Tilburg krijgt er twee nieuwe muziekfestivals bij. Een in de breedste zin van het woord: urban, soul en jazz zijn de pijlers die Better Get Hit gaan dragen. Het andere festival draagt de naam Make It Jazz Festival Tilburg, een veelzeggende titel omdat het onderdak wil bieden aan de nieuwste generatie jazzmusici. Dit evenement ontrolt zich op 21 en 22 september; Better Get Hit op 11 en 12 januari 2019. De organisatoren van Better Get Hit menen dat hun opzet met drie hoofdstromingen uniek is voor Nederland. Bovendien willen zij uiteindelijk geen structurele bemoeienis van de overheid: het festival wordt gefinancierd door het bedrijfsleven.
Eric van der Westen, Toine Hultermans en Linda van Berkel zijn initiatiefnemers van Better Get Hit – de naam is afgeleid van de compositie Better Get Hit In Your Soul van Charles Mingus. Eric van der Westen is jazzmusicus en was acht jaar lang directeur van Muzieklab Brabant, Toine Hultermans is projectleider op het gebied van voedselindustrie en Linda van Berkel directeur van CVB EcoLogistics, een firma die zich in Nederland, België en Verenigd Koninkrijk bezig houdt met de verwerking van textiel, plastic en oud papier. Better Get Hit moet een festival worden dat een veel bredere basis heeft dan gelijksoortige evenementen. “Urban, soul en jazz vormen de pijlers. We programmeren een paar headliners, met andere zaken eromheen. Wat we willen is iets neerzetten voor een zo breed mogelijk publiek. Better Get Hit mag geen Stranger Than Paranoia worden en ook geen Incubate. Bij die evenementen is (was) muziek iets voor de meer geoefende liefhebber.”
COMMERCIEEL
Bij dit alles hebben de drie organisatoren geen enkele moeite het beladen woord ‘commercieel’ in de mond te nemen. “Het festival wil een autonome speler zijn in het Brabantse veld en daarom gaan we vanuit een commercieel oogpunt werken”, zo luidt het onverbloemde credo. “De uiteindelijke doelstelling is om zonder publieke middelen het festival rond te krijgen. De samenwerking met het Brabantse bedrijfsleven is een kernactiviteit van het festival.” Van het land van de subsidies willen ze ver weg blijven. “Ik heb als directeur van Muzieklab Brabant acht jaar moeten sleuren voor geld”, zegt Eric van der Westen. “Ik wil niets meer met structurele subsidies zoals van Fonds voor de Podiumkunsten of de provincie te maken hebben, want daarmee kun je geen echte bedrijfsvoering ontwikkelen.” En Linda van Berkel: “Wij gaan een link leggen met het bedrijfsleven. Die is namelijk onontbeerlijk. Het moet een ontmoetingsplek worden, waar muziek de boventoon voert.”
Het bedrijfsleven inschakelen, je niet tot de overheid wenden, laat je als organisatie dan niet de oren hangen naar ‘het grote geld’. Zeker niet, menen de drie in Tilburg gewortelde organisatoren. “Misschien klink het een beetje als een pluche verhaal”, lacht Linda van Berkel. “Op het moment echter dat je iets doet, moet je perspectief halen uit een gezond bedrijfsmatig beleid. Dan pas kun je investeren in kwalitatief goede muziek.” Eric van der Westen sluit daarop aan: “Ik wil geen bemoeienis meer van bijvoorbeeld bkkc (Brabants Kenniscentrum voor Kunst en Cultuur, dat namens de provincie subsidiegelden toekent, rvdh). Met twee mensen die midden in het bedrijfsleven staan, ben ik wakker geschud. Muziek staat bij Better Get Hit op de eerste plaats en daarna doen we er alles aan om ons straks zo breed mogelijk te presenteren aan het publiek. We richten ons met name op het Brabantse bedrijfsleven, maar willen de komende jaren ook uitbreiden naar België en Duitsland. Als we rond Tilburg een cirkel trekken van honderd kilometer, wordt dat onze doelgroep.”
