Onderdeel van het 28e Stranger Than Paranoia was ‘Jong en paranoia’. Daarvoor had programmeur Paul van Kemenade twee groepen uitgenodigd die spitsroeden lopen in het arsenaal van jonge ensembles: het Prashant Samlal Quartet en Smandem. Het contrast had niet groter kunnen zijn.

Smandem maakte indruk op de avond 'Jong en paranoia' met hier Kick Woudstra en Rafael Devante Sinay.
Smandem maakte indruk op de avond ‘Jong en paranoia’ met hier Kick Woudstra en Rafael Devante Sinay.

Tegenstelling was er niet in de bezetting: beide hadden gitaar, Fender en toetsen, basgitaar en drums op het podium. Maar wat je daar allemaal mee kunt doen, daar lag een oceaan van verschil tussen. Het Prashant Samlal Quartet deed het met uit leerboekjes voorgeschreven, voortkabbelende noten, zonder eigen ‘smoel’ en zonder enigerlei vorm van dynamiek. Het was ál mainstream wat de klok sloeg en dan nog het deel dat al decennia geleden volstrekt is uitgemolken.

Prashant Samlal is leider van het gelijknamige kwartet. Op de achtergrond Mees Siderius.
Prashant Samlal is leider van het gelijknamige kwartet. Op de achtergrond Mees Siderius.

Braaf keken de bandleden uit naar de verrichtingen van leider Prashant Samlal, de enige die zich staande hield in het doodgeslagen repertoire van het kwartet. Hij moest het hebben van lang uitgesponnen improvisaties op zijn gitaar, die zich echter alle afspeelden op de nullijn: pieken en dalen leken onbekend voor de uitvoerder. De verrichtingen van Roel Hazendonk op Fender kon je zo terugvoeren naar tweede klas conservatorium, basgitarist Stef Joosten heeft kennelijk nog nooit van groove en andere uitingen van opwinding gehoord en wat betreft drummer Mees Siderius doen we er liever het zwijgen toe.

David Nino van der Grinten en Aäron Bouwman van Smandem.
David Nino van der Grinten en Aäron Bouwman van Smandem.

Al vanaf de eerste noten liet Smandem horen hoe het wel kan, je als jonge groep manifesteren als zelfbewust, creatief, buitenissig en opwindend. De vier musici zijn individueel sterk, ondernemen fantasievolle trektochten naar de mogelijkheden van hun instrumenten en zoeken aldoor de confrontatie met uiteen spattende improvisaties en onverwachte tempowisselingen. Ze beschikken over de gave de muziek steeds op te poken en expres bij de ander voor de voeten te gaan lopen. Die het dan in alle gevallen uiterst creatief oplost.

Het Prashant Samlal Quartet met Roel Hazendonk, Stef Joosten, Prashant Samlal en Mees Siderius.
Het Prashant Samlal Quartet met Roel Hazendonk, Stef Joosten, Prashant Samlal en Mees Siderius.

De basgitaar en slagwerker vertoefden uiterst functioneel op de ondergrond, waardoor gitarist en toetsenist geen moment nodig hadden om op elkaars lip te zitten. Het gaf allemaal ruimte aan de grenzen die Smandem voor zichzelf heeft open gezet. Waardoor vooral eigentijdse invloeden binnensluipen, zoals hiphop, funk, gangstarap, latin, reggaeton en vooral jazz. Die in duizelingwekkende afwisseling tot een nieuwe mix worden geslagen. Hier, in dit soort ensembles, zit de voortgang van hedendaagse jazz- en improvisatiemuziek!

Wolter Wierbos schoof zijn mondkapje, nadat hij er heel even doorheen had gespeeld, nadien naar onderen.
Wolter Wierbos schoof zijn mondkapje, nadat hij er heel even doorheen had gespeeld, nadien naar onderen.

