Brahms afwisselen met Elvis, een jazz-cd maken met muziek van Robert Schumann en Carole King, improviseren over ‘The Köln Concert’ (met toestemming van Keith Jarrett) en een week later naar Japan voor een uitvoering van Mozarts ‘21ste Concert voor piano en orkest’. En dan hebben we nog lang niet alles benoemd waar de Franse pianist Thomas Enhco (34) zich mee bezig houdt. Vrijdag 12 mei komt hij voor een soloconcert naar Tivoli in Utrecht.
Thomas Enhco. Hij begon met viool spelen toen hij drie was, later kwam daar de piano bij. Naast de klassieke muziek komt de jazz in zijn leven als zijn moeder trouwt met jazzviolist Didier Lockwood. Misschien is deze achtergrond van jazz en klassiek de reden dat Enhco zich niets aantrekt van muzikale genres. Als hij maar kan improviseren. De laatste jaren beweegt hij zich vooral in een wereld waar klassiek en jazz elkaar raken. “Echt pure jazz speelde ik eigenlijk alleen nog in bands van anderen. Maar vorig jaar speelde ik een paar concerten met bassist en drummer in Bulgarije. Dat was ontzettend gaaf! Nu denk ik erover om weer een eigen trio of kwartet te starten. Ik mis de jazz.”
Het is een van de redenen dat hij blij met is met de release van zijn nieuwste de cd A Modern Songbook, die hij samen met contrabassist Stéphane Kerecki opnam. “Al mijn cd’s van de laatste jaren waren een mix van klassieke muziek en improvisatie, maar dit is mijn eerste echte jazz-cd sinds Feathers in 2015. Waarom? Omdat alles op deze cd draait om improviseren, om de groove en om het samenspel tussen contrabas en piano.”
Op de cd staan nummers van Carole King, Nick Drake en Sting, maar ook van Schumann en Fauré en twee eigen composities van Enhco en Kerecki. “De liedjes komen uit alle delen van de wereld, maar hebben één ding gemeenschappelijk: een mooie melodie en een paar, niet te veel, akkoorden. Simpel, maar krachtig. Het begon als twee vrienden die samen tennissen en daarna nog wat muziek maken voor hun eigen plezier, allemaal heel relaxt. Na de eerste lockdown in de Covid-periode waren we zó blij dat we weer konden spelen, dat we ermee doorgingen op de bühne. Dat was in september 2020. Je voelde de sfeer en de blijdschap ook bij het publiek. Het was heel bijzonder.”
De week nadat A Modern Songbook uitkwam, stond Enhco nog een ander groot jazzavontuur te wachten: vier avonden achter elkaar speelde hij The Köln Concert van Keith Jarrett, een legendarische liveregistratie van een concert in het Keulse Opera Haus in 1975. Het is een van de best verkochte jazzalbums ooit en het meest succesvolle solopiano-album aller tijden.
Een uitvoering van de muziek door Jarrett zelf zit er niet meer in. Na twee beroertes kan hij zijn linkerhand niet meer gebruiken. Als eerbetoon aan de meester organiseerde de Philharmonie de Paris een live uitvoering van The Köln Concert – uiteraard met toestemming van Jarrett zelf. “Het is een eer dat ik hiervoor gevraagd werd”, zegt Enhco. Enhco trad op met de Japanse pianiste Maki Namekawa, een persoonlijke kennis van Jarrett. Namekawa speelde het eerste en laatste deel, Enhco de twee middelste delen.
Het afgelopen half jaar dompelde hij zich bijna obsessief onder in The Köln Concert. “Ik wilde me bepaalde elementen van Jarretts frasering, accenten en dynamiek eigen maken. Het was een enorme uitdaging en super interessant. De noten stuk voor stuk naspelen heeft geen zin, niemand speelt Jarrett beter dan Jarrett! Dus ik speel de frases die onlosmakelijk bij dit iconische album horen en waar ik denk dat het kan, improviseer ik zelf. Zolang het maar niet het hart van het concert aantast.”