MAKE IT
Koen Smits is samen met Neil van der Drift en David Romanello initiatiefnemer en organisator van Make It Jazz Festival Tilburg, afgekort tot Make It. Dit festival richt zich volledig op jazzmuziek en dan met name op die van jonge, aankomende musici. ‘Make It presenteert de grote namen van morgen. Je krijgt echt te zien wat je nog niet kent, maar steengoed is’, luidt de ronkende introductie van de drie organisatoren die zelf ook musicus zijn.
Make It heeft alles te maken met het honderdjarig bestaan van Fontys. In verband hiermee organiseert deze onderwijsinstelling in het jubileumjaar elk kwartaal een groot evenement. Make It besluit deze cyclus. “Het is de bedoeling dat ons festival een jaarlijks terugkerend evenement wordt”, zegt Koen Smits. “Volgend jaar hopen we op drie dagen én op buitenpodia.” De eerste editie wordt gezien als een proefproject. Theaters Tilburg, Paradox en (poppodium) 013 verlenen voor deze editie en volgende medewerking. “Daar zijn we heel blij mee”, merkt Koen Smits op, “Ze dragen niet alleen financieel bij – vanwege de korte voorbereidingstijd hebben we geen subsidies kunnen aanvragen – maar we kunnen ook gebruik maken van hun ervaringen bij het organiseren van muziekevenementen.”
Belangrijk onderdeel van Make It is de Ampa (genoemd naar wat voorheen Fontys Conservatorium heette) JazzRonde. De organisatie wil deze competitie laten uitgroeien tot de zuidelijke tegenhanger van de Popronde van Nederland. De JazzRonde speelt zich af in cafés en op andere plekken in de binnenstad van Tilburg en richt zich op jong talent dat met eigen composities op zoek is naar speelplekken. Belangstellenden kunnen zich tot 20 mei inschrijven. De programmacommissie van Make It selecteert minimaal één ensemble of musicus voor een optreden op Make It 2019. “We plakken geen genre op de muziek van de deelnemers”, verzekert Koen Smits. “Als oriëntatiepunten hanteren we een maximumleeftijd en eigen muziek die improvisatie bevat. Wij willen de Noorderslag van de jazz worden.”
JAZZRONDE
De drie organisatoren hebben Make It opgedeeld in drie categorieën. Eerstens is er de Local Upcoming, de JazzRonde voor jonge, beginnende bands. Dan krijgt de categorie National Upcoming een kans; musici die zich al enigszins op het pad van jazzmuziek hebben begeven en tot slot is er International Upcoming, waar musici worden ondergebracht van wie het grote publiek nog niet weet wie zij zijn. Tot deze laatste categorie behoort ZuperOctave, het trio rond de jonge Israëlische gitarist Gilad Hekselman met pianist Aaron Parks en drummer Kendrick Scott. Zuperoctave opent het nieuwe festival op vrijdagavond 21 september in Paradox, het eigenlijke festival wordt een dag later voortgezet in Theaters Tilburg.
Pianist Jeroen van Vliet is benoemd tot curator van het festival. Dat betekent dat hij jonge musici aanwijst die eigen werk komen spelen. Hij krijgt daarvoor een eigen zaal toegewezen. De organisatie mikt voor de eerste editie op zo’n achthonderd bezoekers. Fontys is hoofdsponsor en heeft zich ook voor de komende jaren uitgesproken voor financiële bijdragen. Waarbij de organisatie ook hoopt op geldelijke injecties van de gemeente Tilburg.
Bij Better Get Hit wordt een ander concept gevolgd. Ondanks het besluit het festival te gaan organiseren zonder subsidie, heeft de Brabantse overheid toch een vinger in de pap. Met Brabant C, een fonds dat de nationale en internationale aantrekkingskracht van Brabant wil vergroten door het benadrukken van kunst en cultuur, zijn onderhandelingen gestart. Dat is met name gedaan omdat het bedrijfsleven een van de pijlers vormt voor Better Get Hit. Voor de bedrijfsmatige doorontwikkeling van het festival wil Better Get Hit een vervolgtraject ontwerpen met Brabant C. Dat kan bestaan uit het samenstellen van een gezond bedrijfsplan en voor de eerste editie het aangaan van een lening.
