Covid-19 gooide ook bij JazzNu roet in het eten. De serie JAZZ-tafette, waarbij interviewer en fotograaf bij de betreffende stokjesdrager op bezoek gaan, ging voor drie maanden op slot. Maar nu de beperkende maatregelen voor een deel zijn losgelaten, ging JazzNu met groot plezier in gesprek met Sanne Rambags, de zangeres aan wie collega Renske Taminiau in februari het estafettestokje doorgaf. Sanne Rambags is een fantastische kandidaat. De pas 25-jarige zangeres beleeft een bliksemcarrière. In amper drie jaar tijd reisde zij over de hele wereld, gingen ontelbare journalisten en recensenten voor haar door de knieën en is haar naam ook buiten jazzkringen een begrip geworden. De Brabantse, woonachtig in Rotterdam, is echter de onbevangen persoonlijkheid gebleven die zij was toen ze in 2017 afstudeerde aan het conservatorium in Tilburg. Wellicht dat die natuurlijke charme ook haar zo mooie muziek kleurt. Noorwegen, haar missie, Pat Metheny, haar ouders, spiritualiteit en Joost Lijbaart en Bram Stadhouders kleuren het leven van een opmerkelijke musicus. JazzNu is maar wat blij dat zij het JAZZ-tafettestokje voor de maand juni aanvaardde.
Waar ben je op dit moment mee bezig?
Met de voorbereidingen voor de release van mijn solo-album Sonna. En daarnaast met het ontwikkelen van mijn eigen label Sonna Records, dat juist van start is gegaan.
Welke herinneringen aan je carrière zijn je het dierbaarst?
Altijd als ik een heel fijn concert heb gegeven het gevoel dat ik iets heb overwonnen. Ik ben dan alleen en besef: Ho San, je hebt dit gedaan, wat knap. Ik ben dan dankbaar voor die ervaring, die zoveel liefde, geluk en intensiteit oplevert. Op die momenten stroomt er zo’n mega levensenergie door me heen! Dat ik dit mag doen als muzikante! Vaak is dat gevoel er als ik in m’n eentje na het podium door een gang loop. Of na een concert tijdens een tournee, als ik in mijn hotel aankom en dan op bed plof.
Waarom doe je graag wat je doet?
Omdat ik heel sterk voel dat dit de essentie is waarom ik op aarde ben. Dat is mijn missie, dieper voelen dat ik dit moet doen, dichter bij de kern zijn, bij mijn eigen wezen. Wat ik doe is een roeping, ik voel dat echt zo. Wat ik met mijn stem mag creëren en wat dat teweeg brengt. Dát dus.
Wanneer is je passie voor jazz ontstaan?
Al heel vroeg. Er zijn video’s van toen ik een jaar of drie was en op mijn schommelpaard in slaap viel, met op de achtergrond de muziek van Pat Metheny. En op weg naar een vakantie in Noorwegen ik op de achterbank meezong met Metheny. Mijn ouders luisterden vaak naar hem. Ik zong mee, dit ging super onbewust. Van Secret Story kan ik alles meezingen. Die plaat hoorde ik het vaakst. Ja, met de paplepel ingegoten, dat is wel zo, ja. Ik kan de sfeer van toen nog zó goed voelen; Jan Garbarek maakte daar ook deel van uit.
Van welke ontwikkeling in de jazzgeschiedenis had je onderdeel willen zijn?
Ik krijg altijd een sterk gevoel bij de eerste ECM-platen uit de jaren zeventig. Die sfeer, die ruimtelijkheid en weidsheid. Ik denk dat Manfred Eicher als producer iets nieuws heeft neergezet met zijn gebruikmaking van ruimte, sfeer en stilte. Ik wil er niet per se deel van uitmaken. Sfeer is iets wat mij wel aantrekt. Wat nu met mij gebeurt is iets dat erg klopt. Ik ben op het juiste moment hier, in dit nu. Op die manier wil ik een diepe manier van inspiratie creëren. Dat is namelijk mijn bron.
Wat is het bizarste dat je ooit mee hebt gemaakt tijdens een concert?
Toen we op tournee in China waren en dat tijdens een concert mensen uit het publiek gingen filmen en dat dan gingen terug luisteren. Wij, die op dat moment middenin een improvisatie zaten waren niet echt blij. Ik was tijdens die tour zo moe dat ik in het Nederlands begon te zingen: hé, kunnen jullie niet even naar ons luisteren?
Waar vind je inspiratie?
In spiritualiteit, niet in religie, wel in de kracht van de natuur. De natuur zodanig oproepen dat zij echt een entiteit wordt. Ik heb mijn solo-album Sonna opgenomen in een kerk in Riel. Dat was tijdens een stormperiode. Ik probeerde toen te communiceren met die stormwind.
Wat is het spannendste dat je ooit hebt ondernomen?
Joost (Lijbaart) en Bram (Stadhouders) vragen voor mijn carte-blanche (Sanne Rambags deed dat in 2017, uit hun samenwerking ontstond het uiterst succesvolle trio Under The Surface, rvdh). Ik kende hen niet, maar bewonderde hen ten zeerste. Het spannendste voor mij is te doen wat ik vind dat ik moet doen, zonder dat ik op steun kan rekenen. Altijd de sprong wagen, hoog spel spelen om nieuwe kansen te creëren.
Welk muziekstuk of album heeft voor jou een speciale betekenis?
Een levenslied voor mij is Letter From Home van Pat Metheny. Dan voel ik: alles is oké Sanne. The Creek van Jan Garbarek is ook heel troostend. Beide zijn stukken waar ik naar terugkeer om echt verbinding met mezelf te maken.
