Meesters van de details. Zo mogen de leden van het Oded Tzur Quartet worden omschreven. Zonder macho-gerelateerde strapatsen en zonder uiterlijk vertoon werd ingehouden gemusiceerd tijdens een eenmalig concert in Paradox in Tilburg. Dat hetgeen daaruit voortkwam dicht tegen ‘klassieke’ kamermuziek aan lag, zal niemand hebben gedeerd. Want door de gevarieerde elementenopbouw werden er nogal wat zijwegen ingeslagen, die alle leidden tot bergen verleidelijk, muzikaal snoepgoed.
Oded Tzur was voor een eenmalig concert in Nederland. De Israeliër, die evenals veel van zijn muzikale landgenoten resideert in New York, genoot tot gisteravond weinig bekendheid in Nederland. Een tot de helft gevuld Paradox zal daar niet veel verandering in brengen, maar bij degenen die het concert bijwoonden, hebben de tenorsaxofonist en zijn pianist Nitai Hershkovits, contrabassist Petros Klampanis en slagwerker Ziv Ravitz zeker een indruk nagelaten die lang nawerkt. Het concert van dit bijzondere kwartet oliede de geesten van de aanwezigen met intimiteit, magie en wellicht ook een snufje meditatie.
Het concert begon met een minimale saxtoon van de leider. Zo een die zelden is ontsnapt aan een tenorsaxofoon. Zoals later tijdens het concert ook zou blijken, kende dit openingssstuk Single Mother een architectonische opbouw. Evenals overigens de talloze kniebuigingen waarmee Oded Tzur zijn spel verstevigde – maar dit terzijde. Hier al gaf het kwartet zijn concept bloot: bijna serene klanken, afgepast binnen een zelf gesteld kader. Met Welcome vervolgden Tzur c.s. hun concert. De contrabas nam het intro voor zijn rekening, waarbij de bespeler zijn Griekse achtergrond indrukwekkend door de staccatonoten weefde. Het zou zomaar de overtuiging van het kwartet kunnen zijn geweest dat met deze twee composities zijn opzet met al die dieper liggende inzichten aan het publiek duidelijk was gemaakt, want Oded Tzur kondigde na een half uur al een pauze aan.
DROMERIG DUET
Bij The Song of the Silent Dragon keek Claude Debussy uit een verborgen hoekje mee. Een bijna dromerig duet tussen piano en contrabas schiep weldoordachte ruimte voor het aanhaken van het slagwerk. Maar toen al had de piano de leiding genomen om afgewogen rusten te laten vallen, waarin drums en contrabas als op een zijden laken uiterst fijnzinnig hun noten lieten neerdalen. En in The Three Statements of Garab Dorje bleek voor de zoveelste maal dat het Oded Tzur Quartet een drijvende kracht creëert, die je met enige terughoudendheid een nieuwe variant van swing mag noemen. Dat bleek opnieuw in The Dance van het debuutalbum Like A Great River, een stuk dat veel jazzmatiger van opzet was en daardoor meer snelheid en zeker meer accenten kende.
En toen kwam de toegift. Zomaar de klassieker Body And Soul. Weer even ingehouden van start gaand als het begin van het concert. Waar deze ‘standard’ door met name tenorsaxofonisten breed wordt neergelegd, was hier sprake van de nederigheid ten top. De piano breide hier opnieuw een eind aan , wederom echter binnen de lijntjes van dat eerder genoemde, zelfbepaalde kader. Deze Body And Soul was van een breekbaar karakter, waarbij slagwerker Ziv Ravitz op zeker moment zachtjes mee ging fluiten. Op dezelfde ongeoefende wijze waarop een kleuter een kinderliedje zou mee brebbelen. Grappig en ontroerend tegelijk.
Het Oded Tzur Quartet heeft een eigen muzikale visie ontwikkeld en daarvoor nieuwe wegen opgezocht. De microtonaliteit (met micro-intervallen afwijkend van het westerse toonstelsel dat een octaaf in twaalf gelijke intervallen opdeelt, rvdh) speelt met name in het door Indiase muziek geïnspireerde spel van Oded Tzur, een belangrijke rol. Daarmee treedt de muziek van zijn kwartet buiten de geijkte paden van de jazz, maar door de dieper gelegen lagen liggen er continu verbindingen naar wat de Afro-Amerikaanse traditie heeft opgeleverd. Dat resulteert niet alleen in verrassend nieuwe balsem voor de oren, maar houdt ook de fijnzinnige lijntjes tussen dit prachtig samengaan van muzikale invloeden én jazz in stand. Indringend!
RINUS VAN DER HEIJDEN
beeld GEMMA VAN DER HEYDEN
Oded Tzur Quartet
Paradox Tilburg, 15 februari ‘17
Oded Tzur – tenorsaxofoon
Nitai Hershkovits – piano
Petros Klampanis – contrabas
Ziv Ravitz – slagwerk