Muziek uit de Renaissance, uit weckpotten, rond de Kaballah, uit films, Centraal-Azië, harmoniemuziek, jazz, opera; zullen we nog even doorgaan? Of zullen we maar gewoon aankondigen dat November Music 2016 er aan komt? Tien dagen muziek en andere kunstvormen in het hart van ’s-Hertogenbosch met een topzwaar programma. Vrijdag (4 november) start de 24e editie van een evenement dat steeds eigenwijzer wordt. En daardoor jaarlijks nog altijd met sprongen aan kwaliteit wint.
Koen Graat, communicatiemedewerker en programmeur jazz & world van November Music vat alle stijlen die binnen het festival met elkaar staan te dringen samen in enkele woorden: “November Music brengt muziek van nu.” Omschrijvingen uit het verleden als ‘nieuwe muziek’ en ‘eigentijdse muziek’ vermijdt de programmeur opzettelijk. “Hedendaagse componisten en makers zijn niet meer zo streng in de leer”, zegt hij. “Natuurlijk is er sprake van improvisatie, natuurlijk brengen wij niet-westerse muziek, natuurlijk is het dit-en-dat. Maar ook de perceptie van het publiek is veranderd. Ik denk dat wij daarom een heel logisch festival brengen. Een voor een groot publiek, maar ook een voor hard-coremuziekliefhebbers. November Music is daardoor een festival geworden voor steeds meer doelgroepen.”
JAZZ
Hoewel Koen Graat liever geen termen meer gebruikt als ‘nieuw’ en ‘hedendaags’, vermeldt het programma-overzicht wel allerlei categorieën die November Music haar gezicht geven. “Als houvast voor de bezoekers”, zegt hij. Zo zijn er de rubrieken gecomponeerd, wereldmuziek, muziektheater, installatie/performance, pop, modern vocaal, electronics en nog veel meer. Maar ook jazz. In die categorie vallen de concerten van Jameszoo Quintet, Eric Vloeimans & Marinierskapel der Koninklijke Marine, Nik Bärtsch Mobile Extended, Rembrandt Frerichs Trio en Liza Ferschtman, het jaarlijks terugkerende, driedelige Colours of Improvisation met concerten van Jeroen van Vliet & Colin Vallon, Yuri Honing Trio met Mathias Eick (een première) en het Rabih Abou-Khalil Trio. Voorts nog Jesse Passenier met de suite Lit Scenes, Vincent Peirani Living Being Quintet, Steve Colemans Synovial Joints en het slotconcert van Rembrandt Frerichs Trio met Cello8ctet Amsterdam en Hossein Alizadeh.
November Music 2016 start vrijdag groots. Dan treedt het Koninklijk Concertgebouworkest aan met het Groot Omroepkoor met een gloednieuwe dodenmis op de lessenaars: Bosch Requiem van de Duitse componist Detlev Glanert. Solisten zijn bariton David Wilson-Johnson, sopraan Aga Mikolaj en tenor Gerard Siegel. Het werk is gebaseerd op het oeuvre van de schilder Jheronimus Bosch, geboren in ’s-Hertogenbosch. Glanert putte uit klassieke requiemteksten en de handschriftenverzameling van de Carmina Burana. Het Bosch Requiem wordt opgevoerd in de St.-Janskathedraal, hartje Den Bosch.
Tien dagen later, op zondag 13 november sluiten het Rembrandt Frerichs Trio, Cello8ctet Amsterdam en de Iraanse tar- en setarspeler Hossein Alizadeh November Music 2016 af met een compositie-opdracht van de Bossche organisatie. Tussen beide data worden 75 concerten gepresenteerd, waaronder een aantal wereldpremières. Opvallend daarbij is dat tussen oude en nieuwe muziek verbindingslijnen worden getrokken en praktisch alle Nederlandse ensembles die zich bezig houden met nieuwe muziek, staan geprogrammeerd. Naast compositie-opdrachten kent het festival ook een aantal specifieke benoemingen van thema’s.
