Ooit – op dit woord komen we iets verderop nog terug – was jazz een amalgaam van wat haar in het verleden groot maakte, vermengd met de ontwikkelingen die heden ten dage deze muzieksoort aanstippen. Die tijd lijkt voorbij. In Nederland waar jazz nog slechts voornamelijk in die laatste ontwikkeling wordt geduwd, is er in elk geval één plek waar traditie en heden hand in hand gaan: De Ruimte in Amsterdam. Die plek bestaat nu tien jaar.
‘Ooit’ is – laten we zeggen – zon vijfentwintig jaar geleden. Toen kon je in de ene jazzclub in Nederland de Instant Composers Pool bezoeken, in een andere naar Rita Reys gaan luisteren en weer in een andere funkjazz gaan ontdekken. Jazz is altijd een baby gebleven als je haar plaatst in de wereld van kunst en cultuur en dat zal zeker altijd zo blijven. En omdat kunst en cultuur – zoals alles in deze maatschappij – van geld afhangen, had Baby Jazz het toen even moeilijk om overeind te blijven als nu. Maar op deze vorm van improvisatiemuziek is altijd Luctor et Emergo van toepassing geweest. Worstelen en boven komen, het zit in de genen van jazz opgesloten. Geld of geen geld, jazz was en is er niet onder te krijgen.
Programmeurs van Nederlandse jazzclubs kiezen vooral voor veilige, zogeheten mooie jazz, die weinig financiële risico’s in zich draagt en een publiek dat vaak niet beter weet, naar hun podia trekt. Daardoor komt jazz in de breedste zin van het woord nog nauwelijks aan de bak. En dat is jammer – sterker nog: doodzonde – want laat het publiek vooral ook horen waar al dat veilige, mooie en risicoloze ooit uit is voortgekomen.
Waar de breedte van jazz in elk geval wél in de gaten wordt gehouden, is De Ruimte in Amsterdam-Noord. Het podium biedt plek aan jonge én oudere musici die zich aan de middle-of-the-road-klanken van de grote jazzclubs willen onttrekken. En biedt volop ruimte aan musici die willen improviseren, experimenteren en ontdekken. De Ruimte heeft hiermee een unieke plek in Nederland verworven. Niet alleen voor muzikanten, ook voor beoefenaars van dans, poëzie, gesproken woord, mime, performance, theater en beeldende kunst. En ook nog voor liefhebbers van lekker eten… Ondergebracht in vooruitstrevende programma-elementen als Space is the Place, Nebular Sessions, DitDit-DaDa-DitDit en The 2nd Stop is Jupiter.
En nu viert De Ruimte feest, samengebald in vier weekeinden. Er wordt teruggeblikt – normaal bij een jubileumviering – maar ook wordt de blik naar de toekomst gericht. In deze feestmaand wordt ook de verhuizing van de Distelweg naar Sexyland World gevierd. En dat is nogal wat, want ooit begonnen aan de Buiksloterweg in een dijkhuisje met in de achtertuin een pizzaoven en daarna de huidige behuizing aan de Distelweg, dijen de doelen van deze muzikale driftkikker verder uit aan de Noordwal 1 in Amsterdam.
Geheel in de stijl van De Ruimte worden de feestweekeinden vrijwel ongrijpbare fenomenen. Op 7 oktober wordt samengewerkt met De Saunakaravaan en vindt het feest plaats aan de Tom Schreursweg 12 in Amsterdam, het low-key welnessparadijs in Amsterdam-West van die Saunakaravaan. Daar kan gebruik worden gemaakt van drie sauna’s, een hottub, kampvuur en uiteraard meerdere optredens.
Op vrijdag 13 oktober staat DitDit-DaDa-DitDit XXL op de rol. Een editie die de artistieke hoogtepunten van alle vierenveertig voorgaande edities, inclusief spannende verrassingen biedt in het eigen clubhuis aan de Distelweg. Op 14 oktober volgt Goodbye Distelweg / Hello Sexyland World. Space is the Place en De Ruimte brengen hun favoriete jazz- en improvisatiemusici samen, om met een muzikale karavaan naar het tweede deel van het programma te trekken, naar de Noordwal dus, de nieuwe behuizing van De Ruimte.
Global Rhythms is de titel van een evenement dat op 21 oktober Sexyland World in beslag neemt. Cumbia, punkrock, magnetiserende spirituals met Arabische, Berberse en Afrikaanse invloeden plus natuurlijk een dot geïmproviseerde muziek ontrollen zich dan. Op 28 oktober is er Overamp, een avond met grensverleggende elektronische muziek en dj-sets. De laatste feestavond is op 29 oktober met Ruisburo Nebular. In Sexyland World wordt dan ruim baan gegeven aan cello, improvisatie, modulaire synthesizers en drones, vormgegeven als een elektro-akoestische luisterbarsessie.
En wie daar allemaal voor gaan zorgen? Deze mensen: Sanem Kalfa, Teis Semey, Valentijn Hoogenkamp, Keiko Shichijo, Ensemble Extra Ordinair, Bazooka, ACCU Fanfare, La Pampa, Jasper Stadhouders, Terrie Ex, Onno Govaert, Benjamin Herman Trio, Oscar Jan Hoogland, ZEA, Ruidoscuro, Sun-Mi Hong, Michael Moore, Wilbert de Joode, Nicolas Chientaroli, Ada Rave, Miguel Petruccelli, Ibelisse Guardia Ferragutti, Andy Moor, Superinca & The Galactic Green, Giuseppe Doronzo, Mola Sylla, Samira’s Blues, Mohamed Al Tayeb, Nikolfo, Jasna Veličković, Maya Fridman, Jos Smolders & Guido Nijs, DJ Poolmus en meer.
RINUS VAN DER HEIJDEN
