Het mooiste jazzfestival van Nederland staat op 26 en 27 augustus op de rol. Met de nadruk op ‘jazz’ want de 36e ZomerJazzFietsTour (daar hebben we het over) doet geen concessies aan dit woord. Geen tierelantijnse afwijkingen met soul, funk of pop, nee: jazz in zijn puurste vorm. Met bakken improvisatie en swing, swing, swing mannen en vrouwen!
De omschrijving ‘mooiste’ is natuurlijk zo subjectief als wat, maar iedere echte jazzliefhebber zal moeten toegeven dat je hier in Groningen echte jazz voor je centen krijgt. Organisator Marcel Roelofs is recht in de leer: voor zijn festival-op-fietsen is op de podia slechts plek voor de echte improvisatoren. Niet alleen diegenen die de vrije jazz gestalte hebben gegeven, ook de aanstormende neemt hij met liefde onder zijn vleugels.
Vorig jaar maakte Marcel Roelofs een variant op een concept dat al vanaf de geboorte in 1987 stand hield: fietsen tussen verschillende locaties in het Reitdiepdal, ten noordwesten van de stad Groningen. Middeleeuwse kerkjes, boerenschuren, een museum, het werd op vier of vijf vaste routes allemaal ingezet om de fietsende jazzliefhebber een dag te laten bewegen en tevens te laten genieten van (impro)jazz op afwijkende locaties. Er dook daarbij nogal eens één maar op: als veel liefhebbers op een en dezelfde concert af koersten, dan was de tent snel vol en gingen de deuren op slot. En kregen de bezwete fietsers de gelegenheid buiten de deur uit te zweten en zodoende hun favoriet geachte jazzoptreden te missen.
Vorig jaar besloot Marcel Roelofs een ander concept te beproeven. Hij kon niet anders, want de in 2020 opgestoken Covid-pandemie dreigde nog altijd roet in het eten te gooien. Programmeur Roelofs moest het voortaan doen met een beperkt aantal toeschouwers. Daarvoor maakte hij een nieuw plan, dat ook dit jaar opgang doet: vier vaste routes, waardoor keuzestress voor de fietsers wordt voorkomen en zij gegarandeerd verzekerd zijn van een zitplaats bij de 21 concerten die zijn geprogrammeerd. Elke route kent twee aanvangstijden en geeft toegang tot vier concerten. En wie deze zaterdag helemaal vrij wil zijn in hoofd en ledematen, kan nog kiezen voor een vijfde route, de Free Jazz Route, waarbij de liefhebber zelf een programma moet samenstellen voor vier concerten. Daarbij dient hij zelf uit te rekenen hoe ver het fietsen is tussen de diverse podia, tijdig keuzes te maken en vooraf te boeken.
Door de nieuwe opzet ontstaan thematische middagen. Bij Route 3 bijvoorbeeld krijg je drie vocalisten ‘opgediend’: Sanem Kalfa, Helene Richter (Farbenfroh) en Elise Caron. Bij Route 4, de Han Bennink80-route staat de jubilaris centraal en treden musici op die een connectie hebben met het ICP Orchestra – de vroegere Instant Composers Pool, waarvan Bennink mede-oprichter was.
ZomerJazzFietsTour 2022 presenteert actuele jazz en geïmproviseerde muziek uit Nederland, Duitsland, België, Frankrijk, Portugal en de VS. Opvallende samenstellingen zijn onder andere Wayne Horvitz/Sara Schoenbeck (uit Seattle en New York). De New Yorkse trombonist Steve Swell (bij Jan Klare 3000) en zijn stadgenoot, drummer Jim Black (tegenwoordig uit Berlijn) bij het internationale kwartet van Canadees Miles Perkin die ook stertrompettist Tom Arthurs uit London meeneemt.
Er komen ook interessante Fransen naar de ZJFT. De uitzonderlijke pianist Benoît Delbecq uit Parijs speelt in het Miles Perkin Quartet. Klarinettist Louis Sclavis en cellist Vincent Courtois hebben een dag eerder in poppodium Simplon aan het Boterdiep in Groningen de Proloog van de ZFFT al voor hun rekening genomen. Een dag later ontmoeten ze in Garnwerd basklarinettist Fie Schouten en pianist Guus Janssen. De Franse slagwerker Edward Perraud met vocaliste Elise Caron tekent voor een bijzonder concert in Ezinge.
Uit Lissabon komt het enerverende strijktrio The Selva. Uit Duitsland: Jan Klare 3000 en Carl-Ludwig Hübsch met zijn Longrun Development of the Universe. Flat Earth Society vertegenwoordigt België, net als trompettist Bart Maris (normaliter bij FES, nu bij Jan Klare’s 3000) en Don Kapot (uit Brussel). Naast FES, de furieuze bigband uit Gent is in route 1 ook het veelkoppige Nationaal Jeugd Jazz Orkest te zien en te horen.
De overige formaties die deelnemen aan ZJFT 2022 hebben Nederlandse connecties. Het NNT/Nite project van Bab Ad-daar is een opvallende nieuwkomer. Net als de onverwachte muzikale wendingen van het septet van Jeroen Kimman Orquesta Del Tiempo Perdido. Of de performance van Ada Rave en Luc Ex met zijn zeven meter lange Object Sonore bij de sluizen van Schaphalsterzijl.
Om met de inmiddels al historische woorden van Marcel Roelofs af te sluiten: “De ZomerJazzFietsTour blijft het enige festival voor nieuwe jazz en impro waar je er zeker van bent dat je meer dan de helft mist en zelf nog moet fietsen ook.”
RINUS VAN DER HEIJDEN
