Waar vroeger een kapel was, in het souterrain van de St. Georgekathedraal van Kaapstad (Zuid-Afrika), klinkt nu vijf dagen in de week jazzmuziek, soms gemengd met Afrikaanse ritmes en altijd met het vrolijke geklets van etende en drinkende bezoekers. De St. George was jarenlang de kerk van de wereldberoemde Anglicaanse aartsbisschop Tutu, Nobelprijswinnaar voor de vrede. Hij is er nu zelf niet meer actief, maar vierde er recent nog wel zijn 86ste verjaardag.
Een aparte zij-ingang leidde indertijd naar de kapel in het souterrain, waar nu het jazzrestaurant The Crypt is gevestigd. Met zijn typische gewelfde dakconstructie doet de sfeervolle ruimte nog steeds denken aan een ondergrondse crypte.
Het jazzrestaurant is een initiatief van de Amsterdammer Derk Blaisse (80). Zo tegen de eeuwwisseling verhuisde hij van Nederland naar Zuid-Afrika, het geboorteland van zijn vrouw. Ze bezitten in het nationale park De Sneeuwbergen een veehouderij. Ook in The Crypt staat vlees van die kudde op de kaart. In Franschhoek, zo’n negentig kilometer van Kaapstad, startte hij in 2002 een restaurant, waar op vrijdag jazz werd gemaakt door Blaisse als pianist met zijn eigen Cape Dutch Connection.
“Ik heb altijd een band gehad met Zuid-Afrika, ook al op school in Nederland”, klinkt het bijna verontschuldigend. Na enige tijd kreeg hij het plan om in de miljoenenstad Kaapstad een platform te creëren voor Zuid-Afrikaanse jazzmusici en jazzliefhebbers. De voormalige kapel leek hem daarvoor uitermate geschikt. Maar dat ging niet zonder slag of stoot. “Het heeft me twee jaar onderhandelen gekost. Maar dankzij de decaan van de kathedraal, zelf een jazzliefhebber, is het me gelukt.”
BLANKE BEZOEKERS
Anderhalf jaar geleden op vakantie in Kaapstad, zagen we toevallig een bord van The Crypt bij de kathedraal. Een telefoontje en we zaten ‘ s avonds lekker te eten en te luisteren naar een verrassend goede jazzzangeres, Amanda Tiffin en haar combo. Nu tijdens een nieuwe reis naar Zuid-Afrika stond The Crypt daarom prominent op ons programma. We bezochten de club nu zelfs twee keer. Eerst met een optreden van het saxofoonkwartet Saxit! En de andere avond met de pianiste Nobuhle Mazinyane en haar ensemble South Project.
Beide keren een bijna vol restaurant met vooral blanken en veel buitenlanders. Een groep Amerikanen, wat Duitsers, Nederlanders. Dat onder zijn bezoekers betrekkelijk weinig zwarte Afrikanen zijn, spreekt Blaisse niet tegen. Maar hij wijst op de entreeprijs, die als ‘cover charge’ bij de rekening van het restaurant wordt geteld: 100 rand, ruim 6 euro en dat is veel geld voor veel mensen. Anderzijds: hij zegt dat het personeel de regels niet altijd streng hoeft toe te passen. Dat is ook wel te zien als in de loop van de avond wat meer zwarte jazzliefhebbers aanschuiven en groepjes blanke toeristen hun eten op hebben en na de pauze vertrekken.
Opvallend verschil met vorig jaar: The Crypt schenkt zelf geen wijn of andere alcoholische dranken. Door een conflict met lokale autoriteiten is het restaurant zijn vergunning tijdelijk kwijt geraakt. Blaisse verwacht dat die dezer dagen (we schrijven oktober 2017) opnieuw wordt verstrekt. Tot die tijd geldt ‘ Bring your own’: bezoekers mogen zelf hun wijn, bier of anderszins meenemen en de flessen worden gratis ontkurkt en waar nodig op ijs gezet.
SAXOFOONKWARTET
Saxit!, bestaande uit vier saxofonisten, blijkt een verrassing. De bariton zorgt voor een stuwend ritme in de plaats van een bassist. De meeste soli zijn voor de twee alten (soms afgewisseld met een sopraansaxofoon) en de soms lekker luid scheurende tenorsax. Ze spelen enkele nummers uit verschillende jazzperioden en ook eigen werk. Het optreden van een zangeres bij de band en van een dichteres zijn gepland. De laatste, Qaqamba Mbili (uit te spreken met die onnavolgbare kliks), draagt haar gedicht Strong Women voor, begeleid door het kwartet. Over sterke zwarte vrouwen en hun vernedering door mannen: ze zijn zwarte diamanten.
Na de pauze enkele verrassingen. Uit het publiek worden twee zangeressen uitgenodigd die gewoon als bezoeker aanwezig zijn. De eerste krijgt veel bijval voor haar vertolking van What A Difference A Day Makes. De tweede, met haar regenjasje nog aan, maakt de zaal enthousiast met Pata Pata, de wereldhit van Miriam Makeba.
De volgende avond is voor pianiste Nobuhle Mazinyane, die voor haar South Project steeds nieuwe talentvolle en veelal jonge musici uitnodigt. Dit keer een bezetting van zeven musici die vooral stevige jazzcomposities spelen van eigen bodem. Opvallend is het sterke samenspel van de trompettist en de tenorsaxofoniste. De band sluit veelzeggend met het nummer It’s Our Time Now.
Dat er vocalisten of musici onder het publiek zitten, die soms aanschuiven op het podium, is niet zo uitzonderlijk, blijkt. Sterker nog, elke dinsdagavond is gereserveerd als Jam Session voor belangstellende musici.
NOORSE SUBSIDIE
Wie doet de programmering van The Crypt? Blaisse: “Ikzelf. Ik heb in de loop van de jaren zo’n groot netwerk opgebouwd. Mensen willen hier graag spelen. We zijn het enige echte podium voor nieuwe jazzmusici in Kaapstad.” De artiesten krijgen een serieus honorarium, dat wordt opgebracht uit de entreegelden en uit een subsidie die de club krijgt uit… Noorwegen. Het Noorse ‘Rikskonsertene’ vindt The Crypt interessant genoeg voor financiële steun van ver overzee. “Ze hebben daar geld genoeg met die olie-opbrengsten”, lacht Blaisse.
Tekst en foto’s ARNOLD VERPLANCKE
Arnold Verplancke is journalist. Hij maakte deel uit van de hoofdredacties van enkele Brabantse kranten, was ex-chef kunstredactie, ex-chef nieuwsdienst, kunstredacteur, algemeen verslaggever en regioredacteur.
The Crypt, St George’s Cathedral, 1 Wale St & Adderley Street, Kaapstad (Z-Afrika). Vijf avonden in de week. Niet op zondag en maandag. Boeking: sms 0027.79.6834658 of mail info@thecryptjazz.co.za. Onderstaande video schetst een beeld van het leven in jazzrestaurant The Crypt. De tweede video is een promofilm van saxofoonkwartet Saxit!.