Of Soweto Kinch een woordgoochelaar is? Tuurlijk, dat zijn immers alle rappers. Toch moet je in zijn geval dat woord misschien vervangen door woordkunstenaar. Want de jonge Brit gebruikt teksten niet alleen als instrument om zijn muziek te verkondigen, de inhoud ervan benadert hij bijna als een intellectueel. Zo een die onderzoekt wat mogelijk is en wat je er daarna dan mee kunt doen. Tijdens de tweede avond van de muziekmarathon ‘Paul van Kemenade – 40 jaar musicus’ rapte hij zich uiterst intelligent door de naam Tilburg heen.
T.I.L.B.U.R.G. Aan het talrijk aanwezige publiek vroeg hij voor elke letter van de stadsnaam een woord toe te kennen. Rappend en improviserend sloeg hij zich door de zeven gekozen woorden heen. De ‘T’ stond voor Trump, de ‘I’ voor Impeachment. En dan weet je het verder wel. “I want Donald Trump hit with a travel bag”, zong en freestylede Soweto Kinch. Verplicht aan zijn stand als – onder meer – rapper gaf hij een als een slagersmes snijdend commentaar op een actuele, mondiale situatie. Het publiek had hij al vanaf het eerste nummer van zijn concert voor zich gewonnen, nu reageerde het dolenthousiast op de innemende podiumhouding van de musicus.
HOOGSTAAND
Om de verdiensten van Soweto Kinch af te doen onder slechts de noemer rap, doet hem ernstig te kort. De 39-jarige Engelsman speelt op hoogstaande wijze ook altsaxofoon, maakt uitgekiend en uiterst effectief gebruik van elektronica en ziet kans de jongste ontwikkelingen binnen hiphop te koppelen aan een lange sliert verworvenheden uit de moderne jazz. Resultaat: een ultieme mix van begenadigde accenten met een voortrazende triotrein, die de toehoorders in staat stelt te ademen en tegelijk te swingen als een beest. Dik voor mekaar dus.
Dat was ook het concert van het Peter Beets Trio met als gast gitarist Stochelo Rosenberg. Een topoptreden, omdat pianist Beets ook hier liet zien dat aan zijn variabele lijn die al enige tijd geleden werd ingezet, allerlei prachtige ranken groeien. Peter Beets voelde zich als een vis in het water in dit gloedvolle avontuur vol gipsyjazz. “Deze muziek vergt totaal andere vingerzettingen, ik heb er een nacht van wakker gelegen”, verklaarde hij openhartig tussen twee nummers door. Dat die slapeloze nacht reuze resultaten opleverde, leerde elk ten gehore gebrachte nummer. Django Reinhardt was de rode draad tijdens het concert, dat uiteindelijk uitmondde in een treffend eerbetoon aan deze legende.
Peter Beets leverde een topprestatie, door fijne en toch dwingende accenten aan de niet aflatende notenstroom van Stochelo Rosenberg toe te voegen. Zelfbewust, creatief, breed lachend en zonder remmingen bewoog hij zich tussen het dwingende spel van contrabassist Frans van Geest en de jagende slaggitaar van Martin Limberger. Om op de he zo kenmerkende sympathieke wijze het uitbundige applaus in ontvangst te nemen.
GEZWAM
Deze tweede muziekmarathon – de eerste vond twee dagen eerder plaats in muziekpodium Paradox – riep door de gekozen locatie (kleine zaal en foyer van Theaters Tilburg) sferen op van gezelligheid. Gezelligheid die door het publiek werd ingevuld door ontoelaatbaar geklets door de muziek heen. Dat bereikte een hoogtepunt tijdens het kritische optreden van het Dong Jinming Quartet uit China en werd enigszins gedempt toen Maya Fadeeva met haar pianist Sebastian Gahler het podium betrad. De Russische, in Duitsland wonende zangeres bracht breekbare muziek, die het gezwam van velen kon missen als koude pap.
Maya Fadeeva’s stem wordt vergeleken met die van Amy Winehouse. Aan die vergelijking ontkom je niet als je haar hoort. Maar toch buigen Fadeeva’s vocale gaven een andere richting in dan die van La Winehouse. Heesheid en aparte klemtonen delen ze samen, maar Fadeeva’s timing is vooral gebaseerd op haar lenig switchen van het middenregister naar het hoge. Met een aandoenlijk accent brengt zij vocale versierinkjes aan, die improviserend door de muziek worden gestrooid. Maya Fadeeva heeft gekozen voor standards – deze avond bracht zij onder meer Somewhere Over The Rainbow en Me and Mrs Jones – maar hoe zou het zijn als ze zou aantreden met eigen werk? Of met meer begeleiders dan die ene piano?
