De vibrafoon bestaat uit gestemde metalen plaatjes en wordt bespeeld met twee of vier zachte mallets (slagstokken) waarmee de plaatjes worden aangeslagen. De vibrafoon lijkt op een toetsenbordinstrument. Bij de vibrafoon hangt elke plaatje boven een resonatorbuis, die een tremolo-effect produceert wanneer een motor-aangedreven vlinderklep wordt geactiveerd. Net als een piano heeft de vibrafoon een sustainpedaal. Met het pedaal omhoog produceren de plaatjes een gedempt geluid. Met het pedaal ingedrukt houdt het geluid enkele seconden aan.
De vibrafoon is een muziekinstrument dat net als de marimba onderdeel is van de slagwerkfamilie. Het waren ook drummers die het instrument voor de jazz ontdekten. Het legendarische verhaal is dat Lionel Hampton, toen drummer bij Louis Armstrong, in een hoek van de NBC-studio een vibrafoon zag staan en er een beetje op ging klooien. Hampton besloot om bij de volgende opname met Armstrong in oktober 1930 de vibrafoon te gebruiken. Memories of You zou daarmee de eerste jazzopname met een vibrafoon zijn en Hampton werd zo de eerste grote vibrafonist.
Een verhaal om te koesteren, maar het is niet waar. Niet Hampton maar drummer Paul Barbarin gebruikte meer dan een jaar eerder bij zeker vier jazzopnamen een vibrafoon. Bij trompettist Henry Allen, bij bandleider Louis Russell en opvallend bij Louis Armstrong. Dus misschien was het wel Armstrong die Hampton op het spoor van de vibrafoon zette.
Hoe dan ook, het instrument was brandnieuw en in 1921 door de Leedy Manufacturing Company op de markt gebracht voor het maken van geluidseffecten door vaudeville-orkesten. In 1928 verbeterde Henry Schluter en maakte hij het bruikbaarder voor het maken van muziek. Veel onderdelen werden veranderd en als belangrijkste werd een sustainpedaal aangebracht. Dit instrument werd door de Deagan Company als vibraharp op de markt gebracht, omdat vibrafoon een beschermde merknaam van Leedy was. Ten gevolge van verwatering worden beide namen nu door elkaar gebruikt.
Hampton gebruikte meestal slechts twee mallets en was tot de komst van de bebop de bekendste speler. Met de bebop nam Milt Jackson het malletstokje over, en die had grote invloed op Dave Pike en Carl Tjader. Later werd Gary Burton de belangrijkste vernieuwer door met vier mallets te spelen, waardoor een meer pianistische benadering van de vibrafoon mogelijk werd.
Uiteraard zijn er spelers met speciale technieken, die met zes mallets spelen of geluid maken door met een strijkstok langs de metalen plaatjes te strijken. De vibrafoon is nooit meer weggegaan, maar wordt niet zo veel gebruikt. Desondanks is hij met Mulatu Astatke (foto) tot diep in Ethiopië doorgedrongen.
