Het lijkt op een sprookjestuin, de plek waar Dommelhof in het Belgische Neerpelt is gevestigd. Indrukwekkende bomen, mooie gazons, fraai aangelegde perken. Je zou haast gaan denken dat het cultuurcentrum zó is geconstrueerd dat het al aan de buitenkant mensen uitnodigt om binnen een kijkje te komen nemen. Tussen de vele activiteiten die in Dommelhof plaatsvinden, neemt JazzCase een bijzondere plaats in. Al tien jaar lang. En dat wordt gevierd met een muzikaal feest. Wat anders?
Als we het over JazzCase hebben, dan gaat het niet over een sprookje. Maar om de mooie werkelijkheid van moderne, afwijkende jazzmuziek. Die tien jaar haar bestaan heeft bewezen. Want JazzCase is de hoeder van een bijzondere programmering, die zo’n acht concerten per jaar beslaat. En die niet alleen een publiek bedient, maar zeker ook musici. Want JazzCase doet meer. Het verleent residentie – zoals ze dat zo mooi zeggen in België – aan een musicus of groep om vier dagen lang in volstrekte eenzaamheid nieuw werk te creëren of uit te proberen, om het daarna in concertvorm aan de buitenwereld te laten horen.
CEES VAN DE VEN
Initiatiefnemer van JazzCase is de geboren Eindhovenaar Cees van de Ven (77), die twaalf jaar geleden verhuisde naar Neerpelt. Hij had al ervaring opgedaan met het organiseren van concerten binnen Jazz at the Crow in Kraaij en Balder in Eindhoven, een kleine kroeg “met een cultuurpodiumke’ dat ook plaats bood aan dichters. “Eenmaal per maand organiseerden we een concert, tweemaal per maand vonden er Real Book-sessies plaats”, blikt Cees van de Ven terug. “Vanaf 2001 tot begin mei 2013 heb ik Jazz at the Crow georganiseerd. De laatste zes jaar ervan woonde ik al in Neerpelt en deed ik Jazz at the Crow naast JazzCase. Maar nadat de subsidie in Eindhoven wegviel, ben ik gestopt. Toen ik in Neerpelt ging wonen, werd me snel duidelijk dat hier geen jazzpodium was. Ik wilde dat wel een inrichten, de gemeente verwees me naar Dommelhof. Ik had al een plan geschreven en vroeg daar naar de directeur, Marc Celis. We hadden meteen een klik. Hij vond mijn plan zeer de moeite waard. Binnen twee weken belde hij mij met de boodschap dat hij mijn voorstel had voorgelegd aan de provincie. Marc stelde voor dat ik met twee try-outs zou beginnen, met Philip Catherine en Bert Joris. Die verliepen heel goed. Ik kreeg toestemming om het hele seizoen 2007 te organiseren. En nu doen we elk jaar zeven tot acht concerten. In het begin programmeerden we half Belgisch, half Nederlands. Nu is er meer diversiteit en zijn we ook de jeugd een kans gaan geven.”
Cees van de Ven is trots op de mogelijkheid die hij heeft geschapen om in Dommelhof artiesten in residentie te ontvangen. In Nederland zou deze optie waarschijnlijk als muzieklaboratorium worden omschreven. Er zijn drie residenties per jaar. De uitgenodigde musici krijgen vier dagen de gelegenheid om in (zelfgekozen) afzondering nieuw materiaal uit te proberen of te gaan componeren. Op donderdagavond worden de muzikale inspanningen dan getoond aan een publiek, waarna de musici met hun nieuwe materiaal de wijde wereld in trekken. Afgelopen week werkten qanunspeler Osama Abdulrasol en zijn kwartet in residentie aan hun optreden in Neerpelt en Gent, waarover verderop meer.
Opnametechnicus Piet Vermonden maakt geluidsregistraties van de Dommelhofconcerten, die in eerste instantie zijn bestemd voor het eigen archief. Maar Cees van de Ven biedt ze ook aan aan de uitvoerders, die ze onder meer benutten om er cd’s mee uit te brengen. Het Han Bennink Trio, Lama Trio met Joachim Badenhorst en het Kaja Draksler Octet hebben van die laatste mogelijkheid al dankbaar gebruik gemaakt. “Sommige musici vragen aparte sporen van de opnames”, legt Cees van de Ven uit. “Dan kunnen ze een eigen mix maken. Zij bepalen hun eigen muziek, ik gebruik de opnames alleen maar voor ons archief.”
CREËREN
“Voor de residenties is een volledig ingerichte lounge met ook een keuken voor het zelf bereiden van voedsel beschikbaar”, zegt Cees van de Ven. “Alle musici die zijn geweest waren erg gefocust op het creëren van nieuwe programma’s. Hier kunnen ze maken wat ze willen. Ik ben degene die de mensen uitnodigt, waarbij ik heel graag mensen wil samenbrengen. Corrie van Binsbergen bijvoorbeeld met Jeroen van Herzeele en Eric Vloeimans met het Trio Grande. Ik zou meer residenties willen inrichten, maar ik heb hier vaste dagen voor de jazzactiviteiten. Bovendien is het achterland te klein. De provincie Limburg betaalt de residenties en verstrekt een budget om de concerten te organiseren. Dommelhof is vanouds een centrum voor circusacts. Die komen hier ook in residentie. Ook voor cabaret is Dommelhof een broedplaats. Voor de jazzresidenties is in de nabije toekomst misschien meer ruimte, maar dat moet mij ook passen.”
