Waar sociale media dan toch nog goed voor kunnen zijn: een ontmoeting van twee elkaar onbekende musici, uitmondend in een knap partnerschap. De ene, basklarinettist Maarten Ornstein, wonend in Nederland en de ander, pianiste Sunna Gunnlaugs, woonachtig in IJsland. Surfend over Twitter stootten zij drie jaar geleden op elkaar en begonnen elkaar tweets te sturen. Waarop vanzelf het moment kwam dat zij besloten eens met elkaar te gaan spelen. Eén dag voor het Reykjavik Jazz Festival in de zomer van 2013 ontmoetten zij elkaar en nadien volgden er diverse concerten in zowel IJsland als Nederland.
En nu is hun samengaan vastgelegd op de cd Unspoken, een mooie titel die de inhoud van het album volledig dekt. Want wat je hoort is spontaan ontstaan, dat kan haast niet anders. Er zal over en weer tussen de twee zeker zijn gesproken, maar het onuitgesprokene, dat wat leeft in hart en hoofd – daar waar woorden overbodig zijn – dat is op Unspoken voor eeuwig gedocumenteerd. Het album bevat twaalf composities, twee zijn er van de hand van Maarten Ornstein, vier van Sunna Gunnlaugs, twee van Thelonious Monk (Misterioso en Little Rootie Tootie) en een van de basklarinettist en pianiste samen. Het twaalfde stuk is een Ottomaans volkslied.
Misschien lijkt dit laatste in tegenspraak met de bewering dat de muziek spontaan is ontstaan, maar dat is niet zo. Het gaat om de invulling van hetgeen op papier is vastgelegd. Dat strekt zich uit van spontane improvisaties tot gemakkelijk toegankelijke, ritmische passages, die de aandacht van de luisteraar zeker bij de les houden. Het telkens overdragen van het initiatief werkt vanaf zeker moment bevreemdend en laat vooral de spanning gedijen. Terwijl in de delen waarin piano en basklarinet samenwerken – zoals in Misterioso – dezelfde positieve nervositeit zich over de muziek nestelt.
De verschillende achtergronden van de twee musici sijpelen in elk stuk van Unspoken door. Gelukkig maar. Want dat bewerkstelligt dat je hoort van hoe oneindig veel kanten jazzmuziek benaderd en neergelegd kan worden. Ornstein en Gunnlaugs kruipen in elkaars identiteit en onderwerpen vanaf die plek hun eigen personaliteit aan een nieuwe visie. Daar hebben zij geen gefreak op hun instrumenten voor nodig, hoewel ze het avontuur in wisselende maatsoorten en tempi niet uit de weg gaan. Aan het exploiteren van hun eigen kunnen en de mogelijkheden die piano en basklarinet hen bieden, hebben de twee genoeg. Daar vloeien soms kinderlijk eenvoudige, op volksmuziek gebaseerde deuntjes uit voort (zoals in Rehavi), maar ook een gestructureerd opgebouwde duo-improvisatie (in Later There Will Be Cake).
Unspoken is het waard om veelvuldig te worden beluisterd. Dan hoor je het best dat wat de twee niet met elkaar hebben besproken, ingenieus en intuïtief in de muziek is terecht gekomen. Door twee eenlingen die een onlosmakelijk verbond hebben gesmeed. Knap hoor!
RINUS VAN DER HEIJDEN
Sunna Gunnlaugs & Maarten Ornstein – Unspoken
Sunny Sky Records
Sunny Gunnlaugs – piano
Maarten Ornstein – basklarinet
