Dit is geen gewone concertrecensie en het concert van Ben van Gelder en Reinier Baas in de Jazzwerkplaats Den Bosch was geen gewoon concert. Het optreden van deze jonge topmusici gaf een verrassende kijk op het componeren en maken van geïmproviseerde muziek. Hun optreden was aangekondigd als ‘Ben van Gelder x Reinier Baas = Mokum in Hi-Fi’.
Mokum in Hi-Fi is hun eerste duoplaat en werd enthousiast ontvangen, niet in de laatste plaats in dit blad. Ben van Gelder en Reinier Baas zouden deze muziek live komen spelen in de Podium Jazzwerkplaats in Den Bosch.
De Jazzwerkplaats bestaat al jaren en is een broedplaats voor jazztalent, maar het Podium is dit seizoen nieuw. Eenmaal per maand op zondagmiddag presenteert een jazzmuzikant zijn muziek en gaat in gesprek met de bezoekers. Dit was de vijfde keer. Het begon zoals je bij een normaal concert zou verwachten. Baas en Van Gelder zetten het openingsnummer van hun cd in; Reinier Baas’ compositie Deo Volente, genoemd naar de Amsterdamse woonboot waar zijn ouders elkaar ontmoetten. Het nummer ging vrijwel ongemerkt over in Palace van Van Gelder van dezelfde cd.
Wat toen een kort intermezzo leek, een uitleg over deze nummers, ging over in een intensieve vragenronde waaraan de bezoekers meededen. Wat betekende techniek voor Van Gelder en Baas? Waar gingen ze vanuit bij het componeren en hoe ontstaat een stuk? Beiden gingen uitgebreid in op de vragen en ze gaven een fraai inzicht over het ontstaan van hun jazzcomposities. Verhelderend en buitengewoon interessant voor musici die een groot deel van het publiek vormden.
Voor niet-musici was het net zo boeiend omdat Van Gelder en Baas niet vervielen in technische inside-praat en hun opmerkingen illustreerden aan de piano of op hun eigen instrument. Er werd veel tijd besteed aan de vragen en antwoorden en elk antwoord wierp weer nieuwe vragen op. Totdat op een gegeven moment democratisch werd besloten de vragensessie even te onderbreken voor een stukje muziek.
De compositie Silver/Grey werd ingezet en na afloop liet Van Gelder aan de hand van een filmpje horen dat dit nummer gebaseerd was op een basritme van de in Centraal Afrika levende Bayaka-pygmeeën. Ook werd uitgelegd hoe dit ritme ontwikkeld werd tot een compositie. Dat leidde weer tot een intensieve discussie, waarin uiteindelijk Reinier Baas onder woorden bracht wat het eigen geluid van Van Gelder was en omgekeerd Ben van Gelder vertelde waaraan je Baas uit duizenden kunt herkennen.
Tenslotte werd er weer muziek gemaakt. Er kwam een korte versie van de mooiste Nederlandse ballad ooit, De sprong o romantiek der hazen van Misha Mengelberg, waarbij de tekst daarvan werd gedeclareerd door Baas, en de middag eindigde met het nummer Charles van de cd Mokum in Hi-Fi.
De Podium Jazzwerkplaats achter de Verkadefabriek in Den Bosch is een must voor elke muzikant, en ook bijzonder verhelderend voor andere jazzliefhebbers. Op 8 maart 2020 vindt het laatste Podium van dit seizoen plaats met saxofonist Maarten Hogenhuis. Daarna gaat het nieuwe seizoen van start in oktober 2020.
Tekst en foto’s TOM BEETZ
PODIUM JAZZWERKPLAATS
Tramkade, Den Bosch, 9 februari 2020
Ben van Gelder – altsaxofoon
Reinier Baas – gitaar