De jazzgeschiedenis van de roemruchte jaren veertig, vijftig en zestig van de vorige eeuw op één avond aan je voorbij horen trekken. Met alle legendes uit die periode netjes op een rij. Voorop Charlie Parker, met in zijn kielzog – in willekeurige volgorde – Philly Joe Jones, Dizzy Gillespie, Art Blakey, Charles Mingus, Thelonious Monk, Hank Mobley, John Coltrane, Ray Brown en vele anderen.
Het gebeurde op een gewone doordeweekse avond op een podium in het zuiden van het land. Voornoemde legendarische rij werd er tot leven gewekt door het Joris Posthumus Quartet met gast altsaxofonist Yuichiro Tokuda.
Het was een memorabele avond, waarvan niemand van tevoren de uitslag had kunnen voorspellen. Het Joris Posthumus Quartet steeg torenhoog boven zichzelf uit, zowel in het groepsspel als in de individuele bijdragen. Daarmee wil niet gezegd zijn dat het kwartet tijdens andere concerten niet top is, maar er zijn van die avonden die een chemie teweeg brengen die het mogelijk maakt dat je zowel luisterend als kijkend een klein wonder ervaart.
GEVARENZONE
Bandleider en componist Joris Posthumus toonde zich als een bandeloze avonturier, die steeds ver in de gevarenzone verkeerde, zijn altsax genadeloos afpeigerde en het uiterste vroeg van zijn bandleden. Maar wonder boven wonder, het concert ontspoorde geen moment. En dan te weten, dat aan dit eerste van vijf concerten slechts enkele uurtjes repeteren waren voorafgegaan.
Er werden tien stukken gespeeld, acht van de leider, twee van altsaxofonist Yuichiro Tokuda. Joris Posthumus ontmoette de Japanner vier jaar geleden in China, toen hij daar toerde met State of Monc. Nadien volgden tussen de twee Facebookuitwisselingen, waarna Joris Posthumus vorig jaar naar Japan trok om er te spelen met Tokuda. In september volgt er weer een verblijf, onder meer om er een nieuwe cd op te nemen.
Het Joris Posthumus Quartet bereikte op deze gedenkwaardige concertavond een graad van perfectie. Alles klopte: het samenspel, de ontembare energie, de improvisaties, de soli, de aard van de stukken, zelfs de te krappe voorbereidingstijd speelde niemand parten. Het concert had een ongekende intensiteit, die door een rondspringende en uitzinnig blazende leider werd ontketend. En door de drie andere bandleden plus gast met graagte werd overgenomen.
MELODIEUS
Zoals aan het begin van dit artikel opgemerkt bestreek de muziek van het Posthumus Quartet de roerige jaren veertig, vijftig en zestig van de vorige eeuw. De ene keer was de muziek uiterst melodieus, een andere keer werd zij neergelegd op uitgebreide en vaak vrije improvisaties. Er waren op het gemak uitgesponnen thema’s, die de gelegenheid boden de muziek in al haar ingenieusheid te laten opklinken. In een ballade met als ondertitel Strong Eyed Master zorgde de piano voor ragfijne invullingen en gefaseerde staccatonoten van de contrabas.
In het laatste stuk van de eerste set voegde gast Yuichiro Tokuda zich bij het kwartet. Hij ontwikkelde meteen een ongekende snelheid op zijn altsax, waarvoor Pascal Vermeer, een Nederlandse Philly Joe Jones hem de brandstof verschafte. Het verschil tussen de twee blazers had ook een overeenkomst: ze braken alle twee met gemak door de geluidsbarrière, maar Tokuda deed dat vooral technisch en Posthumus vanuit een onstuitbare emotionaliteit.
De ritmesectie van dit bijzondere ensemble is een voortrazende hogesnelheidstrein, die nergens kán ontsporen. Contrabassist Jeroen Vierdag behandelde zijn noten met eerbied, maar legde er ook de zweep over als de tempi richting hemel gingen. Slagwerker Pascal Vermeer blonk het gehele concert al uit, maar gaf een definitief blijk van kunnen in het laatste concertstuk met een adem afsnijdende solo.
ONTERECHT
En pianist Jacob Bedaux? Hij speelt al een aantal jaren, maar is nog redelijk onbekend. Volkomen onterecht. Bij Joris Posthumus is hij een veldheer die van achter zijn toetsen een slagveld voorbereidt, de veldslag overziet en ook weer opgeruimd achterlaat. Precies zoals McCoy Tyner dat ook kan. Dus die naam mag ook aan bovenstaand lijstje worden toegevoegd.
RINUS VAN DER HEIJDEN
beeld GEMMA VAN DER HEYDEN
Joris Posthumus Quartet. Tilburg, Paradox, 1 april ’15
www.jorisposthumus.com
Joris Posthumus alt/sopraansaxofoon en composities
Jacob Bedaux piano
Jeroen Vierdag contrabas
Pascal Vermeer slagwerk
Gast Yuichiro Tokuda altsaxofoon
