Dayna Kurtz laat in Nijmegen vrijelijk haar gemoed los
Dayna Kurtz noemt zichzelf een ‘artist’s artist’. Ze is in kleine kring beroemd, maar bij een groot publiek is zij nog steeds onbekend. Na afzeggingen in de covid-jaren is zij eindelijk weer in ons land en haar fans keken daar naar uit. Haar eerste optreden van een korte tournee in Nederland was in de grote uitverkochte zaal van LUX Nijmegen.
Daar zat zij op dat grote podium, twee stoelen en daaromheen gepositioneerd een paar gitaren, een banjo en een mandoline. Wat heeft dit met jazz te maken zou een eerste gedachte kunnen zijn. Kurtz lijkt een zangeres die uit het bluegrass- en country & western-hout is gesneden, maar bij langer luisteren blijkt zij een amalgaam van stijlen en invloeden in zich te hebben verzameld. De invloed van jazz is sterk aanwezig en toch nergens direct hoorbaar. Voor gospel en blues geldt hetzelfde, al komen die een enkele keer onversneden naar boven.
Kurtz zoekt niet de randen op van de verschillende muziekstromingen, maar heeft die verwerkt in een unieke eigen stijl. Het staat vast dat zij een vertegenwoordiger van americana is, maar zeker ook een protestzanger die haar boosheid omzet in bijtende teksten. Een aantal voorgangers komt daarbij in gedachten, van Bob Dylan en Leonard Cohen tot Nina Simone. Even later is zij als een blad aan een boom omgeslagen en klinkt zij als een lieflijke zangeres uit de school van folkzanger Richie Havens.
Dayna Kurtz komt uit New Jersey maar na haar scheiding verhuist ze naar New Orleans. “Het zijn zware tijden geweest en dan komt de soul boven. De blues heb ik al gehad, ik ben begonnen in jazz, toen naar blues en country, toen naar rock”, zegt ze in een interview. Die zware tijden zijn in haar stem te horen, overigens gelardeerd met een stevige dosis humor. “Als Aretha Frankin een cover zong”, vertelt ze over een van haar grootste voorbeelden, “was dat zo goed dat het geen zin meer had om naar het origineel te luisteren.”
Die gedachte zet ze kracht bij door een eigen gospel te zingen waarvan ze veronderstelt dat Otis Redding die geschreven had kunnen hebben, waarna Aretha Franklin die van hem had willen stelen. Haar zware stem als van een zwarte zangeres galmt door de LUX. In die ontspannen sfeer gooit ze van wat ze van te voren bedacht heeft weg. De setlist verdwijnt en met gitarist Robert Maché, bekend van de Continental Drifters, overlegt ze steeds hoe ze verder zullen gaan.
Maché is haar ideale begeleider. Hij draagt de muziek waarop Kurtz vrijelijk haar gemoed los kan laten. En als ze het even ook niet meer weet, vraagt ze aan het publiek om verzoeknummers. Op het eerste uit de zaal geroepen nummer reageert ze niet, bij het tweede voorstel reageert ze verrast. “Wat vragen ze?” zegt Maché tegen haar. Kurtz: “Dat nummer ken je niet, het is oud en ik heb het al jaren niet meer gezongen.” Ze stemt haar gitaar samen met Maché, een proces dat minuten lijkt te duren. Aan het eind verklaart ze dat ze zo lang aan het stemmen was om te proberen zich de tekst te herinneren. “Ik weet het weer”, zegt ze uiteindelijk tegen Maché en begint met Paterson van haar debuutalbum Postcards From Downtown uit 2002. Robert Maché pikt het voor hem onbekende nummer even later op en samen maken ze er een hoogtepunt van.
Dayna Kurtz die zichzelf een joodse atheïst noemt zet Jezus in een aantal nummers op de voorgrond. Jezus als voorbeeld voor de evangelisten die de vrije maatschappij van Amerika bedreigen. ‘I have been reading the bible’, zingt ze. ‘What did Jesus say?’ Gevolgd door alle onderwerpen die haar dwars zitten. Wapengeweld, lhtbiq+, transgenders en andere onderwerpen waarbij de Amerikaanse evangelisten een destructieve rol spelen. Bij het onderwerp abortus volgt een spontaan applaus. Een applaus dat na afloop van het concert minutenlang duurt en Kurtz en Maché overhaalt om nog een kwartiertje door te gaan met een aantal gezellige meezingers.
Tekst en Foto’s: TOM BEETZ
DAYNA KURTZ EN ROBERT MACHÉ
Lux, Nijmegen, 30 juni 2022
Dayna Kurtz – zang, gitaar, banjo
Robert Maché – gitaar, mandoline
Dayna Kurtz is tot 10 juli 2022 op verschillende plaatsen in Nederland te horen. Zie deze speellijst
