Een vrije compositie-opdracht. Daarmee ‘overviel’ het North Sea Jazz Festival pianist/componist Philipp Rüttgers vorig jaar. Of hij die maar wilde uitvoeren op het jaarlijkse jazzevenement in juli. De in Berlijn geboren musicus ging aan de slag en kwam uit op de totaalcompositie ‘Twists’.
Het vijftig minuten durende werk voerde Philipp Rüttgers met zijn ensemble een dag voor de eigenlijke première uit in LantarenVenster in Rotterdam. Met deze try-out sneed het mes aan twee kanten, want het concert werd opgenomen en vastgelegd op de wonderlijke cd Twists – of H.C. Andersen’s Untaped Fairy Tales. Wonderlijk, omdat het album niet zomaar de uitkomsten van een willekeurige componist laat horen, maar van één die voor het componeren de hele wereld nodig heeft. En misschien nog wel sferen daarbuiten.
Twists is onvoorspelbaar in zijn uitingen, wisselt melodie en improvisatie op bijna architectonische wijze met elkaar af, mengt invloeden uit hedendaagse gecomponeerde en –geïmproviseerde wijze met elkaar af, laat jazz opgaan in popmuziek en andersom en bouwt daarmee een muzikaal imperium op dat je nauwelijks elders treft. En wat ook bijzonder is: Philipp Rüttgers haalt zijn inspiratie uit de vertelsels van de Deense sprookjesgoeroe Hans Christian Andersen. Bij de cd is informatie gevoegd met teksten van Andersen.
Jammer is dat je als onbevooroordeelde luisteraar geen link kunt leggen tussen muziek en inspiratiebron. De moeder van Philipp Rüttgers las hem als kind sprookjes voor van Andersen en dat werd naar eigen zeggen een belangrijk onderdeel van zijn opvoeding. Het zal best, de sprookjes zitten zeker in het geheugen van Rüttgers verankerd, maar zoals het vaak gaat blijkt dat geen garantie voor een juiste verbinding in de artistieke switch die je eraan wilt geven. Wél in het hoofd van de schepper, veel minder of niet in de hoofden van de luisteraars.
Niettemin is Twists een interessant document geworden, dat taaie kost moet zijn geweest voor de uitvoerders. Dat is er overigens niet aan af te horen. Het amalgaam aan stijlen wordt voortreffelijk verwerkt, de kleuring die met name Oene van Geel, Jörg Brinkmann en Mark Schilders aan hun instrumenten meegeven, geeft individuele en meervoudige accenten aan de totaalklank. Philip Rüttgers zelf is de bouwheer die de gestructureerde muziek de rest van het luistergenot meegeeft.
De Engelse zangeres Heidi Heidelberg beschrijft zichzelf als anarchistisch. Daar zit wel iets in. Als sopraan brengt zij uiteraard klassieke elementen in, evenals jazz, rock- en beatboxinvloeden. Ook op Twists getuigt zij hiervan. Nina Hagen komt evengoed voorbij als een moderne coloratuursopraan. Heel mooi is hoe Heidi Heidelberg een slot breit aan deze cd: zij doet dat als de spreekwoordelijke olifant met de lange snuit, die het sprookje uitblaast. Hoe toepasselijk in Philipp Rüttgers’ context.
RINUS VAN DER HEIJDEN
Philipp Rüttgers – Twists – of H.C. Andersen’s Untaped Fairy Tales
Zennez Records
Philipp Rüttgers– piano, microphonic soundbox en composities
Heidi Heidelberg– zang en gitaar
Oene van Geel– altviool vijfsnarig en zang
Jörg Brinkmann– cello en effecten
Mark Schilders– slagwerk en effecten
