Superkruidenier en jazzfanaat Karel van Eerd is op 15 december op 84-jarige leeftijd overleden aan de ziekte van Hodgkin. Hoewel hij al langere tijd ziek was, kwam zijn overlijden toch onverwacht. Hij was bekend en gewaardeerd als bedenker, oprichter en baas van het Jumboconcern dat hij van een kleine kruideniersgroothandel tot de een na grootste supermarktketen van Nederland maakte. Dat Karel van Eerd jarenlang talrijke jazzmuzikanten heeft geholpen om hun weg te vinden, is een stuk minder bekend.
In 1957 ging Karel in zijn vaders zaak ‘Van Eerdt Groothandel in Koloniale Waar’ werken. In 1979 nam hij hem over en veranderde de naam in ‘Van Eerd Groothandel’. In 1996 werd naast de groothandel ook een winkeltje opgezet. Het ging zo slecht met dit soort groothandels dat Van Eerd uiteindelijk nog de enige overgebleven groothandel was. Maanden heeft Karel zitten broeden op een plan om te overleven en kwam tot de conclusie dat een winkel die goedkoop was maar een groter assortiment had dan de prijsvechters van die dagen en bovendien verse producten verkocht, de toekomst had. Het concept Jumbo was geboren. Van Eerd voegde zich daarmee in het rijtje Brabantse ondernemers die ver boven hun concurrenten uitstegen.
Misschien zou hij liever jazzmuzikant zijn geweest, maar dankzij het fortuin dat hij met Jumbo verdiende heeft hij meer voor de jazz kunnen betekenen dan als jazzpianist. Want net als bij zijn zakelijke activiteiten waar hij aanvankelijk met tegenzin in belandde, ging hij met tegenzin piano spelen. Die tegenzin sloeg helemaal om toen hij als twaalfjarige naar kostschool werd gestuurd. Daar hoorde hij elke vrije zaterdag in de refter een radioprogramma met de Dutch Swing College Band. Die muzikanten die door elkaar heen speelden, die swing en die passie, vond hij fantastisch en Louis Armstrong werd zijn held.
Na zijn middelbare school kon hij al aardig zijn weg vinden in oude-stijljazz en werd hij voor de Big Band Uden gevraagd. Daaruit kwam de jazzband Birdie Seven voort, waarin hij tientallen jaren achter de piano zat, letterlijk tot zijn dood. Nog een dag voor zijn overlijden spraken de leden van de band met hem over een oudejaarsoptreden op 30 december. Ze zagen wel dat hij moe was maar over een vervanger viel niet te praten. “Maak je geen zorgen”, zei Karel, “ik zal erbij zijn.”
Zijn grootste verdiensten waren niet zijn optredens als jazzpianist, maar als mecenas die velen heeft geholpen. Niet alleen jazzmuzikanten maar de muziek in het algemeen. Begin dit jaar had ik een interview met hem, gepubliceerd in het septembernummer van Jazz Bulletin, waarschijnlijk het enige interview dat hij ooit gaf buiten zijn zakelijke activiteiten en zijn andere grote hobby: golf. Want Karel van Eerd liep liever niet te koop met het feit dat hij veel activiteiten financieel steunde. Zonder die steun waren de jazzeditie van het Prinses Christina Concours en het jazzfestival Pure Jazz nooit van de grond gekomen en had Jazz in Duketown zich niet kunnen ontwikkelen tot een van de belangrijkste Nederlandse jazzfestivals.
Talrijke jazzmusici werden in staat gesteld om een eigen cd op te nemen, omdat Karel van Eerd garant stond voor de afname van de eerste vijfhonderd exemplaren. Ergens moeten er nog dozen vol cd’s zijn te vinden. Zo zijn er tientallen andere activiteiten waarvan het onbekend blijft dat Karel die steunde, zoals bijvoorbeeld het radioprogramma van Hans Mantel op Sublime Radio. Want Karel bleef een bescheiden, om niet te zeggen verlegen man die beslist niet op de voorgrond wilde treden en onopgemerkt achterin de zaal naar de muziek luisterde. Liefst in het clubhuis van zijn eigen golfclub The Duke in Nistelrode. Jarenlang was daar maandelijks gratis jazz te horen. Van de Nederlandse top tot befaamde Amerikaanse gasten. Gesponsord door Jumbo, zei hij dan. Dat was niet waar want hij betaalde het uit eigen zak, maar hij vond het vervelend om daarmee te koop te lopen.
De vraag is hoe de projecten zonder Karel van Eerd verder moeten. Insiders gaan ervan uit dat het Family Office de lopende afspraken gewoon door laat gaan. Zijn grootste project, een jazzplatform dat vorm gegeven is door Eelco van Velzen gaat zeker door, evenals de Karel van Eerd Award die in de vorm een van verstrekking van een podium en pr-ondersteuning aan een beginnende jazzgroep wordt uitgekeerd. Dat zijn naam daaraan verbonden is gebeurde tegen zijn zin, maar is door de bedenkers gewoon doorgedrukt.
Maar nu Karel van Eerd niet meer onder ons is, is dit een prachtig monument voor een man die jazz in zijn hart had gesloten en die misschien meer dan wie ook gedaan heeft om jazz levend te houden.
Tekst en foto’s TOM BEETZ
