Tijdens een ontmoeting tussen deze auteur en pianist Rembrandt Frerichs – voor een geheel ander onderwerp – stelde de laatste met dezelfde vaart die zijn carrière vorm geeft, voor weer eens even bij te praten. Of we niet iets wilden doen met zijn benoeming tot curator van Crossing Border, het zevendaagse literatuur- en muziekfestival in Den Haag? Natuurlijk, jôh. Rembrandt Frerichs geeft derhalve in hetzelfde marstempo openheid over zijn huidige stand van zaken.
Crossing Border besloot dit jaar, bij de 26eeditie, met een curator te gaan werken. Festivaldirecteur Louis Behre kende Rembrandt Frerichs zijdelings van zijn activiteiten op het gebied van jazz en klassiek. Hij belde de pianist, ze spraken af en uit dat gesprek kwamen én de aanstelling tot curator én de opdracht topmusici uit de wereldmuziek in één concept samen te brengen. “Louis zei tijdens dat gesprek dat ik één ‘venue’ kreeg om een hele avond in te vullen”, lacht Rembrandt Frerichs. “Ik heb zo’n tweehonderd filmpjes op Youtube staan, hij had ze volgens mij allemaal gezien. Dat heb ik nog nooit meegemaakt! Voor mij was het natuurlijk heel gaaf om zo het diepe in te duiken. Maar ja, hoe moest ik dat doen?”
CHIAROSCURO
De avond die Rembrandt Frerichs invult staat in het teken van chiaroscuro (techniek in schilderkunst waarmee grote contrasten tussen licht en donker worden nagestreefd, ook clair-obscur genaamd, rvdh). “Dit is een techniek waarmee ook Rembrandt van Rijn veelvuldig werkte. Om dat vorm te geven breid ik mijn trio uit met de Vlaamse topcellist Benjamin Glorieux en tenorsaxofonist Ties Mellema. Twee klassieke cracks dus die met een jazztrio mijn stukken die buiten de comfortzone vallen gaan spelen. Met werk van Shostakovich, Messiaen en Bach wordt dit een echte uitdaging, chiaroscuro dus.”
De tweede set van de avond gaat langer duren en krijgt een exclusief karakter. “Bert Palinckx, artistiek directeur van November Music, verleende mij voor de 2016-editie van zijn festival een compositieopdracht voor het slotconcert. Ik vulde die in met onder andere de komst van tarspeler Hossein Alizadeh uit Iran. Samen met mijn trio en Cello8tet Amsterdam werd dat een fantastisch optreden. Nadien is dat concert uitgezonden op de staatstelevisie van Iran. Hoe het daar kwam? Geen idee, maar het is gezien door miljoenen mensen. Hossein mag je zien als de Bartók van Iran. Ik belde hem en hij kon gelukkig. Als klap op de vuurpijl brengt hij kamanchehspeler Saba Alizadeh en setarspeler Ali Boustan mee. Met Hossein erbij komt zodoende zowat het halve Hamavayan Ensemble over, een wereldberoemd orkest op het terrein van Perzische muziek. Na ons concert in Den Haag gaan we ook nog naar Hamburg en Berlijn, daar willen ze ons ook. Dit had ik van tevoren nooit kunnen verzinnen.”
NIEUWE STAP
Spannend voor Rembrandt Frerichs, maar zeker ook voor Crossing Border, dat met een curator een nieuwe stap maakt. “Op het festival treden meestal rockbandjes en singer-songwriters op. Dit jaar gaan mensen ook naar klassiek en jazz luisteren. Een literair festival gelooft in mijn verhaal en visie. Crossing Border gaat hiermee – in elk geval deze editie – een nieuwe koers varen. Het is super relevant dat er nieuw publiek komt. De festivalleiding gaat nu bezien hoe het dit jaar uitpakt. Er ligt een optie dat ik volgend jaar ook curator ben. Als Crossing Border beslist dat ik dit vijf jaar mag doen, dan zou dat te gek zijn.”
“Ik wil er nu onder meer voor gaan zorgen dat het publiek wordt verbreed. Per avond lopen er zo’n tweeduizend mensen rond. Ik word er heel enthousiast van om nieuw publiek te winnen. Je kijkt immers bij jazzconcerten zo vaak tegen dezelfde koppen aan. Crossing Border krijgt wellicht wat meer reliëf, ik zéker een nieuw publiek. Als jazzpianist is het voor mij niets nieuws om met andere ‘tools’ iets los te weken. Wel nieuw is dat nieuwe publiek, dat is een breder maatschappelijk gegeven.”
Nog even terug naar de invulling van de Rembrandt Frerichs-avond. “In het eerste deel van de avond worden nieuwe stukken van mijn hand gespeeld. Met een cellist en saxofonist erbij is dat een voordeel. Misschien komt Transition van John Coltrane voorbij, daar houdt Ties Mellema zich momenteel mee bezig. Daar gaan we dan mee loos. Van Olivier Messiaen spelen we Louanges uit Quatuor pour la fin du temps. Daarin maken een louange (lofzang) voor viool en piano en een voor cello en piano deel van uit. Messiaen componeerde de Lounges in een Silezisch gevangenenkamp, oorspronkelijk voor viool, klarinet, cello en piano. De lofzangen heb ik aan elkaar geplakt. Mensen weten straks niet waar ze naar luisteren. Blijkt het Messiaen te zijn. Daar doe ik het voor, dat mensen die muziek te gek vinden!”
DRIE CONCERTEN
Het Rembrandt Frerichs Trio met gasten heeft het project Chiascuro begin deze maand al twee keer uitgeprobeerd: in Amsterdam en Almere. Er volgen voorafgaande aan Crossing Border nog drie concerten: op 25 oktober in Splendor Amsterdam, 26 oktober Paradox Tilburg, 27 oktober Stadspodia Leiden. “In Tilburg spelen we Coltrane’s Transition zeker”, lacht Rembrandt Frerichs.
RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s GEMMA VAN DER HEYDEN