ZEVEN ZALEN
De eerste editie van Better Get Hit is op zaterdag 12 januari 2019 in alle zeven zalen van Theaters Tilburg. Een dag eerder wordt in muziekpodium Paradox het festival officieus geopend, het sluit de eerste festivaldag daar ook af met nachtactiviteiten. De organisatie mikt voor de eerste keer op 1800 mensen. Juist die opmerking ‘voor de eerste keer’ is belangrijk, omdat een vijfjarenplan is uitgezet dat er onder meer in moet resulteren dat vrijwel alle Tilburgse podia in 2023 Better Get Hit binnenhalen. Poppodium 013, Veemarktkwartier, broedplaats voor kunsten de Spoorzone, en vele horecagelegenheden in de binnenstad kunnen dan onderdak bieden voor dit nieuw opgezette festival.
Eric van der Westen benadrukt graag een van de pijlers van Better Get Hit: talentontwikkeling. En dit dan niet op één gebied. “We kijken daarbij naar de drie trajecten urban, soul en jazz. Voordat jonge musici bij ons op het podium komen, zijn ze al een half met hun project bezig geweest. Daar willen wij meteen bij insteken, de wereld is immers nogal veranderd. Hoe werkt de muziekbusiness tegenwoordig? Hoe bouw je geloofwaardigheid op? Een belangrijke zaak is dat wij als festival wortel schieten, juist omdat we het anders gaan doen dan anderen. Wat moeten we doen om onze muziek ook volgend jaar te presenteren? Goede marketing opzetten bijvoorbeeld, belangrijk omdat de hele wereld ervan aan elkaar hangt. Kijk naar Coca Cola, dat is immers gewoon suikerwater. Wij streven ernaar dat mensen zeggen: ‘O ja, die tweede week in januari, daar moeten we heen’.”
En dan het programma. Daarover valt op dit moment weinig te melden. Het Metropole Orkest krijgt een belangrijke vinger in de pap en uiteraard de muziek van Charles Mingus. Hij schreef in 1959 Better Get Hit In Your Soul, waarvan de festivalnaam is afgeleid. Eric van der Westen is een enorme bewonderaar van de muziek van contrabassist, componist en orkestleider Mingus. Daarom is het plan dat elk jaar dat Better Get Hit wordt georganiseerd, een project met Mingus-muziek onderdeel wordt van het evenement. De samenstelling van het programma van Better Get Hit wordt in de loop van het jaar bekend gemaakt.
GILARD HEKSELMAN
Make It heeft al wel enkele musici gecontracteerd. Grote klapper moet het hierboven vermelde Gilard Hekselmans ZuperOcave worden, dat zich vooral beweegt op het terrein van de elektronica met drumpads, synthesizers en Fender Rhodes. Andere tot nu toe bekende namen zijn die van de New Cool Collective Big Band en CLOD van Alessandro Fongaro. Het volledige programma van Make It wordt later deze maand bekend gemaakt.
En de naam van Make It? Koen Smits legt het lachend uit: “Wij hebben er even over gebrainstormd. We wilden in de naam het maken van dingen, in dit geval muziek, terug laten komen. Maar tevens dat je het als jazzmusicus ook kunt maken. Zodat musici hun makerschap kunnen uitdragen.”
Tot slot de vraag of beide nieuwkomers niet beter de handen ineen hadden kunnen slaan. “Ik heb anderhalf jaar geleden contact gehad met Eric (van der Westen, rvdh). Hij wilde mij vragen of ik mede-organisator wilde worden voor zijn nieuwe festival. Andersom heb ik hem ook gevraagd. Wij zijn immers vanuit Fontys, 013, Paradox en Theaters Tilburg als neutrale partij aan het festival begonnen. Uiteindelijk hebben we besloten naast elkaar te organiseren. Waarbij we elkaar wel op de hoogte houden. Maar vooral: welkom aan elkaar. We bijten elkaar immers niet.”
RINUS VAN DER HEIJDEN