JazzCase zocht spoedig na zijn start contact met Motives for Jazz, een Limburgs presentatieplatform dat jazzconcerten en aanverwante jazzproducties organiseert. Bij Motives for Jazz is een aantal professionele cultuurhuizen aangesloten. Zij stellen jaarlijks een kwalitatief hoogstaand jazzprogramma voor die huizen samen. Ook vormt het platform een samenwerkingsverband voor infrastructuur, administratie, publiekswerving en promotie.
Nu bestaat JazzCase tien jaar. En dat wordt dit weekeinde gevierd met een muzikaal feestprogramma. De immer actieve Cees van de Ven, altijd op zoek naar nieuwe wegen om jazz te promoten en daardoor te verbreiden, breidde zijn ‘jubileumpje’ op zijn eigen wijze uit. “Ik kom nogal eens in Gent en liep daar Rogé Verstraete van het label El Negocito Records tegen het lijf. Rogé’s eigen platenmaatschappij brengt alleen maar vrije muziek uit, vaak van heel jonge groepen. Maar ook Ben Sluijs, Bart Maris, Paul van Gysegem en Charles Gayle namen er muziek op. Zonder dat ik het label kende, had ik verschillende groepen ervan bij JazzCase al ontmoet. Ik sprak met Rogé over het tienjarig bestaan van JazzCase; hij organiseert evenveel jaren het zomerfestival Citadelic in Gent. We waren snel rond. We vieren ons jubileum dit weekeinde nu gezamenlijk met concerten in Neerpelt (2 en 3 juni) en Gent (1-5 juni).”
MAINSTREAM
Cees van de Ven heeft een voorkeur voor experimentele muziek. “Maar ik houd ook van mainstream, uit die hoek kom ik vandaan. Als jong broekje begon ik bij de Philips Harmonie in Eindhoven op piston. Toen ik in militaire dienst moest, kwam ik terecht bij het Fanfarekorps van de Genie. Daar bracht ik mijn tijd door het met bespelen van de cornet. Bij de Genie heb ik ook mijn eerste eigen dansorkestje samengesteld. Ik kwam in aanraking met jazz en vormde een kleine big band waar ik af en toe mee optrad. Na mijn diensttijd sloot ik me aan bij Harmonie Philoteunia in Eindhoven. Voor een oudejaarsfeest had ik een blaasorkest geformeerd, dat tien jaar heeft bestaan. We hadden zeshonderd donateurs, die met twee, drie bussen achter ons aan reden als wij in het buitenland gingen optreden”, lacht hij.
Een neefje vroeg oom Cees of hij geen dirigent wilde worden van de Lighttown Big Band. Dat deed hij en zorgde meteen voor repertoirevernieuwing. “Met werk bijvoorbeeld van Peter Herbolzheimer. In de groep zaten goede en zwakkere music en dat ging op zeker moment botsen. De goeden wilden verder, er kwam spanning en toen ben ik opgestapt. Om Jazz at the Crow te gaan organiseren.”
Om welke muziek het ook gaat: Cees van de Ven wil vooral worden verrast. En dat mag best confronterend zijn. Dit blijkt ook uit de programmering van JazzCase. “Ik wissel steeds de mix van groepen af. Wolfert Brederode was bijvoorbeeld een verrassing, ook het Pascal Schumacher Sextet, Moker, Nils Wogram, Ben Sluijs en Shiseido van Jeroen van Vliet. En Joost Lijbaart zal in 2019 ook wel met een surprise komen. Jazeker, ik zit al bijna voor de komende twee seizoenen vol. Zoveel aanbod en animo is er om bij JazzCase te komen spelen. Ik communiceer met de musici zelf, vooral ook over het budget. ‘Dit is het mij waard’ zeg ik dan en we komen er altijd uit.”
En ja, dan kan de vraag rijzen waarom Cees van de Ven op zijn leeftijd dit allemaal nog doet. De goedlachse import-Belg is daar kort en krachtig over. “Het loopt allemaal nog goed. Ik ben dagelijks met jazz bezig, ook met het bezoeken van concerten. Dit alles houdt de geest jong. Wat voor mij boven alles telt en in-en-in gelukkig maakt is als ik zie waar musici voor staan. Daardoor krijg ik affectie. Ik houd niet van vertoning van kunstjes, dan haak ik af. Ik word daar zelfs furieus van. Jazzconcerten zijn er vooral vanwege de toegevoegde waarde, die is essentieel voor jazzmuziek.”
FOTOGRAAF
Naast programmeur en promotor van jazzmuziek is Cees van de Ven ook een begenadigd fotograaf. Ooit begon hij met het maken van natuurfoto’s, maar toen hij Jazz at the Crow ging organiseren, wendde hij de lens naar hetgeen op het podium te doen was. En of dit alles nog niet genoeg is, dient ook te worden vermeld dat Cees van de Ven mede-oprichter is van het jazz-weblog Draaiomjeoren. Hier verschijnen veel van zijn jazzfoto’s, die ook met enige regelmaat worden getoond tijdens exposities. En nu in een fotoboek met de titel 10 jaar JazzCase @ Dommelhof. Daarin zijn vele opnames samengebracht die Cees van de Ven maakte in Dommelhof. Een kloek boek, dat alleen al dit weekeinde de gang naar Neerpelt zou rechtvaardigen. Wie dat daadwerkelijk onderneemt, krijgt ook nog een dubbelexpositie toegespeeld van sculpturen, schilderijen en tekeningen van Paul van Gysegem en Osama Abdulrasol. Inderdaad ja, ook over 10 jaar JazzCase.
Voor het volledige jubileumprogramma van JazzCase Neerpelt en Citadelic Gent zie de website hieronder.
RINUS VAN DER HEIJDEN
foto’s CEES VAN DE VEN
