Foto Institute of Jazz Studies
Foto Institute of Jazz Studies

Het wasbord is een quasi-instrument bij uitstek. Het wasbord is niet gemaakt om er muziek mee te maken. In 1957 had nog maar 30% van de huishoudens in Nederland een wasmachine, dus tot ver in de jaren zestig gebruikten huisvrouwen een wasbord voor het met de hand schoonschrobben van de was. Het bord met een houten omlijsting bestaat uit een geribbeld schrobvlak van gegalvaniseerd staal waar het wasgoed werd opgelegd, waarna het met een harde borstel en groene zeep werd schoongeboend.

Terwijl tegenwoordig het wasbord in de Westerse wereld niet meer voor zijn oorspronkelijke doel wordt gebruikt, werd dit apparaat tot op de dag van vandaag juist een veel gebruikt muziek instrument. Het wasbord werd, samen met een bas die gemaakt was van een omgekeerde wastobbe voorzien van een bezemsteel, door Afro-Amerikanen als ritme-instrument gebruikt. De muzikanten gebruiken het wasbord door erop te tikken en er overheen te schrapen. Dat kan met sleutels, flesopeners of lepels, maar ook met de vingers die voorzien zijn van metalen vingerhoedjes, wat ook al zo’n verdwenen attribuut is.

Vaak zijn aan het wasbord extra onderdelen bevestigd zoals een houtblok, een koebel en kleine bekkens. Het wasbord wordt bijvoorbeeld gebruikt bij skiffle, jugbands, zydeco, country & western en rockabilly. In de zydeco is het wasbord zelfs onmisbaar. Daar is de houten omlijsting weggelaten en wordt het metalen deel voorzien van hengsels en over de schouders gehangen. Dit type wasbord werd in 1946 door accordeonist Clifton Chenier voor zijn broer Cleveland bedacht en wordt frottoir genoemd, afgeleid van het Cajun-Franse ‘frotter’, dat wrijven betekent.

In de oude jazz was het wasbord een vaak geziene gast zoals bij The Washboard Rhythm Kings die in de jaren dertig veel opnamen maakten met onder anderen de befaamde trompettisten Taft Jordan en Dave Page, gitarist Teddy Bunn en altsaxofonist Ben Smith. Minder bekend is dat John Lennon zijn Beatles-carrière begon in de Britse skiffleband The Quarrymen, met de vijfde Beatles Pete Shotton op het wasbord.

Een van de bekendste wasbordspelers was Washboard Sam (foto), wiens echte naam Robert Brown was. Hij maakte honderden opnamen onder zijn eigen naam en samen met zijn halfbroer Big Bill Broonzy.

 

Previous

Vibrafoon

Next

Witch ‘n’ Monk zorgt voor knetterende punkuitbarsting

Lees ook