Het Roy Hargrove Quintet speelde in 2012 op Scheldejazz in Terneuzen.

Zijn slechte nieren zijn hem uiteindelijk fataal geworden. Op 2 november stierf trompettist en fluegelhornspeler Roy Hargrove in een ziekenhuis in New York. Hij werd er behandeld voor zijn al jaren in slechte staat verkerende nieren, maar overleed aan hartfalen. Hargrove werd 49 jaar.

Roy Hargrove moet worden gezien als een bruggenbouwer tussen hardbop en Latinjazz enerzijds en rhythm and blues en hiphop anderzijds. Hij sloot aan bij de jongerencultuur die zich sinds de jaren negentig voornamelijk ontwikkelde in de popmuziek. Dat hield in dat de Amerikaan voor zijn muziek niet alleen liefhebbers trok binnen de perken van de jazz, maar zeker ook bij jongerenidolen als Erykah Badu, Common, D’Angelo, Mark Cary en Karl Denson.

Roy Hargrove tijdens het jazzOUT! Festival in Heerlen.

Dit alles verschafte Roy Hargrove de status van alleskunner, de man die eindeloos zocht naar perfectie en daarvoor telkens weer andere muziekstijlen opzocht. Zonder te willen beweren dat je Hargrove moet zien in de lijn van grote trompettisten als Miles Davis, Clifford Brown, Fats Navarro, Lee Morgan of Roy Eldridge, heeft Hargrove tijdens zijn korte leven wel duidelijk gemaakt dat hij zich verre onderscheidde van deze trompetlegendes. Waar Wynton Marsalis misschien de weg heeft vrijgemaakt om de trompet buiten de sfeer van de jazz te plaatsen, is Roy Hargrove op deze ingeslagen weg verder gegaan.

Jazzfotograaf en voormalig bestuurslid van Porgy en Bess, Eddy Westveer, heeft Roy Hargrove ‘sowieso wel vijftien keer’ in de Terneuzense jazzclub zien optreden. Hoewel hij nogal eens probeerde met de musicus in contact te treden, lukte dat nauwelijks. “Ik weet wie hij was, hij wist wie ik was”, blikt Eddy Westveer terug. “Hij was autistisch, in zichzelf gekeerd, altijd bezig met zijn muziek. Hij was liever in gesprek met zijn trompet en met zijn muziek, dan met jou.”

Eddy Westveer woonde in 1995 een van de eerste concerten van Roy Hargrove in Porgy en Bess bij. “Hij was toen met Crusol op tournee, een waanzinnig optreden was dat. En dat hij een brug heeft geslagen tussen jazz en muziek die jongeren interesseert, is zeker. De muziek van zijn groep The RH Factor was ‘mind blowing’.

Roy Hargrove tijdens MECC Jazz 2010.

Eddy Westveer bevestigt dat Roy Hargrove vaak optrad in Terneuzen. Soms wel twee, drie keer per jaar. Een verklaring daarvoor zou kunnen zijn dat Eline Muller van Amsterdam Jazz Agency afkomstig is uit Terneuzen en Hargrove’s Europese concerten regelde. “Het kwam soms voor dat er in zijn tournee een gaatje viel en dan kwam Roy graag naar Terneuzen”, merkt Eddy Westveer op. “Zeker omdat hij dan de grote zalen kon laten voor wat ze waren en kon genieten van de intimiteit van een club. Hij kwam hier graag, omdat hij de ‘band room’ met zijn oude balken en –stoelen ook heel tof vond. Dan zat de band gezellig te blowen. Dat Roy graag naar Terneuzen kwam, zal ook wel te maken hebben omdat hier de grootste coffeeshop van Europa is gevestigd.”

Terneuzen was zodoende een pleisterplaats voor Roy Hargrove, de club The New Morning in Parijs ook, aldus de man die evenals anderen getuige was van de neergang van de trompettist. “Hoge tonen liet-ie gaan, hoor.” Eddy Westveer was weliswaar niet bij het laatste concert van Hargrove in Terneuzen  – in januari 2017 – maar herinnert zich nog een ander moment, toen hij foto’s van Hargrove moest maken in het Bimhuis in Amsterdam. “Hij zag er zó slecht uit toen. Met een opgeblazen kop, omdat hij zo’n hekel had om weer nierdialyse te ondergaan. Maar ja, als je nieren niet meer functioneren… Ik dacht toen in het Bimhuis, hoe moet ik hier nou foto’s van maken?”

Roy Hargrove in 2009 in Porgy en Bess in Terneuzen.

Na het overlijden van Roy Hargrove barstte uiteraard een tornado van reacties los, vooral op sociale media. Een ervan is van Hans Zuiderbaan, voorzitter van de programmastichting van Porgy en Bess. Hij liet een persoonlijk afscheid achter op Facebook. Hieronder volgt een deel van zijn tekst.

