Als de Boy Edgar Prijs wordt uitgereikt, is het altijd feest. Dat was bij de 2017-editie ook zo. Toch verschilde deze avond van voorgaande edities. Het feestelijke zat niet zozeer in de vreugde die de laureaat moet ondergaan, met wel of geen toepasselijke huldewoordjes. Bij Martin Fondse was sprake van een daverend feest, met weinig gepraat en veel, veel fantastische muziek. Er werd gesproken, jazeker. Voornamelijk door Kees van Kooten. Maar zijn vocale acrobatiek maakte deel uit van het feestconcert. Kees van Kooten als jazzmusicus, wie had dat ooit gedacht?
Nou ja, jazzmusicus. Neem het met een korreltje zout, zoals je dit ook met zijn gesproken woorden moest doen. Van Kooten die voorlas uit eigen werk, maar ook met de van hem bekende zwampraat de lachers voor zich innam. En Van Kooten, die samen met feesteling Martin Fondse diens kindertijd in Zeeland deed herleven. Martin als klein jochie in een boekhandel, net aan de rand van de tafel reikend, waar Kees zat te signeren. Kees als de ’53 jaar oudere’ man die in een dialoog met het jochie alle musici die zij in die tijd kenden, de revue liet passeren. Echter in blinde hoedanigheid: Harry James, Buddy Tate, Charlie Parker. Waren die allemaal blind dan? Welnee, Van Kooten en Fondse hadden ze alleen maar blind gemáákt.
BOL
Maar laten we het vooral hebben over muziek, want daar stond de avond van de prijsuitreiking bol van. Martin Fondse had voor de gelegenheid het Martin Fondse Orchestra ‘Jubilation Edition’ samengesteld. Met musici die hij al heel lang kent, die tot zijn intieme vriendenkring zijn gaan behoren en voor wie hij grote bewondering koestert. Het Martin Fondse Orchestra ‘Jubilation Edition’ stond de gehele lange avond volledig op het podium. Waarbij de bandleden de opdracht hadden meegekregen om tijdens de twee – totaal verschillende – sets uit het diepst van hun wezen een écht feest te creëren. Dat zij daar tot in detail aan beantwoordden en ook nog met verbluffende resultaten, maakte van de 2017-uitreiking een schitterende en gedenkwaardige gebeurtenis.
De eerste set werd gekenmerkt door stukken van de nog ‘in aanbouw’ zijnde vierdelige suite Games of Cards en wel het eerste deel daarvan: Hearts. Martin Fondse gaf voor aanvang van elke compositie tekst en uitleg en hij deed dat op een verbluffend humoristische manier. Maar ook ander werk was door de set heen gevlochten. Kees van Kooten beet het spits af, waarna het orkest zich behoedzaam onder zijn teksten vlijde. Hier bleek meteen al welk een reuze arrangeur Martin Fondse is. Deze Introduction to Poetry plantte zich zelfbewust in het uitverkochte Bimhuis. Opmaat voor Paradiso. Hiervoor nam Martin Fondse de vibrandoneon ter hand, waarna hoorn en zang van de vocalisten Sanne Rambags en Anna Serierse de totaalklank van het orkest voorbereidden.
KLANKUITBREIDING
Het eerste deel uit Games of Cards, Hearts 7 begon met een indringend intro op klarinet, waaraan Claudio Puntin meteen elektronische ondersteuning en vooral klankuitbreiding toevoegde. Subliem was het contrast dat werd gecreëerd toen het klarinetgeluid transformeerde in gekraak en de harp daar kristalzuiver overheen twinkelde. De rest van het orkest hield het hele stuk ingetogenheid vast. De intensiteit van de compositie kreeg een nieuwe dimensie door de krachtige zang van Anna Serierse. Met daar overheen gedrapeerd een excellente melodievoering van sopraansaxofoon en cello. En dit alles gedirigeerd door Martin Fondse zelf.