Het Leonid Vintskevich-Joel Talor Quartet bestaat uit twee Russen en twee Amerikanen. De vier brengen straight-aheadjazz, geworteld in hardbop en free jazz. De kracht ligt hier in de dosering van beide stijlen, in het vakmanschap dat ieder individu aan de dag legt en de naadloze verbinding tussen de twee achtergronden. De opstandige alt- en sopraansaxofonist Nick Vintskevich trekt alle aandacht naar zich toe maar achter hem, daar gebeurt het. Vloeiende pianolijnen worden geperfectioneerd door de basgitaar van Kip Reed, terwijl slagwerker Joel Taylor met puntig en tevens vrij baan verlenend spel het groepsconcept bijeen houdt.
JONGSTE TRIO
Paul van Kemenade opende zelf deze lange concertavond. Eerst met zijn jongste trio, mede gevormd door toetenist/computer’deskundige’ Jasper van ’t Hof en slagwerkster Mariá Portugal. De drie speelden Dance On The Water van Van ’t Hof om te vervolgen met Daytime Sketches, de titel van de jongste cd van voornoemd trio. Voor de uitvoering hiervan kwamen Van Kemenade’s Three Horns And A Bass versterking bieden. Met als uitkomst wederom een ultiem bewijs van de bewering dat het soort topmusici waar hier sprake van is, elke vorm van geïmproviseerde muziek aankan.
Tussen de bedrijven door vroeg Paul van Kemenade aandacht voor een jubileumbox die is samengesteld uit een boekwerkje en vier cd’s, die in woord en beeld een overzicht geven van zijn veertigjarig vakmanschap. De luxe uitgave van Paul van Kemenade – Master Of Lyric is verpakt in een doos waarin vroeger lp’s werden gestoken en werd deze avond gepresenteerd. Daarvoor moest een eerste exemplaar worden uitgereikt en dat kwam in handen van Niko Langenhuijsen. In de jaren zeventig was hij een van de grondleggers van het Tilburgse jazzmilieu, waarvan Paul van Kemenade tot de eerste lichting behoort. Diens dankbaarheid daarvoor bleek uit de intieme wijze waarop deze eerste-exemplaaruitreiking zich voltrok.
FRA FRA BIG BAND
De Fra Fra Big Band sloot na middernacht de muziekmarathon af. De big band deed dat op grootse wijze, volledig aan de hoge standaard verplicht die het zelf heeft opgebouwd. Leider/koperblazer Charlie Green heeft de zaak strak in de hand, deelt afgewogen de ruimtes voor de solisten uit, kneedt het groepsgeluid en jut zelf de zaak verder op met gloedvolle solo’s op trompet. Het machtige totaalgeluid van de Fra Fra Big Band was enerzijds een toefje slagroom op een taart die naarmate de avond vorderde, steeds pompeuzer werd, anderzijds een aanslag op het uithoudingsvermogen van de aanwezigen. De in volle vaart gebrachte programmering op twee podia, waardoor de gebrachte muziek één lange maalstroom werd, gaf nauwelijks ruimte voor rust. Noch in lichaam noch in geest. Dan is naar huis sjokken met vol en gelukzalig gemoed, de enige optie die rest.
RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s GEMMA VAN DER HEYDEN
Jubileumconcert Paul van Kemenade – 40 jaar musicus
Theaters Tilburg, 6 oktober ’17
Portugal/Van Kemenade/Van ’t Hof
Mariá Portugal – slagwerk
Paul van Kemenade – altsaxofoon
Jasper van ’t Hof – piano, toetsen, computer
Three Horns and a Bass
Angelo Verploegen – flugelhorn
Louk Boudesteijn – trombone
Paul van Kemenade – altsaxofoon
Wiro Mahieu – contrabas
Dong Jinming Quartet
Dong Jinming – erhu
Dong Shihuili – erhu en percussie
Zhou Daiyu – yangqi
Shao Sufang – bamboefluit
Peter Beets Trio en Stochelo Rosenberg
Peter Beets – piano
Frans van Geest – contrabas
Martin Limberger – slaggitaar
Stochelo Rosenberg – sologitaar
Soweto Kinch Trio
Soweto Kinch – altsax, zang en effecten
Nick Jurd – contrabas
Will Glaser – slagwerk
Maya Fadeeva – zang
Sebastian Gahler – piano
Vintskevich/Taylor Quartet
Leonid Vintskevich – piano
Joel Taylor – slagwerk
Nick Vintskevich – alt- en sopraansaxofoon
Kip Reed – basgitaar
Fra Fra Big Band
Achttien musici onder leiding van Charlie Green