Wat neem je altijd met je mee?
Mijn tandenborstel. Ik poets altijd voordat ik aan een concert begin. Ik vind het prettig om vaak te poetsen, is altijd zo geweest. Als ik ergens ben en ik ben mijn tandenborstel vergeten, dan koop ik er een op het station.
Welke actualiteit heeft je aandacht?
De vluchtelingencrisis. Dit is een groot item binnen het gezin van mijn ouders. Zij zetten zich er sterk voor in. Ze hebben Syriërs en Eritreeërs als vrienden. Ze raken er bijna verscheurd van dat er met dit probleem niet op de juiste manier wordt omgegaan. Het is heel ingewikkeld, want hoe kun je bewustzijn creëren, hoe kun je de crisis in Europa veranderen, hoe moet je met de vluchtelingen omgaan?
Wie is je grote voorbeeld buiten de jazz?
Voor mij heeft een voorbeeld te maken met zelfverwezenlijking, geloven in je eigen grootheid. Ik heb het boek De Ontembare Vrouw gelezen. Schrijfster Clarissa Pinkola Estés analyseert naar aanleiding van sprookjes bepaalde archetypen: kun je met jezelf in diepere verbinding raken? Kun je contact maken met je wildheid, met je eigen ware natuur die van zichzelf wild is? Niet vies bedoeld of ontaard, maar als verbinding met je ware ik. Dan gaat het niet om dat beschaafde meisje, maar om een krachtige vrouw. Daar wil ik van leren.
Wat intrigeert je aan je instrument?
De stem is zo ontzettend puur en krachtig. De stem is echt een stroom, zo dichtbij je! Als ik iets ervaar in mijn eigen lijf, kan ik dat met mijn stem meteen verklanken. Dat is zó verbindend. Ik kan ermee zingen om schoonheid, maar aan de andere kant ook kracht oproepen. Met mijn stem kan ik ook tijdens een gesprek met iemand zeggen wat er in me omgaat. Dan is de stem wat kwetsbaarder en zwakker. Dat vind ik ontzettend intrigerend.
Wat heb je geleerd van je muziek?
Dat zij een echt medicijn is. Muziek maken, alleen of met anderen is een medicijn voor genezing, troost, liefde, geluk en verbinding. En voor mij persoonlijk om mezelf op te vangen. Voor moeilijke maar ook bijzondere momenten. Ik heb dat heel sterk ervaren op tournees, overal werd onze muziek begrepen. We konden niet met elkaar communiceren, wel de muziek delen. Dat is wezenlijk voor mij.
Wat wilde je vroeger altijd worden?
Mama. Nog steeds wel, maar niet zo van: hup, meteen een gezin stichten.
Wanneer ervaar je de vrijheid te falen?
Als ik echt vertrouwen heb in mezelf, echt die verbinding voel is er geen goed of fout. Verbinding met je innerlijke zelf, daar zetelt zo’n kracht, dat heeft denk ik, iedereen. Dan mag alles.
Welke ontwikkeling in de jazz juich je toe?
Gelijkwaardigheid. Meer vrouwen op het podium, genderneutraliteit. Ikzelf ben meer op zoek naar een eigen taal en daardoor meer de traditionele jazz aan het loslaten. Ik heb ook sterk het gevoel dat generaties door elkaar heen spelen. Daardoor raken we steeds verder af van hokjes en gaan we meer verbinding met elkaar zoeken. We moeten ook veel meer open naar elkaar zijn in plaats van op elkaar af te geven. Ik heb ook het idee dat zoeken naar eigenheid nieuw is.
Met wie werk je graag samen?
Samenwerken doe ik überhaupt graag. Met allen met wie ik een diep en intens contact heb. Waardevol en belangrijk in samenwerking is dat je open bent, oprecht, avontuurlijk, respectvol. Dit alles kent veel verschillende vormen; met musici, familie, vrienden, het draagt er allemaal aan bij.
Welke dromen liggen nog voor je?
Met het creëren van een eigen label ben ik net aan een droom begonnen. Ik heb de behoefte om totaal onafhankelijk te zijn. Het gevoel er laten zijn dat ik als ik iets wil creëren, ik het doe. Ik heb met mijn label nu een eigen plek, een platform ook voor anderen. Een andere droom is helemaal in de natuur te kunnen leven en daar te creëren. En dat ik totale rust en vertrouwen krijg in wat ik doe. Dat gevoel is er wel, maar het moet van zo ver komen dat ik voel: dit is het. Daar meer rust in vinden is ook een droom. Ik had altijd al veel dromen, voor een groot deel zijn ze al verwezenlijkt. Ik speel nu met mijn voorbeelden! En dat voelt zo natuurlijk en gelijkwaardig.
Aan wie geef je het Jazz-tafette stokje door?
Aan Kika Sprangers. Zij is een heel goede vriendin van me. Op een bijzondere manier. Op de weg waar wij ons bevinden, voel ik dat we er voor elkaar zijn. We zitten heel erg op één lijn, omdat we hetzelfde meemaken. En dat kan en mag ik met haar delen. Ik vind haar groei ook heel bijzonder, dat is een voorbeeld voor mij. Ik ken haar sinds ik bij Martin (Fondse, rvdh) speelde, in 2015. Zij gaat ook echt ergens voor, op een heel eigen en oprechte manier. Zij strijdt ook voor dingen en durft er eveneens haar mening over te geven.
RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s GEMMA KESSELS