Anna Serierse dus die uitblonk in voornoemd stuk, Sanne Rambags die haar evenaarde in Walking Across The Atlantic, een gedicht van Billy Collins, troetelkind van Kees van Kooten. Van de Amerikaanse dichter was meer werk in het programma van deze avond opgenomen. Sanne Rambags startte de compositie door met haar adem wind te suggereren. Om er vervolgens een gedurfde en fijnzinnige stemimprovisatie aan vast te plakken. Een complete stemétude, door de zangeres tot in het kleinste detail fantasievol en vol eigen inbreng uitgewerkt.
Na de pauze trad het Martin Fondse Orchestra ‘Jubilation Edition’ opnieuw aan, nu voornamelijk om gast Lenine te begeleiden. De Braziliaanse zanger/gitarist is in eigen land wereldberoemd, daarbuiten een stuk minder. Martin Fondse trof hem op een van zijn reizen naar Brazilië, startte vier jaar geleden met hem het project The Bridge en liet hem nu tienduizend kilometer reizen om de Boy Edgarprijsuitreiking bij te wonen. Dit concertdeel bevatte tekst en muziek van Lenine en arrangementen van Martin Fondse. Een ijzersterke tandem, zo bleek al snel. Verrassing stapelde zich op verrassing. Lenine die cellist Jörg Brinkmann uitdaagde voor een kippenvel bezorgende solo, een basklarinet die met circulaire ademhaling boven het dak uitknalde, een snoep verkopend jongetje dat model stond voor een Braziliaanse blues. Het waren elementen die de volle zaal steeds enthousiaster maakten en de musici op het podium eveneens.
ARRANGEMENTEN
En steeds maar weer die arrangementen, altijd weer die arrangementen. Zó ijzersterk! Een cello, twee triomfantelijke vrouwenstemmen en een vibrandoneon die zichzelf opstuwden naar triomfantelijke hoogten. En een stuk over stilte, met een imposant trio van gitaar, trompet en piano. Eric Vloeimans trad ermee uit de anonimiteit van het orkest en wát liet hij horen van welke wereldklasse hij is. Zijn solo stond als een onwrikbare pijler midden in deze set, maar dan wel een pijler die met fluweel was omhangen. En wie genoot het meest van dit alles verdelgende trompetspel? Juist ja. Lenine.
O ja, en dan nog de uitreiking van de Buma Boy Edgarprijs, de als wisselbeker dienende plastiek van Jan Wolkers en de geldprijs van 12.500 euro. De plechtigheid was in handen gelegd van Wim Vos, muziekprojectontwikkelaar en (klassiek) slagwerker. Met een geestige toespraak eerde hij de zo bijzondere laureaat. Die de hele avond de rust zelf leek en ook deze plichtplegingen blij en volstrekt bij zichzelf blijvend over zijn kant liet gaan. Niet verwonderlijk, want blijheid voor jazz en het op volstrekt eigen wijze ermee omgaan leverden Martin Fondse onder meer de Boy Edgarprijs op!
RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s GEMMA VAN DER HEYDEN
Uitreiking Buma Boy Edgarprijs 2017
Bimhuis Amsterdam, 6 december ’17
Martin Fondse Orchestra ‘Jubilation Edition’
Martin Fondse – piano, toetsen, composities
Eric Vloeimans – trompet
Morris Kliphuis – hoorn
Mete Erker – sopraan- en tenorsaxofoon
Claudio Puntin – klarinetten en elektronica
Remy van Kesteren – harp
Annie Tangberg – cello
Jörg Brinkmann – cello
Eric van der Westen – contrabas
Sanne Rambags – zang
Anna Serierse – zang
Dirk-Peter Kölsch – slagwerk
Kees van Kooten – stem en teksten
Gast: Lenine – zang en gitaar
www.bumaboyedgarprijs.nl
www.martinfondse.com
