De voorloper van de trompet, de bazuin, was het instrument van de boodschappers van het hemelrijk. Misschien verklaart dat waarom er zoveel uitgesproken persoonlijkheden te vinden zijn die de trompet verkozen om uiting te geven aan hun zielenroerselen. Miles Davis, Chet Baker, Dizzy Gillespie, Clifford Brown en Muppet Gonzo en natuurlijk Louis Armstrong, om er een paar te noemen. Ook in het Nederlandse landschap zijn we gezegend met een kwalitatief aanbod van trompettalent. Ruud Breuls, Eric Vloeimans, Angelo Verploegen, Eric Boeren en Teus Nobel komen in gedachte. Het was dan ook een hemels genoegen om tijdens het tweedaagse festival Trumpetstuff in Paradox kennis te maken met een eigentijds palet van trompettisten in verrassende formaties.
Festivalcurator en gastheer Teus Nobel was zelf op beide dagen te horen. Op de zaterdag speelde hij met zijn trio muziek van de elpee After Hours die in het najaar van 2023 uitkwam. Dit album is een overduidelijke knipoog naar Chet Baker met op de hoes een afbeelding van Nobel in wit T-shirt en zwart colbert à la de jonge James Dean-achtige Chet op Cool Jazz.
De derde editie van het festival werd deze avond afgetrapt door de jonge honden van het Alberto Romanillos Trio. Trompettist Romanillos woont tegenwoordig in Nederland en studeert in Amsterdam, maar hij heeft in zijn Spaanse thuishaven al flink aan de weg getimmerd. Daar speelde hij onder andere samen met flamenco-fusiongitarist Antonio Niňo. Hij liet bij Trumpetstuff horen zijn inspiratie te zoeken en vinden in uiteenlopende bronnen.
Het openingsnummer Rollo 2 van Misha Mengelberg was misschien een eerbetoon aan zijn nieuwe leeromgeving. Het trio, naast Romanillos bestaande uit Simon Osuna op contrabas en Rafa Motila op drums kwam in zijn geheel goed uit de verf. Osuna trad naar voren met een solo met mooie volle donkere walnoten in Easy It van bassist Paul Chambers. Ook drummer Motila had steeds de juiste energie, toon en zeggingskracht om als volwaardig lid vorm te geven aan dit opmerkelijke, frisse trio. De trompet raakte de gevoelige snaren vooral bij de standards zoals Lisa en I Fall In Love Too Easily, waarin Chet’s zuchten soms hoorbaar leken.
Het tweede ensemble bracht de engelen nog een stapje dichterbij. Teus Nobel trad aan met harpiste Sara van den Brink. Hij vertelde bij de aankondiging dat hij haar was tegengekomen in zijn speurtocht naar het nieuwe. Daarin hebben ze elkaar gevonden. Van den Brink studeerde aan het Artez Conservatorium in Zwolle en zoekt zelf steeds de grenzen van de harpmuziek op door middel van uitdagende improvisatie en samenwerkingen. Alleen al het gebruik van de harp in samenspel met de trompet is ongewoon.
De keuze voor een vrije improvisatie op een modaal thema, op een jazzstandard of op een stuk van Astor Piazzolla toonde direct de breedte aan van het scala. De eerste verrassing was de vermenging in dit idioom van de trompet met dat sprookjesgeluid van de harp. Je betreedt direct een andere dimensie, niet zo zeer een Startrek-dimensie maar eerder een ‘Neverland’. Op momenten klonk de harp als een uit zijn voegen gegroeide gitaar met uitgebreide mogelijkheid voor tokkelende arpeggio’s of als een open vleugel waar rechtstreeks op de snaren wordt gespeeld.
Nobel vervulde een ondersteunende rol en liet veel ruimte voor de harpiste. Het was mooi om het zoekende in de improvisaties te horen, waarbij de nadruk lag op het samengaan van de klanken en tonen van de twee instrumenten. Ook de melodische solo op Cafe 1930 van Piazzolla liet zien dat de harp eigenlijk prima past in het landschap van de geïmproviseerde muziek.
De avond werd afgesloten door vier Finse ‘muppets’ onder aanvoering van trompettist Verneri Pohjola. Die niet alleen in zijn spel maar ook in zijn tekst en uitleg de aandacht met humor en gevoel wist te vangen. Hij gaf een grappige en onsamenhangende uitleg over zijn apenhersenen die oncontroleerbaar alle richtingen in flitsten, je weet wel, afijn, we zouden het wel horen in de muziek.
Eerst was er de rauwe emotie van de trompet die je pakte en dan het hechte geluid van het kwartet. De trompet raspte weifelend, schuurde, zuchtte en zweefde om een idee heen. Iets later werden in strak tempo de puntjes nauwkeurig op de i gezet. Het materiaal was afkomstig van het laatste album Monkey Mind, origineel in alle betekenissen van het woord; het is nieuw, door de trompettist zelf gecomponeerd en lijkt ook niet op iets anders.
De pianist, Tuomo Prättälä, en de drummer, Olavi Louhivuori komen beiden ook uit Finland en de bassist Jasper Høiby is Deen. De vier muzikanten leken elkaar feilloos aan te voelen in alle gedachtenkronkels langs de duistere of frivole bochten van Pohiola’s apenbrein. Klankwolken vormden een naadloos geheel van blaasinstrument, schuifelende drums, vuilnisbakgekletter, zwaar vallende beats, ketsende toetsen of gespreide akkoorden, een mooie Peer Gynt geïnspireerde pianosolo, zoemende snaren of een basintro dat klonktals diepe stemmen die later in het stuk Avance in een lange gedachtenvolle solo doorstroomden.
Is het fusion, is het punkjazz, is het free of iets anders? Het doet er niet toe. Glimlachen, wegdromen, meetikken en onder invloed raken. Rare jongens die Scandinaviërs.
Op Bandcamp is Monkey Mind in zijn geheel of in delen te beluisteren en te koop. Een aanrader voor wie door muziek geraakt en gecharmeerd wil worden.
Tekst en foto’s MONICA RIJPMA
TRUMPETSTUFF
Paradox Tilburg, 10 mei ’24
TRIO ROMANILLOS
Alberto Romanillos – trompet
Simon Osuna – contrabas
Rafa Motila – drums
SARA VAN DEN BRINK/TEUS NOBEL
Teus Nobel – trompet en fluegelhorn
Sara van den Brink – harp
VERNERI POHJOLA QUARTET
Verneri Pohjola – trompet
Tuomo Prättälä – piano
Jasper Høiby – contrabas
Olavi Louhivuori – drums
