Ginger Baker. Foto Peter van Breukelen
Ginger Baker. Foto Peter van Breukelen

Op een overdekt, voormalig schoolpleintje – café Grounds – in Rotterdam kijken we naar een man van 76 die kreupel is en met een gebrek aan zuurstof klappen uitdeelt, waarvan we allemaal weten dat het zijn laatste kunnen zijn. Met een roestige stem en nauwelijks verstaanbaar, verzucht drummer Ginger Baker: “I am getting old. No wait. I am old.”

Hij verschanste zich jarenlang in Zuid Afrika op een groot stuk grond, waar bij de toegangspoort een groot bord stond: ‘Beware of Mr. Baker’. Jay Bulger publiceerde in 2012 de gelijknamige documentaire over de drummer waarin hij hem genadeloos het vuur na aan de schenen legt. Dat komt hem duur te staan. Baker mept hem met zijn wandelstok op zijn neus, tot bloedens toe. Bulger heeft zijn openingsshot binnen en kan er alleen maar om lachen.

ONAANGENAAM

Misschien terecht ook wel. Want ondanks het feit dat deze meesterlijke jazzdrummer een van de meest onaangename persoonlijkheden is, menig land uit is gezet en alleen een onvoorwaardelijke liefde voor zijn renpaarden leek te koesteren, heeft hij geschiedenis geschreven. Baker speelde in bands als Blind Faith en de Graham Bond Organisation en maakte furore met de groep Cream. Samen met Eric Clapton en Jack Bruce bestormde hij de popwereld. Succesvol. Hij was ook de eerste die een langdurige samenwerking aanging met de Nigeriaanse muzikant en politiek activist Fela Kuti en raakte nauw betrokken bij het ontstaan van de Afrobeat.

Zijn drugsverslaving maakte aan menige samenwerking een einde en zij is natuurlijk een dure hobby, wat ook geldt voor zijn polo-avonturen. Het is gissen, maar de kans is groot dat Baker alleen maar opnieuw actie onderneemt, omdat hij financieel aan de grond zit. Jazz Confusion tourt nu door Europa en bestaat uit contrabassist en basgitarist Alec Dankworth, percussionist ‘drumdreamer en bodyguard’ Abass Dodoo uit Ghana en tenorsaxofonist Pee Wee Ellis.

De set begint deze avond met vier langere nummers, waaronder Footprints van Wayne Shorter en Twelve And More Blues van Pee Wee Ellis. De compositie Ginger Spice is op toepasselijke wijze een van de sterkere composities. Bassist Dankworth speelt een krachtige solo en kan zich meten met Bakers twee druminstallaties, die samen goed zijn voor ruim dertig onderdelen. Dodoo vult het drumwerk van Baker aan en daardoor ontstaat een soort Afrikaanse, trance-achtige sfeer die gevuld is met allerlei verschillende ritmes. Absoluut een verademing. Ook het Aiko Biaye getuigt daarvan. Dodoo en Dankworth zijn duidelijk jonger, ze communiceren, lachen en de bewondering voor Bakers solo’s zijn van hun gezicht af te lezen.

VER TE ZOEKEN

Echter, Bakers gezicht staat strak, hij kijkt niet naar de andere bandleden en de emotie is ver te zoeken. Waar hij vroeger in een beest veranderde achter zijn drumstel is het nu zijn lichaam dat hem in de steek laat. Hij is overgeleverd aan een vast programma, een kort programma, met uitgekiende pauzemomenten. Zijn drumwerk vraagt zijn allerlaatste adem, tussendoor snelt hij naar zijn kleedkamer. Dodoo helpt hem daarbij met een snelheid die schrik aanjaagt. Wanneer hij Baker even uit het oog verliest, wankelt hij. Het duizelt Baker en hij zoekt naar evenwicht.

“I am halfway passing away”, grapt hij. Maar onderschat de meester niet, want ondanks de beperkingen in zijn motoriek en zijn ademnood speelt hij met een slagkracht die bewonderenswaardig is. Hij weet nog steeds precies wat hij wil en zo zal het gebeuren. Je kunt niet anders dan genieten van zijn spel, het laat je nog steeds, zonder dat je daar zelf invloed op hebt, lachen en joelen. Aan zijn talent ontbreekt niets. Alleen de mogelijkheden om het te laten horen zijn aanzienlijk minder geworden.

Saxofonist Pee Wee Ellis, die evenals meneer Baker flink op leeftijd is (74), heeft echter alle kracht verloren en kan niet meer opboksen tegen het drumgeweld. Met de longen leeggeblazen is het een futloze poging. Ellis werd bekend van zijn samenwerking met James Brown en Van Morrison. De overtuigingskracht die hij vroeger bezat en die bij Baker nog wel aanwezig is, is hier definitief verdwenen. Het veroorzaakt een muzikale disbalans, maar ondanks het feit dat dit niet het beste concert is, heeft het een enorme lading. De zaal gonst.

Jazz Confusion. Foto Peter van Breukelen
Jazz Confusion. Foto Peter van Breukelen

ZESTIGJARIGE MANNEN

Bij de toegift wordt het nummer Why? gespeeld. Tevens de naam van Bakers meest recente album, uit 2014. Baker richt zijn drumstok op het publiek, dat bijna volledig bestaat uit ruim zestigjarige mannen, de jonge fans van vroeger. Ze scanderen op zijn teken: ‘Why?!’ Sommigen hebben hun zonen meegenomen. Bijna vooraan bij het podium staat een jongen van ongeveer veertien jaar oud, hij kijkt op naar zijn vader en schreeuwt mee. Er vindt een overdracht plaats naar een volgende generatie. Het geeft een raar soort onderbuikgevoel, zo geconfronteerd te worden met de vergankelijkheid van ons bestaan.

Tegelijkertijd ontkomen we er niet aan en is het prachtig dat we deze laatste slagen en blazen mee mogen maken. Baker weet hoe dat moet, ongegeneerd geschiedenis schrijven. En dit concert is daar op een vreemde en macabere manier onderdeel van.

MAUD MENTINK

Jazz Confusion
Grounds Rotterdam, 28 november 2015
www.gingerbaker.com

Ginger Baker – slagwerk
Abass Dodoo – percussie
Pee Wee Ellis – tenorsaxofoon
Alec Dankworth – contrabas en basgitaar

Previous

SPOTIFY VINCENT HOUDIJK

Next

Brad Mehldau: natúúrlijk weer wonderschoon

Lees ook