Iedereen die zich vanaf de jaren zeventig met jazz bezighield, weet dat veel concerten, met name die van Amerikaanse musici, uit de stal van Wim Wigt kwamen. Hij haalde deze muzikanten naar Nederland, maar hoe dat precies in zijn werk ging? Geen idee. Evenmin wisten we veel van zijn vrouw Ria Wigt, laat staan dat we wisten wat haar rol in het bedrijf was. Maar als jazzliefhebbers en platenverzamelaars wisten we dondersgoed dat de familie Wigt achter het platenlabel Timeless Records zat.
Het impresariaat Wigt International bv dat Wim en Ria runnen, het jazzlabel Timeless Records en nog zo het een en ander, bestaan vijftig jaar. Joost Leijen, vormgever, ontwerper en fotograaf, die het merendeel van de covers en hoesjes voor Timeless Records ontwierp, kwam met het idee om een boek te maken over hun levenswerk. Journalist en jazzliefhebber Leo Polak schreef het grootste deel en interviewde Wim en Ria over hun vaak langdurende samenwerking met Dizzy Gillespie, Toots Thielemans, Art Blakey, Chet Baker, Chris Barber en Archie Shepp. Dit resulteerde in mooie portretten van zes belangrijke jazzmuzikanten. Jazzjournalist Bert Vuijsje schreef portretten over Pharoah Sanders, Stan Getz en Charles Mingus, die eerder in Jazz Bulletin werden gepubliceerd. Die portretten geven veel inzicht in de relatie tussen muzikanten en impresariaat. Maar er is meer.
Zelfs voor iemand die net zo lang als Wim en Ria Wigt in de jazzwereld meeloopt, onthult dit boek een wereld die voor de gemiddelde jazzliefhebber grotendeels verborgen blijft. Sterker nog, het boek maakt duidelijk dat de rol van Wigt in de jazz veel groter is en was dan kon worden vermoed. Dankzij de interviews met dit jazzechtpaar wordt voor het eerst duidelijk wat de wereldwijde rol en de manier van werken van Wim en Ria heeft betekend. Sommige muzikanten waren geweldig om mee te werken, andere lastig, van een enkele moest afscheid worden genomen. Het leverde vaak sappige anekdotes op die hun weg in het boek hebben gevonden.
Wim Wigt was begin jaren zeventig student aan de Landbouwhogeschool Wageningen en namens zijn studentenvereniging kwam hij in de programmacommissie van de Wageningse Schouwburg Junushof, waar hij jazzconcerten begon te programmeren. Het zou daarbij gebleven zijn als bij zijn laatste concert bassist Rob Langereis hem niet had gevraagd om buiten Wageningen door te gaan met het boeken van zijn groep. Dat deed hij zó goed dat hij binnen de kortste keren zo veel muzikanten leerde kennen dat hij het Hammerveld-festival in Roermond kon programmeren.
Dat festival dat in de jaren zeventig uitgroeide tot het beste Nederlandse jazzfestival, trok internationaal de aandacht. Zo vroeg de Argentijnse saxofonist Gato Barbieri hem om zijn Europese tournee te organiseren. Jean-Luc Ponty, Dexter Gordon, Ben Webster en een aantal Nederlandse groepen volgden snel en zijn impresariaat was een feit.
Met Timeless Records waarop eigen opnamen werden uitgebracht, werd in 1975 een nieuwe stap gezet. Het impresariaat had rond die tijd bij gebrek aan serieuze concurrentie al vrijwel een monopolie op het boeken van jazzartiesten in Europa. Wigt was toen nog de enige die in staat was om Amerikanen hier naartoe te halen voor een tournee van soms wel tientallen optredens door heel Europa. Ria en Wim hadden elkaar nog maar kort daarvoor leren kennen. Ria was een zakelijke ondernemer die initiatief durfde te nemen. De combinatie van het zakelijk vernuft van Ria en de jazzdrive en kennis van Wim bleek goud waard.
In de interviews komen veel zaken aan de orde die niet eerder bekend waren. Het voortbestaan van het befaamde jazzlabel ECM was voor een deel te danken aan Wigt, en zonder Wigt was er misschien nooit een North Sea Jazz Festival gekomen. Het Arnhemse George Jazz Café komt niet in het boek voor, maar uit de manier van werken van Wim en Ria Wigt wordt duidelijk hoe het mogelijk was dat Dexter Gordon, Chet Baker en andere grote muzikanten in die kleine kroeg speelden.
Het impresariaat groeide uit tot een wereldwijde onderneming, mede dankzij de Britse tradmuziek van onder anderen Chris Barber. Wat niet in het boek wordt aangestipt, is dat in die tijd een deel van de jazzgemeenschap, die toen sterk verdeeld was in free-jazz- en dixielandliefhebbers, vanwege Wigts bemoeienis met dixielandmuziek, weigerde om hem nog langer serieus te nemen. Het boek maakt duidelijk hoe de jazzwereld werkt en hoe de jazzliefhebbers bij gebrek aan kennis daarvan, deze plank missloegen.
Het boek bevat interessante hoofdstukken over Joost Leijen, die de hoezen en cd’s ontwierp en vorm gaf, en zijn kenmerkende vormgeving ook op dit boek los liet. Jan Scholtus die schilderijen maakte voor de plaathoezen en Ruud Loomans die de hoezen voor de Chris Barber Collectie maakte worden in eigen hoofdstukken geportretteerd. Aan de aparte serie cd’s met vooroorlogse jazz die Timeless Records uitbracht wordt ook een hoofdstuk geweid. Deze CBC-serie werd mogelijk gemaakt dankzij de collectie van dertigduizend 78-toeren platen van Chris Barber. Het laatste hoofdstuk bevat een interview met de zonen Jan-Willem en Henk-Peter Wigt die het levenswerk van Wim en Ria, met muziek, actuele activiteiten en ook nog steeds met jazz, voortzetten.
In deze prachtige uitgave met hoogwaardig drukwerk worden de laatste 118 pagina’s gevuld met fraai vormgegeven foto’s van Joost Leijen. De foto’s van de muzikanten die opnamen maakten voor Timeless Records en voor de door Timeless overgenomen labels Limetree, Baseline Jazz en Daybreak, worden groot, vaak in zwart-wit, afgedrukt. In de index worden alle albums die door deze labels werden uitgebracht, geordend op instrument, met titel, muzikant en labelnummer genoemd.
Tot slot bevindt zich in de binnenkant van de hardcover een hoesje met een cd, waarop dertien nummers van verschillende Timeless-opnamen staan. De liedjes, orkestnaam, plaattitels en labelnummers op deze verzamel-cd worden genoemd. Jammer genoeg ontbreken de bezettingen. Wie wil weten wie op deze opnamen spelen, moet online op zoek.
TOM BEETZ
Foto’s JOOST LEIJEN
‘50 Jaar timeless jazz’ – Wim en Ria Wigt – Nederlandse pioniers van de internationale jazz, 240 pagina’s, eigen beheer.
info@wigt.nl of info@timelessjazz.nl
