Een quasi-instrument is een voorwerp dat niet bedoeld is om muziek op of mee te maken, maar desondanks daar wel voor wordt gebruikt. Je hebt ze in soorten en maten. Sommige voorwerpen zijn wel bedoeld om er geluid, maar niet om er muziek mee te maken. Andere voorwerpen zijn zelfs niet bedoeld om er geluid mee te maken. Van het eerste soort is bijvoorbeeld de toeterix, die door Toby Rix was gemaakt van autoclaxons, knaltouwtjes en bellen. Hij speelde er populaire liedjes op en met Willem Breuker zelfs het Trumpetconcerto in es van Joseph Haydn.
De ratel is een ander voorbeeld. De ratel maakt een boel herrie en is daar ook voor gemaakt. In de middeleeuwen moesten lepralijders met een ratel lopen en deze gebruiken als ze in de buurt van anderen kwamen. Aandacht trekken was het doel, vandaar dat dorpsomroepers ermee liepen. Tot in de jaren vijftig liep in Amsterdam een vuilnisman met een ratel voor de vuilniswagen uit zodat iedereen nog op tijd zijn vuilnisemmer buiten kon zetten. Zelfs het gebruik van een ratel door Aktie Notenkraker (Misha Mengelberg, Jan van Vlijmen, Reinbert de Leeuw, Louis Andriessen en Peter Schat) was niet om muziek te maken maar om in 1969 een concert van het Koninklijk Concertgebouworkest te verstoren. Wel bedoeld als muziek was het toen kinderen zich bij het North Sea Jazz Festival for Kids van 2010 op ratels mochten storten. Uiteraard moet ook Matthew Herbert in dit verband worden genoemd, die er met zijn Brexit Big Band gebruik van maakte.
Voorwerpen die in principe geen geluid maken werden ook door Matthew Herbert gebruikt. Het geluid van het verscheuren van een pro-Brexit krant speelde in zijn band een grote rol. Het verhaal gaat dat Count Basie’s drummer Jo Jones altijd brushes en een krant op zak had, zodat hij op de krant kon drummen als hij daar behoefte aan had. Drummer Han Bennink is een meester van muziek maken uit alles wat hem op het podium voor de voeten komt, van stoelen tot metalen podiumconstructies, of de vloer als er niets anders beschikbaar is.
Maar de creatiefste gebruiker van quasi-instrumenten is de Zwitserse jazzmuzikant Erika Stucky (foto). Zij begon haar optreden op de Zomerjazzfietstour van 2011 met geluiden die ze maakte door met een schop over de vloer te schrapen en met een kleerhangertje op de steel van de schop te slaan. Daarmee maakte ze van deze quasi-instrumenten ultieme jazzinstrumenten.
