Soloconcerten op piano. De een verfoeit ze, de ander streeft ernaar ooit zo ver te komen dat mensen een uur of langer uitsluitend naar hem of haar, eenzaam op dat podium, willen luisteren. De een durft, de ander nooit. Tot de eerste categorie behoort Bart van Dongen, die de helft van een dubbel-cd in zijn eentje vol speelt.
De dubbel-cd is getiteld Blauwhout Geel. De eerste cd ervan is een soloconcert van Bart van Dongen, op de tweede laat hij zich vergezellen van contrabassist Jurriaan Dekker en slagwerker Eric van de Lest. Op schijf een soleert Bart van Dongen zich een uur lang door de zevendelige suite Mijmering heen. De andere cd bestaat uit twee lange Improvisaties.
Het is overigens alles improvisatie wat de klok slaat op Blauwhout Geel. Dat begint al bij de soloverrichtingen van Bart van Dongen. De in ’s-Hertogenbosch wonende toetsenist en componist – hij omschrijft zichzelf als audio kunstenaar – heeft in het verleden al meerdere malen bewezen een lange muzikale adem te hebben. Zijn compositie De Gestolde Tijd is daar het overtuigendste bewijs van: dit soloconcert duurde van zonsondergang tot zonsopgang. Daarbij vergeleken is de zevendelige Mijmering op Blauwhoed Geel uiteraard een peulenschilletje.
Toch is ook hier duidelijk te horen dat Bart van Dongen de tijd ondergeschikt maakt aan hetgeen hij als kunstenaar wil zeggen. De zeven delen van Mijmering ademen rust uit. Dat komt niet zozeer omdat de uitvoerder zijn weg niet zou kunnen vinden binnen het materiaal, veel meer door de stiltes die hij in zijn spel situeert. Ze accorderen prachtig met het zichzelf aftasten, hetgeen dan weer telkens onvermoede paden en ingangen oplevert om dit soloconcert tot een immer interesse opwekkende gebeurtenis te maken.
Met zijn trio hanteert Bart van Dongen nagenoeg dezelfde werkwijze. Hij is prominent aanwezig, laat de contrabas uiterst bedachtzaam volgen en het slagwerk vooral versieringen aanbrengen. Op de solo-cd neigde de pianist soms naar het beulswerk van pianolegende Cecil Taylor, op de trioschijf sluit de muziek soms regelrecht bij deze Amerikaan aan. Waarbij dient opgemerkt dat wanneer Bart van Dongen op ramkoers ligt, het vooral de oren en piano zijn die het moeten ontgelden. Fijnzinnigheid is dan uit den boze, eenduidigheid neemt het roer hier over.
En dat is jammer, want de monotone hamersessies – ook al zijn ze van korte duur – doen het kunstenaarschap van Bart van Dongen geen goed. Het lijkt er dan op of zijn fantasie hem daar even in de steek laat. Het ondergraaft enigszins zijn wens om na vele jaren eindelijk weer eens akoestisch uit te pakken. De vleugel die hij bespeelt plus Van Dongens uitgekiend technisch vermogen hadden genoeg mogelijkheden geboden om die als sluipweggetjes te bewandelen. Zodat al het moois dat hij de luisteraar opdient nog verder vervolmaakt was geweest.
RINUS VAN DER HEIJDEN
BART VAN DONGEN E.A. – BLAUWHOUT GEEL
Eigen beheer
Bart van Dongen – piano
Jurriaan Dekker – contrabas
Eric van de Lest – slagwerk
www.bartvandongen.com