Een week na de uitvoering spreken we Enhco weer. Hij kijkt opgelucht terug op vier uitverkochte concerten. “Ik ben blij, het ging beter dan ik had verwacht. Ik had me eerlijk gezegd niet gerealiseerd hoe populair dit album is. Na afloop kwamen mensen van alle generaties naar me toe, soms met tranen in hun ogen. Ze vertelden dat The Köln Concert de soundtrack van hun leven was, dat ze verliefd werden of zelfs geboren waren op de muziek van dit concert. En ze kwamen overal vandaan om The Köln Concert live te zien en te horen! Het was ontroerend. Ik ben vooral blij dat ik hen niet teleurgesteld heb en toch ook mijn eigen ding heb kunnen doen.”
Twee weken later speelt Enhco Mozarts 21ste Concert voor piano en orkest . “In dezelfde periode dat ik in The Köln Concert dook, bereidde ik me dus ook voor op Mozart. Een echte spagaat, want het zijn twee compleet verschillende werelden. De muziek, de techniek, alles is anders. En Mozart spelen is ook niet mijn core business, om het zo maar eens te zeggen. De muziek is snel en virtuoos. Als solist moet ik echt met de billen bloot, want bij deze muziek kun je je nergens verstoppen. Het is precies, helder en delicaat. Je hoort alles, tot in het kleinste detail. Maar ik heb er veel zin in.”
Het schakelen tussen al die stijlen en genres is lastig, maar het geeft Enhco vooral energie en nieuwe ideeën. “Alles wat ik op klassiek gebied doe, is een inspiratie voor als ik jazz speel. De manier waarop ik de toetsen raak, de manier waarop ik luister, de manier waarop ik klink. Andersom ligt het anders. Maar ook dan, afhankelijk van welke klassieke muziek ik speel, zijn er elementen van ritme, groove en dus jazz die ik meeneem in mijn spel. Neem Gershwins Concerto in F, dat ik in juni speel. Gershwin is een prachtig voorbeeld van een brug tussen klassiek en jazz. Alles is uitgeschreven, het is een lang en intens concerto, maar er zijn veel momenten waarop het een soort van geschreven jazzmuziek is. Daar kun je improviseren en dingen toevoegen. En in mijn eigen concert voor piano en orkest laat ik ook veel ruimte voor improvisatie.”
De laatste jaren wordt Enhco regelmatig gevraagd om als solist aan te haken bij een bepaald thema. “Dat komt dan vaak uit de klassieke hoek. Soms bedenk ik zelf iets. Als het gaat om muziek die ik niet of niet zo goed ken, verdiep ik me erin. Ik ga luisteren, krijg ideeën en ontdek thema’s waarop ik kan broeden om dat alles in een soloconcert te verwerken waarin ik improviseer. Daardoor is het altijd anders. Een paar jaar geleden was er bijvoorbeeld een Bach Festival. Veel ideeën die ik daar bij dat ene optreden opdeed, vind je terug op de cd Bach Mirror, die ik met marimbiste Vassilena Serafimova maakte.”
Al deze dingen komen terecht in dat ene grote reservoir waaruit hij put als hij speelt. “Voor mij maakt het niet uit waar het vandaan komt. Op het Kamermuziekfestival op Schiermonnikoog speelde ik Brahms en in mijn improvisatie kwam ineens een Elvis-song naar voren. Het kan ook The Beatles zijn, of Debussy. In mijn hoofd zit de muziek niet in hokjes. Wat dat betreft zijn mijn soloconcerten heel belangrijk voor me. Dat is mijn laboratorium. Als solist heb ik alle ruimte om dingen uit te proberen en te ontdekken. De enige limiet is de tijd en waartoe ik in staat ben. En met een piano heb je een heel orkest onder je handen. Mijn eigen orkest.”
ELKE BEEKMAN
Thomas Enhco solo, 12 mei 2023, Tivoli Utrecht
