Olanda in Due, een Nederlands duo, wat kun je dan beter als muzikaal exportproduct kiezen dan ‘De Vlieger’ van André Hazes? Niet als extremiteit, maar als weergave van de volksaard van ‘de’ Hollanders: opgewekt, lichtelijk spottend, enigszins op het banale af. Zo kennen we het repertoire van Nederlands bekendste levensliedvertolker, maar niet dat van het duo Bo van de Graaf en Michiel Braam. Die hebben ‘De Vlieger’ echter als deel van een visitekaartje opgenomen op een bijzondere cd, die live is opgenomen tijdens het Italiaanse festival Novara Jazz. Het festival wordt sinds 2004 jaarlijks georganiseerd in de maanden mei en juni; in 2015 was het Nederlandse duo er te gast.
Aan het applaus is het niet meteen af te horen, maar Michiel Braam en Bo van de Graaf moeten daar in Italië toch een behoorlijke indruk hebben nagelaten. Want het is me nogal wat wat beiden er neerleggen. Improvisatiemuziek waarmee Nederland sinds de jaren zestig van de vorige eeuw een belangrijke plaats heeft veroverd binnen de Westeuropese jazzmuziek. Je hoort op deze Live At NovaraJazz Italy 2015 er alles van terug: (on)beheerste klankuitbarstingen, melodische mijmeringen, gekte, onvoorspelbaarheid, originaliteit, verwijzingen naar álle muziek en vooral vakmanschap. Dit laatste neergelegd in een bewonderenswaardige techniek die alle mogelijkheden in zich bergt om het onhaalbare haalbaar te maken.
Bo van de Graaf en Michiel Braam zijn exponenten van de generatie musici die zich zo’n halve eeuw geleden aandiende en die vooral werd gekenmerkt door een open en weidse blik op muziek die zich binnen geen enkele beperking laat vangen. Die het verdient telkens weer opnieuw te worden onderzocht en wat dies meer zij: die altijd moet zijn voorzien van de ongeremde geest van de uitvoerders ervan. Olanda in Due, het duo dat is voortgekomen uit Bo’s Art Trio – met slagwerker Fred van Duijnhoven – is het enige esemble in Nederland – en misschien wel in de rest van de wereld – dat het aandurft om telkens weer de grenzen die muziek zichzelf stelt, neer te halen. Met als nadrukkelijke aantekening dat dit alleen maar kan met de vreugde en vrolijkheid die de voornoemde generatie zo kenmerkt.
Bo van de Graaf is een fantastische tenor- en sopraansaxofonist en Michiel Braam een ongeëvenaarde pianist. Al in het eerste stuk, Shinjuku, van deze prachtige cd blijkt dat: Bo van de Graaf leidt in, waarna Michiel Braam verderop zoetjes aanschuift. Van de Graaf herenigt in zich Albert Ayler, Gato Barbieri en Dexter Gordon; Braam is vooral de donder en bliksem van het Nederlands improvisatiemilieu en tevens de onbekommerde lentebries. De toon is gezet: de overige elf stukken spreiden alle kanten van het muzikantschap van beiden ten toon. Nergens wordt de samenwerking tussen de twee een pastiche: het spel van de een is het kwadraat van de ander. En omgekeerd uiteraard.
Live at NovaraJazz Italy 2015 is een intrigerend album, dat zonder toetels en bellen, zonder mannetjesmakerij, maar met enorme liefde, respect en vakmanschap is geproduceerd. Je ontkomt een paar keer niet aan dijken kippenvel om zoveel goudeerlijke muzikale expressie.
RINUS VAN DER HEIJDEN
Olanda in Due – Live at NovaraJazz Italy 2015
ICDISC
www.icompani.nl
www.toondist.nl
Michiel Braam – piano
Bo van de Graaf – tenor- en sopraansaxofoon
