COLUMN
‘Barco Negro’. Maria Mendes bezingt in dit lied hen die de zee bevaren en niet terugkeren. Mijn gedachten gaan naar Portugal. We maakten er een documentaire. Cool. Naast mij toen in de bus Maria Vincente, onze charmante tolk in Lissabon. Samen trokken we door de slums. 150.000 Mensen woonden daar in krotten, meestal illegaal, werkten, zonder welke zekerheden dan ook.
Het waren de jaren negentig. De docu ging over kinderwerk in die omgeving. Maria was vrijwilliger. Ze bracht ons naar al die plekken waar buitenlanders, zigeuners, retournado’s (terugkeerders), uitgestotenen, zwartwerkers en zwervers rond de stad hun plek zochten. Maria bracht me in de warme zomeravonden bij de fado, ze wachtte op ons bij het vliegveld. In haar auto scheurden we dan over de randweg van Lissabon op weg naar mensen die we wilden interviewen.
Ze woonde de première bij van onze documentaire Different Faces of Portugal…. Ik kreeg later enkele ansichtkaarten van haar, waarop ze vertelde hoe het met haar ging; met haar kinderen en haar man, een danser. Na jaren werd het stiller. Wij mochten nog een keer in haar appartement logeren in Setubal. Ze was er zelf niet, ze woonde toen op de Kaapverdische Eilanden met haar gezin. In de koelkast een fles wijn. Maria zorgde altijd voor alles.
Opeens kreeg ik zo’n tien jaar geleden het bericht van haar dood. Haar auto stond geparkeerd op een brug, het portier open; niemand weet wat er is gebeurd. Ik zie haar zomaar op de rand gaan zitten, genieten van het uitzicht, de diepte. Ze is er in gevallen, dood.
Ik speelde Barco Negro bij de docu. Over de beroemde brug reden we, camera gericht op de ‘sky’ en het grote ijzeren frame van de brug. Een typische rider. Ik speelde de tune in op mijn midi gitaar, ik gebruikte de sound van een saxofoon. Em- amb5#3- Em-Fmaj7 ( voor Ben). Het was simpel, maar doeltreffend. Juiste toonzetting, juiste plek. Het melodietje van Banco Negro komt weer terug. Vermengt zich met de uitvoering van Maria Mendes. Zonder microfoon staat zij in de Savelbergkapel in Heerlen en zingt. Kwetsbaar, top, raak. Ik kan mijn tranen moeilijk bedwingen
Barco Negro. Jazz is fijn en doet soms pijn. Het is een levenslied. Terwijl de reclames met Amerikaanse glitterkerstsongs de huiskamer in stromen, brengt de ene Maria de andere Maria even terug. Kerst.
JO DAUTZENBERG