‘Roy Hargrove was een van de grootste trompettisten van zijn generatie. Hij werd op zijn 17eontdekt door Wynton Marsalis die hem op weg hielp met zijn carrière. Datzelfde jaar (1986) werd hij door Paul Acket uitgenodigd op het North Sea Jazz Festival, waar hij verder zijn hele carrière bijna elk jaar speelde. Hij produceerde een enorm aantal prachtige albums en won tweemaal een Grammy Award. Hij deelde het podium en opnamestudio’s met talloze grootheden in de jazz en speelde op alle grote festivals en podia in de wereld.

Roy was een dierbare vriend van Porgy en Bess waar hij vanaf 1993 met grote regelmaat optrad. “Porgy en Bess was thuiskomen”. Tijdens zijn uitgebreide concertreizen was Porgy vaak de plek waar hij eerst neerstreek om te acclimatiseren na een vermoeiende reis. Hij verwende ons dan met spetterende concerten met vaak twee sets van soms wel anderhalf uur. Maar hij jamde net zo graag tot diep in de nacht met de jongkies van Porgy.

Roy Hargrove tijdens het North Sea Jazz Festival 2008.

Het podium was zijn natuurlijke habitat, daar leefde hij voor. Hij gaf alles wat hij in huis had en dat was heel veel. We hebben in die jaren kunnen genieten, meestal van zijn kwintet maar ook van de gedenkwaardige Afro-Cubanformatie Crisol waarmee hij met het album Habana een Grammy won. Zijn hippe funk, hip-hop, soul en gospel band, de RH Factor zette de boel een paar maal verschrikkelijk op stelten.

Wij, het publiek en hij met zijn muzikanten voelden ons dan samen gelukkig in de zevende jazzhemel. Zijn bands waren altijd van uitzonderlijk hoog niveau. De laatste jaren speelde zijn gezondheid hem steeds meer parten. Zijn spel werd minder spetterend, behalve dan zijn wonderschone ballads op de fluegelhorn. Daarmee wist hij iedereen tot op het laatst te ontroeren. Het resultaat was wel dat hij zijn bandleden steeds meer ruimte gaf om te excelleren. Saxofonist Justin Robinson was een vaste waarde, maar ook de pianisten Gerald Clayton en Sullivan Fortner speelden de sterren van de hemel en hebben inmiddels een glanzende solocarrière. Zijn laatste optreden in Porgy en Bess was  op 14 januari 2017. Wij zullen hem vreselijk missen’.

Roy Hargrove in Porgy en Bess in 2008.

Een prachtige anekdote liet Jean-Paul Harreman, zoon van een van de geluidstechnici van Porgy en Bess achter. ‘Op een vrijdag of zaterdag was ik met vrienden bij Porgy en Bess aan het jammen. In een hoekje zaten twee donkere gasten. Die begonnen blaasinstrumenten van het plafond te plukken… Die deden het niet, toen gingen ze maar gewoon met ons mee pielen. Toffe avond, of we de zondag naar hun concert wilden komen. Oh, ze waren dus beroeps? Ja, Ron en Roy heetten ze.

Die zondag ging ik naar mijn eerste jazzconcert. Ron en Roy – het bleek Hargrove te zijn – bliezen me helemaal weg, ik was helemaal in de war, dit was te gek! Een paar maanden later belde Roy naar Porgy, hij werd 25, speelde in Parijs en had geen familie hier… Of we met een groepje daarheen wilden komen. Bijzondere kerel, met warme gevoelens voor Terneuzen. Later kwam ie nog eens terug met zijn bands Crisol en RH Factor. Onvergetelijke ervaringen, achteraf bijzonder hoe hij mij en anderen, met onze beperkte vaardigheden in ons waarde liet en een heerlijke avond muziek maken heeft laten ervaren. De wereld verloor vandaag een fantastische muzikant en een bijzonder mens’.

Het Roy Hargrove Quintet tijdens Koningsdag 2014 in Terneuzen. Met Sullivan Fortner, Ameen Saleem, Justin Robinson, Roy Hargrove en Quincy Phillips.

De bruggenbouwer Roy Hargrove is niet meer. Maar wellicht wordt zijn boodschap overgenomen door aanstormende jazzmusici die het enthousiasme waarmee Hargrove’s spel is doordrenkt, doorgeven. Die boodschap luidt: ‘Toen ik op Berklee studeerde, zeiden jazzmusici dat “de funk cats de traditie niet kenden, niet wisten hoe die te spelen, niets wisten van harmonie”. En de funk cats op hun beurt stelden dat “de jazzvogels te koppig waren, nooit de groove speelden, te veel noten rondstrooiden”. Maar ik vind dat er altijd een middenweg is en die luidt dat je een muziekstijl moet begrijpen’.

Om te vervolgen met: ‘Als je funk speelt, moet je weten hoe je die moet brengen en niet teveel noten moet spelen. Je dient te weten wanneer het genoeg is, de groove zo te brengen dat mensen met hun voeten gaan wippen, hun hoofden gaan schudden of in hun handen gaan klappen. Als je jazz speelt, moet je op de hoogte zijn van theorie en vaardigheden. Het gaat erom dat je je precies tussen deze twee eisen beweegt.’

RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s EDDY WESTVEER

 

Previous

November Music ’18 kent weer een ijzersterke opening

Next

Eric Vloeimans heeft er het liefst een schemerlampje bij

Lees ook