Volgens internet is de gemiddelde leeftijd van actieve jazzmuzikanten ergens tussen de 35 en 55 jaar. In het Bimhuis werd dat gemiddelde aanzienlijk opgekrikt toen deze avond drummer John Engels daar zijn negentigste verjaardag vierde. En wie er bij was, zag dat hij nog steeds als een jonge god speelt wiens leeftijd al jaren geleden is blijven stilstaan.
Ruim twee uur achtereen speelde Engels voor een vol Bimhuis met verwachte en onverwachte gasten, jazz van het soort dat hij al meer dan zeventig jaar in zijn hart heeft gesloten.
John Engels is dé vaandeldrager van de familie Engels. De lijn gaat van zijn grootvader, drummer in een harmonieorkest, via vader John Engels sr. die in de jaren dertig en veertig een befaamde jazzdrummer was, naar zijn oudste zoon John Engels die nu negentig jaar is. John is de oudste van dertien broers en zusters, van wie nog drie anderen drummer werden. Ik zat naast twee van zijn broers. De ene broer vertelde dat hij ook al vroeg met de trommels bezig was, en de andere vulde dat aan met de opmerking dat de enige trommel die hij ooit had gehad, een broodtrommel was.
Voor John was een trommel toch echt iets anders en dat liet hij horen. De avond werd toepasselijk geopend door contrabassist Tobias Nijboer en trompettist Jan van Duikeren met de standard Just Friends. Omdat we ook echte vrienden zijn, werd gezegd. In het begin zonder piano, wat meteen de ruimte gaf om te laten zien dat Engels ongeëvenaard is met de brushes. De veelheid van geluiden die hij maakt is duizelingwekkend met kleine accentjes, steeds weer anders, vegen en tikjes met zowel de voorkant als achterkant van de brushes op de cymbalen.
Als Juraj Stanik achter de vleugel plaatsneemt om even keihard te swingen, speelt Engels punctueel en swingend, en laat hij de brushes soms even liggen, zodat hij Juraj met zijn drumstokken nog verder opzweept. Later zal Stanik Billy Strayhorns ballad Lush Life inzetten, waarbij hij de akkoorden in een vrije opvatting hun gang laat gaan, en waarbij Engels op de drums antwoordt met exact dezelfde vrije melodie. Voor wie het nog niet duidelijk was, Engels laat horen dat hij geen drums speelt, maar een drumstel is geworden. Hij komt in een ander bewustzijn dat de indruk geeft dat de muziek uit zichzelf swingt en het hem net zo makkelijk afgaat als ademen.
John Engels is misschien de meest gelauwerde jazzmuzikant van Nederland, van Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, winnaar Boy Edgarprijs, Bird Award tot de Frans Banninck Cocqpenning. Maar een Edison Award ontbreekt nog, pepert Jan van Duikeren hem in. Jarenlang stond er bij de familie Engels een van hem geleend exemplaar te pronken in de woonkamer, onthult hij. Om hem daarna tot John Engels’ verrassing een eigen Edison te overhandigen.
Het is de voor het eerst uitgegeven Lifetime Achievement Edison Award, verleend voor zijn grootse en inspirerende carrière. Voor zijn wereldklasse en zijn plaats in de jazztop, zou ik daaraan willen toevoegen. Het was een emotioneel moment dat Engels beroerde. “Als ik de kist inga,” zei hij na afloop, “zet ik hem op de kist en daar blijft hij staan.”
John Engels laat het op het moment gelaten over zich heenkomen. Al die eer is leuk, maar het gaat om de muziek lijkt hij te denken. Engels zegt weinig, ook niet als Sonor, het merk drums waarop hij al vijftig jaar speelt, hem uitnodigt om langs te komen. Zijn antwoord komt als zangeres Francien van Tuinen en pianist Joost Swart op het podium staan. Francien die eerst scattend en daarna met woorden de muziek inzet, waarbij Engels zijn brushes voorzichtig over de trommels en cymbalen laat gaan, alsof hij haar niet wil storen.
Uiteraard staat er ook taart op het programma waarvan Engels de kaarsjes mag uitblazen, waarna voor het enthousiaste publiek altsaxofonist Candy Dulfer als grote verrassing opkomt. Het laatste half uur wordt er bebop gespeeld. ‘Bebop is spoken here,’ zegt Engels met zijn drums en we horen Candy Dulfer met Jan van Duikeren in een onvermoede rol van straigth ahead jazz, waarin Candy zich presenteert als een geweldige jazzsaxofoniste en jazztalent, zoals weinigen haar kennen. Als ook nog Juraj Stanik, Joost Swart en Francien van Tuinen zich erbij voegen zijn we terug bij de sound van Charlie Ventura’s Bop for the People. De sound van nostalgie die John Engels gelukzalig laat glunderen.
Als alles voorbij is wordt door Francien van Tuinen en John Engels’ partner/zangeres Liz Horvath, de kers op de verjaardagstaart gezet door met John als trio, het verjaardagsfeest met What A Wonderful World tot een memorabele avond af te sluiten.
Tekst en foto’s TOM BEETZ
John Engels wordt vandaag, 13 mei, 90 jaar. Namens JazzNu: van harte John met deze respectabele leeftijd. Blijf gezond en stoom gewoon op naar de 100.
JOHN ENGELS 90
Bimhuis Amsterdam, 11 mei 2025
John Engels – drums
Jan van Duikeren – trompet en bugel
Tobias Nijboer – contrabas
Francien van Tuinen -zang
Liz Horvath – zang
Juraj Stanik – piano
Joost Swart – piano
Candy Dulfer – altsaxofoon
