Moet je wiskunde hebben gestudeerd om de ziel van de muziek van Florian Wittenburg te kunnen doorgronden? Je zou het bijna denken; alleen al om de titel ‘Aleatoric Inspiration’. Aleatorisch: een andere omschrijving voor iets dat op toeval berust. In dit geval op muziek. De in Duitsland geboren Florian Wittenburg (1973), die onder meer in Nederland studeerde, gaat uit van toeval maar bouwt daarop met piano en elektronica zijn imperium.
Een imperium dat rust op akkoorden, pulsen, melodie, harmonie, drones, onvoorspelbare patronen en… een sculptuur van kunstenaar Sol LeWitt. Florian Wittemburg verzamelt deze elementen,. Hij gaat uit van series muzieknoten die toevalligerwijs over een pagina zijn verspreid. Daaruit ontstaan dan toevallig gerangschikte melodische patronen, waar ritme aan kan worden toegevoegd. Een andere keer worden ze aan de piano zodanig bij elkaar gebracht, dat ze een orkestraal geheel gaan vormen dat geheel naar de smaak van de componist/uitvoerder een persoonlijke uitwerking krijgt. Hierdoor ontstaat een mix van toeval en compositie, die de gehele cd beheerst.
Florian Wittenburg streeft ernaar op de piano symmetrische en asymmetrische patronen bijeen te brengen, analoog aan wat Morton Feldman doet bij zijn ‘crippled symmetry’. De piano is daarbij zijn hoofdinstrument, elektronica op diverse plaatsen een hulpmiddel. En dan de hamvraag: hoe klinkt dit alles in de praktijk? De ene keer als étude-achtig pianospel, de andere keer als een als drones uitgetrokken, elektronisch klankveld. Kaal, onontgonnen, organisch maar met slechts kleine tekenen van leven. De ene keer hoor je Satie, Feldman zoals al gemeld, maar ook La Monte Young. Van de laatste benut Florian Wittenburg de mathematiek, maar slechts ten dele. Want het rekenkundige element wordt op Aleatoric Inspiration voortdurend onderbroken door de eigen inbreng die hij symmetrisch en asymmetrisch aan de muziek meegeeft.
Aleatoric Inspiration bevat geen gemakkelijke muziek. Maar de cd is wel een fraai voorbeeld van hoe eigentijdse componisten door eindeloos geëxperimenteer tot nieuwe inzichten komen. Die zullen nooit breed weerklank vinden, maar de moeite die Florian Wittenburg zich heeft getroost om van toeval een echte bouwsteen te maken, verdient grote waardering.
RINUS VAN DER HEIJDEN
Florian Wittenburg – Aleatoric Inspiration
NurNichtNur
www.florianwittenburg.com
www.nurnichtnur.com
Florian Wittenburg – piano en elektronica
Ned Mc Gowan – bowed piano