ICP (Instant Composers Pool) blijft ook in zijn nadagen nog altijd een grand seigneur in de wereld van diezelfde jazz- en improvisatiemuziek. Daarom kreeg het een welverdiende plek op ‘Paranoia’. Niet alleen het festival zelf was afgeslankt, ook de bezetting van ICP. In plaats van tien bandleden traden er nu zeven aan; Covid-19 was wederom spelbreker. De muziek van dit uit 1967 stammende orkest kent eigenlijk nooit een begin en ook geen eind. Je raakt erdoor in verstrikt en dat is nu juist de bedoeling. Concerten beginnen zomaar ergens en stoppen op dezelfde manier. Maar dan heb je al heel wat meegemaakt.

De ervaring van al die oude rotten is daar debet aan. Ook al stond ook nu een speellijst op de lessenaars, die onder meer de composities Tetterettet, K-tafel, Caravan en De Linkerschoen, De Rechterschoen vermeldde, het maakt niet uit hoe de stukken heten. Want binnen elke compositie zit vrijwel altijd een andere  verborgen, soms wel twee of drie. Je wordt daardoor een mallemolen aan stijlen ingezogen en dat geldt zelfs als het orkest het met drie man minder moet doen.

De leden van het ICP Orkest speelden vanwege de coronamaatregelen tussen plastic schermen.
De leden van het ICP Orkest speelden vanwege de coronamaatregelen tussen plastic schermen.

Van de Instant Composers Pool zijn we talloze rariteiten gewend, maar aan het begin van het concert in Tilburg werd een nieuwe toegevoegd. Trombonist Wolter Wierbos, die de set opende, deed dat blazend door zijn mondkapje heen. Vergissing? Grapje? Je kreeg weinig tijd om na te denken, want meteen sloten piano en slagwerk aan en even later de overige musici. Eén lang improvisatiegedeelte – we zeiden het al, het zouden er ook twee of meerdere kunnen zijn – mondde uit bij Duke Ellington. Bij diens Caravan, waarvan alleen de tere, zachte elementen werden uitgediept. Met een meer dan overtuigende altsolo van Michael Moore.

Van de allernieuwste cd Komen en Gaan werd De Linkerschoen, De Rechterschoen aangepakt. Het betrof een breekbaar melodietje, waaruit een pianoblues opborrelde mét een zacht fluisterende contrabas. Je hoorde haast de sneeuwklokjes opbloeien. Waarna het tijd werd voor een stuk onvervalste vaudeville. Via K-tafel van Misha Mengelberg en een vrije bewerking van een Thelonious Monk-compositie door dezelfde Mengelberg werd een panopticum aan rijke melodieën en fraaie improvisaties over het aan de computer gekluisterde publiek uitgestort. Vertolkt door grootmeesters op hun instrumenten. En dat geldt voor ieder bandlid. Maar dat wisten we al lang.

Guus Janssen, Mary Oliver en Ernst Glerum van ICP.
Guus Janssen, Mary Oliver en Ernst Glerum van ICP.

Stranger Than Paranoia betrof de uitgestelde editie van 2020. Dit jaar zal, als Covid-19 en al zijn broertjes en zusjes tenminste zijn uitgeroeid, de 29e editie weer plaatsvinden tussen kerst en nieuwjaar. Hopelijk wederom live en in volle glorie. Dat verdient dit opmerkelijke festival immers. De live streams waarmee we het nu moesten doen waren een noodgreep en verschaften lang niet altijd blijdschap. Dat zullen ook organisator Paul van Kemenade en de podia in Den Bosch en Tilburg hebben ondervonden. Want met zo’n 38 bezoekers op de eerste avond, 25 op de tweede (die nota bene was ingeruimd voor jong talent) en zo’n 80 op de derde (in Paradox, de thuishaven van Stranger Than Paranoia, dat zeker het bezoekersaantal heeft opgekrikt) kan niemand content zijn.

RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s SCHERMAFBEELDING STP

STRANGER THAN PARANOIA
Willem II Toonzaal Den Bosch, 14 februari ‘21
Paradox Tilburg, 15 februari ‘21

PRASHANT SAMLAL QUARTET

Prashant Samlal – gitaar
Roel Hazendonk – Fender Rhodes en toetsen
Stef Joosten – basgitaar
Mees Siderius – drums

SMANDEM

Rafael Devante Sinay – gitaar
David Nino van der Grinten – Fender Rhodes en toetsen
Aäron Bouwman – basgitaar
Kick Woudsta – drums

ICP ORKEST

Michael Moore – altsaxofoon en klarinet
Ab Baars – tenorsaxofoon en klarinet
Wolter Wierbos – trombone
Mary Oliver – viool
Guus Janssen – piano
Ernst Glerum – contrabas
Han Bennink – slagwerk

 

 

WWW. STRANGER THAN PARANOIA.COM

Previous

Beleving Stranger Than Paranoia is wel even anders

Next

Willem Romers: broeiend en met de juiste accenten

4 comments

  1. If the reviewer actually knew how to “review”….and that actually entails an ability to “listen” and thereafter offering a constructive viewpoint….then we would perhaps be able to take this review seriously. Unfortunately what is presented here is a cub reporter let loose on an event he clearly has no pleasure in being part of (admittedly sitting in front of a screen isn’t an ideal manner to enjoy a concert…but beggars can’t be choosers in COVID times) and turns in a sub-standard childish essay mirroring his own obvious frustrations with current circumstances. Bitterness only breeds contempt and apathy….something nobody needs in these current times

  2. Verbijsterend! Wat is het nut ervan om op déze manier jong talent de strot dicht te knijpen! Ik heb het Prashant Samlal Quartet wel dégelijk heel anders ervaren; mooie eigen stukken en prachtig gespeeld. Dit is ‘killing’ voor jonge musici en kan écht niet!

  3. Ik reageer nooit op een recensie. Maar in dit geval maak ik toch even een uitzondering. Het is soms fascinerend en opmerkelijk hoe concertervaringen soms zo hemelsbreed kunnen verschillen. Dat kan en mag altijd, ieders smaak natuurlijk en gelukkig maar! Dit kan zich afspelen tussen de luisteraars en natuurlijk ook recensenten. Niks mis mee zou ik bijna willen zeggen, want dat houdt de muzikale discussie in zekere zin na afloop nog levendig; je kunt zo teruglezen wat je eventueel gemist hebt of kan het gevoel terugroepen mocht je er wel bij zijn geweest.
    Bij dit concert was ik live aanwezig en heb enorm genoten van de mooie eigen stukken, de kwaliteit deze vier spelers en de groep die daarna speelde. Natuurlijk heb ook ik een gevoel en mening, maar bij mij prevaleert het gevoel dat we Nederland gezegend met jonge talenten die ondanks dat we het hele muziekonderwijs naar de klote hebben geholpen toch voor dit pad konden kiezen. Ik zie al jaren vanuit mijn beroepspraktijk veel talenten voorbij komen en hier stonden er zonder meer vier op het podium!
    Bijna al deze jonge honden hebben het echt niet gemakkelijk, het product moet het liefst al helemaal in kannen en kruiken zijn en hopelijk krijg je door wat goede aandacht bij de programmeurs en geholpen door een fijne recensie een kansje op een podium. Haast mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen, om fouten te mogen maken die je helpen
    bij je muzikale zoektocht, om door te groeien, in de repetitieruimtes EN speelplekken, dat is er amper nog bij.
    Naar mijn mening gapen er nooit diepe kloven bij jonge talenten die samen op een podium staan. De kloven zitten in de extreem weinig kansen en mogelijkheden die we creëren voor jonge muzikanten en de vooringenomen verwachtingen die we (zoals in dit artikel ook weer uit blijkt) bij ze opleggen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook