Doomernik. “Wij geven geen definitie van het genre, bij ons gaat het vooral om samenwerken. Heel veel muziek gaat over improviseren. Hier leren ze hoe ze dat moeten aanpakken.”
Die ‘ze’ zijn ondergebracht in diverse groepen, elk met een eigen aanduiding. Voor jongeren van 9 tot 13 jaar is er Playground, waar het samenspel en luisteren naar elkaar centraal staan. Deelnemers van 14 tot 17 jaar kunnen terecht bij de Junior Jazz Academy, waar aandacht wordt besteed aan samenspel en vertrouwen ontwikkelen tijdens optredens. En dan is er nog de Jazz Academy voor deelnemers ouder dan 17 jaar, een officieuze vooropleiding voor conservatoriumstudenten. Deelnemers hier gaan zelf programma’s ontwikkelen en worden begeleid in arrangeren en aanwezigheid op een podium. “In principe is er tussen de groepen een doorlopende leerlijn”, zeggen Doomernik en Jongen. “Ze kunnen dus indien ze dat willen, doorgroeien. Bij de wat ouderen gaan de interesses alle kanten op. Van Snarky Puppy scheren ze zo langs Art Blakey. En dat het werkt blijkt uit het feit dat er vanuit de Jazz Academy ruim vijftien mensen zijn doorgestroomd naar conservatoria.”
AMATEURS
Maar ook aan de zijde van amateurs werpen de activiteiten van de Jazzwerkplaats vruchten af. “Tijdens Jazz in Duketown hebben we al twintig jaar een amateurpodium”, licht Jeroen Doomernik toe. “Dat is een eigen podium, met eigen activiteiten tijdens het festival. En het grootste deel van het Zuid Nederlands Workshop Orkest, dat wordt geleid door Paul van Kemenade en mijzelf, is gevuld met deelnemers van de Jazzwerkplaats.”
Voor volwassenen is er ook volop ruimte bij de Jazzwerkplaats. Er zijn actieve en passieve programma’s voor zang en instrumentaal. Die zijn ondergebracht in workshops van acht weken tot een weekeinde. Aan het eind van de workshop presenteren de deelnemers het resultaat in de vorm van een optreden. Ook zijn er masterclasses van een dagdeel waarin bepaalde aspecten van zang of instrument worden uitgelicht. Of workshops van twee dagen waarin een aantal stukken worden ingestudeerd. “Dit vinden mensen heel fijn”, zegt Jeroen Doomernik. “Het terrein is daarmee afgebakend. Ook hebben we nog een jazzlaboratorium, het Jazzlab, waarin een jaar lang avontuurlijke benadering van muziek voorop staat.”
Workshopleiders van naam togen al naar Jazzwerkplaats Den Bosch, onder wie Martin Fondse, Corrie van Binsbergen, Eric van der Westen, Mete Erker, Paul van Kemenade, Tineke Postma, Michiel Braam en Philipp Rüttgers. “En ze komen allemaal met veel plezier, vinden het een hele goede plek”, lachen Jongen en Doomernik.
Sander Jongen vindt het belangrijk om musici die elders studeren, weer naar Den Bosch terug te laten keren. “Luc is er een voorbeeld van. Hij studeerde muziekwetenschap, bij ons krijgt hij ruimte om iets op te bouwen, zijn verhaal te vertellen over jazz en nu het Podium Jazzwerkplaats te gaan leiden.”
SAMENWERKING AMPA
Jazzwerkplaats Den Bosch is een samenwerking met Fontys/AMPA in Tilburg gestart. Die bestaat uit het samenbrengen van vraag en aanbod op zanggebied, het aanbod van stageplekken en de uitwisseling van Fontys-docenten, studenten en jongeren die belangstelling hebben voor een conservatoriumstudie. “We bieden een breed palet”, zegt Sander Jongen. “Onder meer door Fontysstudenten hier workshops te laten geven of studenten hier hun presentaties te laten doen.”
RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s GEMMA KESSELS
WWW.JAZZWERKPLAATS.NL
