Het was me nogal wat, die avond van 29 januari 2020 toen een volstrekt onbekend orkest het podium van Paradox in Tilburg betrad. Het Paradox Jazz Orchestra, nou en? Nou en?? Waar je als musicus of band jaren voor nodig hebt om de eer binnen te halen die je toekomt, stond het Paradox Jazz Orchestra er in één klap. Wie dit concert en de optredens erna miste, is de pechvogel van de week. En wie niet als de wiedeweerga naar de platenwinkel snelt om de eerste cd van het orkest binnen te halen, is de loser van de week. En van het jaar.
Want de ongelooflijke kracht en het ultieme vakmanschap dat het Paradox Jazz Orchestra (PJO) tijdens die drie concerten in 2020 ten toon spreidde, kan nu afgemeten worden aan de cd Paradox Jazz Orchestra – Remembering The Skymasters. Een juweel van een plaat, zowel qua uitvoering, keuze van stukken als de zorg en precisie waarmee zowel die inhoud als de verpakking, de uiterst smaakvolle hoes, zijn samengebracht.
Er zijn big bands in allerlei soorten. Hoewel je zou kunnen denken dat de tijd van de grote orkesten uit de jaren dertig, veertig en vijftig van de vorige eeuw inmiddels wel voorbij zal zijn, is niets minder waar. Big bands zijn springlevend, alhoewel er één grote maar aan kleeft: ze putten vrijwel allemaal uit dezelfde bron. Het PJO niet. Jazeker, de live-concerten in Paradox stoelden op het werk van Duke Ellington, Buddy Rich en The Skymasters, maar hun repertoires heeft orkestleider en mede-oprichter Jasper Staps (de andere is Teus Nobel) zó naar het heden getrokken dat de muziek van het PJO een nieuwe standaard lijkt te zetten in het big-bandrepertoire.
Jasper Staps heeft een immense zoektocht gehouden in muziekarchieven, in het geval van The Skymasters in dat van de Stichting Omroep Muziek. Hij heeft vele – uiteraard handgeschreven, want The Skymasters ‘opereerden’ vanaf 1946 – partituren gedigitaliseerd. Maar wat nog opvallender is: hij heeft er zijn eigen signatuur aan meegegeven.
Dat blijkt vanaf de eerste noot van Paradox Jazz Orchestra – Remembering The Skymasters. Jasper Staps laat de openingscompositie So Here You Are! – wat een toepasselijke titel – inleiden door een korte drumsolo van Niek de Buijn om meteen daarna het orkest ‘loos’ te laten gaan, Het tweede stuk op de cd is het aloude Basin Street Blues in wat een uitvoering, zeg! De flügelhornsolo van Robin Rombouts fascineert vanaf de eerste noot. Zijn vertolking schurkt zich met gemak aan tegen de schitterende uitvoering van Louis Armstrong met zijn All Stars.
Jasper Staps heeft kans gezien om binnen de tien zo verschillende stukken van de lessenaars van The Skymasters zowat de hele jazzgeschiedenis van de grote orkesten te incorporeren. Duke Ellington komt voorbij of het niks is. Daarbij afgezet de eigenzinnige keuze voor Nem Um Talvez van Hermeto Pascoal met een flügelhornsolo van Ack van Rooyen (jawel, hij is als gastspeler van de partij) of Sambita van Joe Gallardo waarin het PJO zich onderdompelt in een samba met bewust gekozen rafelrandjes maken Paradox Jazz Orchestra – Remembering The Skymasters tot een album dat tot het beste van dit jaar behoort.
Jasper Staps’ invloed op het Paradox Jazz Orchestra is evident, maar zijn prestaties zouden in de schaduw komen staan als ‘zijn’ orkest niet zulke topmusici in zijn midden had. Die worden enerzijds gevormd door gereputeerde mensen als Rembrandt Frerichs en Jos Machtel en anderzijds door jonge honden uit Nederland en België. Het lijkt erop dat muzikaal leider Staps hen heeft gekneed tot de topprestaties op deze cd, maar zo is het niet. Het is de wonderbaarlijke mix van eigentijds en technisch perfect bewerkt historisch materiaal en de individuele kwaliteiten van de orkestleden. Die laten zich immers niet kneden.
PARADOX JAZZ ORCHESTRA –
REMEMBERING THE SKYMASTERS
PJO
Daniël Daemen – altsaxofoon en klarinet
Wietse Meys – altsaxofoon en fluit
Guido Nijs – tenorsaxofoon en fluit
Jesse Schilderink – tenorsaxofoon en klarinet
Nils van Haften – baritonsaxofoon en basklarinet
Martijn de Laat – trompet en flügelhorn
Robin Rombouts – trompet en flügelhorn
Teus Nobel – trompet en flügelhorn
Dave Vreuls – trompet en flügelhorn
Martijn Sohier – trombone
Ron Oligschläger – trombone
Bart Bergmans – trombone
Martin van den Berg – bastrombone
Rembrandt Frerichs – piano
Tim Langedijk – gitaar
Jos Machtel – contrabas
Niek de Bruijn – slagwerk