EIGEN INITIATIEF
Koen Graat benadrukt dat November Music zich van soortgelijke evenementen onderscheidt, doordat het Bossche festival vooral veel eigen initiatief toont. “We houden bij de programmering uiteraard rekening met Europese tournees van musici en groepen, maar een groot deel is eigen keuze. Het Huelgas Ensemble, gespecialiseerd in middeleeuwse-, Renaissance- en barokmuziek dat Et Lux van de vermaarde Duitse componist Wolfgang Rihm komt opvoeren en het concert van de Amerikaanse altsaxofonist Steve Coleman met zijn ensemble The Council of Balance, met daaraan toegevoegd het Doelen Ensemble, stonden hoog op ons verlanglijstje. Over de volle breedte genomen hebben we op alles wat we wilden, beslag kunnen leggen.”
Om de kosten binnen de perken te houden, wordt wel samenwerking gezocht met gelijkgestemden. “Steve Coleman hadden we niet alleen kunnen doen. Hij moet met zijn band uit Amerika komen. Nu treedt hij ook op in de Rotterdamse Doelen en Muziekcentrum De Bijloke in Gent, partners die dit project ook zien zitten. Voor Et Lux van het Huelgas Ensemble hebben we overlegd met Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam, dat nu ook partner is. We kijken eerst wat we willen en dan pas wat mogelijk is. Partnerschappen met anderen zoeken we daarbij bewust op.”
Met Steve Coleman en het Huelgas Ensemble zijn sterke buitenlandse groepen genoemd. De vaderlandse musici nemen binnen de programmering eveneens prominente plekken in. Aart Strootman bijvoorbeeld is componist-in-residence – “Hij past vanwege de breedte van zijn repertoire precies in ons straatje” – en is met vier werken te horen op het festival. Hetzelfde geldt voor Willem Jeths (driemaal) en JacobTV (driemaal). Samen met Detlev Glanert (buiten Bosch Requiem nog met twee andere composities te horen) vormen zij het kwartet Componisten-in-Focus. En dan zijn er nog de compositie-opdrchten van November Music. Onder meer aan het Vlaamse orkest B’Rock dat komt met het project Baroque 360˚. Ook het invloedrijke Britse Stargaze met sopraan Nora Fischer – dat werk brengt van de Nederlandse musici/componisten Morris Kliphuis en Aart Strootman – kreeg een compositie-opdracht, evenals het Franse Quatuor Diotima dat premières verzorgt van Enno Poppe en Annelies van Parys. “En wat te denken van het Atlas Ensemble, dat onder leiding van Ed Spanjaard Nomaden ten gehore brengt van componist Joël Bons, vrijwel volledig vertolkt op niet-westerse instrumenten”, vult Koen Graat aan.
TIEN DAGEN
Dit jaar duurt November Music voor het eerst tien dagen. Een bewuste keuze, legt Koen Graat uit. “We moesten wel uitbreiden naar tien dagen, omdat vijf dagen te weinig was. Er waren té veel evenementen in te weinig tijd. We wilden ook meer lucht voor onszelf. Geen dingen dubbel meer doen, wel beter spreiden. En een aantal zaken thematiseren. Dit houdt in dat het programma door de week niet is overbelast, maar ook dat er geen dertig, veertig evenementen in één weekeinde moeten worden gepropt.”
Wat inmiddels ook traditie is geworden is de Kunstmuziekroute op zondagmiddag 13 november. “Dan zijn er tussen de twintig en vijfentwintig optredens op het gebied van gecomponeerde muziek, jazz, wereldmuziek, electronics, pop, muziektheater, dans en installaties”, verduidelijkt Koen Graat. “Onderverdeeld in diverse routes, zoals de Northern Jazz Route met Noorse, Deense- en Duitse muziek, een zelf samengestelde Dansmuziekroute, een Premièreroute en een New Kids on the Block-route. Voor een klein bedrag zijn gezinnen en individuelen een lange middag onder de pannen.”
Het succes straalde November Music de afgelopen jaren tegemoet. En dat zal nog wel een tijd voortduren. Want het Fonds voor de Podiumkunsten is November Music voor de komende vier jaar weer genadig geweest.
RINUS VAN DER HEIJDEN
November Music 2016, van 4 t/m 13 november
22 locaties in de binnenstad van ’s-Hertogenbosch
