Het Afrika Festival Hertme staat op 2 en 3 juli weer op de Nederlandse festivalkalender. We horen u denken, Hertme waar ligt dat dan? In het mooie Twentse landschap is dit kerkdorp van Borne te vinden. Met nadruk op kerkdorp, want het openluchttheater waar dit festival voor de 28e keer gaat plaatsvinden ligt pal naast de kerk. 

Voor nadere informatie zijn we afgereisd naar Borne en op bezoek bij programmeur Rob Lokin en zijn vrouw Emmy. Inmiddels heeft Lokin voor de 26e keer deze rol voor het festival op zich genomen. Vóór zijn werkzame leven als huisarts in Borne was hij werkzaam in Tanzania en Kameroen, waar hij de Afrikaanse muziek leerde  kennen en waarderen. Maar hij is níet de aanstichter van een dergelijk festival in Hertme. Wel is hij vanaf de eerste editie bezoeker.

Waar die eerste – toen nog Afrikadag geheten – editie een onverwacht succes bleek, viel de editie van het jaar erna tegen. Niet wat betreft opkomst van het publiek, want het was juist drukker dan het jaar ervoor, maar qua muziek en helaas speelde ook het weer niet echt mee. De muziek was niet echt Afrikaans, maar er werd gemusiceerd door een stel Nederlanders met een Afrikaanse djembéleraar in plaats van de dansgroep Longoin de Toma uit Burkino Faso. ‘Dat kan anders’, dacht Rob Lokin en hij meldde zich bij het bestuur van de organiserende Stichting Openluchttheater Hertme. Immers, Lokin bezocht veel écht Afrikaanse optredens in de Amsterdamse Melkweg, maar was ook een trouwe luisteraar van radioprogramma’s als De Wereldontvanger gepresenteerd door pionier Gerrit Kalsbeek.

Rob_Lokin_Afrikafestival_Hertme_6
Rob Lokin

Tijdens zijn verblijf op het Afrikaanse continent pikte hij veel muziek – onder meer highlife uit Ghana en makossa uit Kameroen – op. Opvallend is dat de muziek daar heel lokaal is en blijft. Pas terug in Nederland leerde hij met dank aan de hierboven genoemde media de andere muziek kennen.

Inmiddels is de naam Rob Lokin wel érg vaak gevallen, reden voor de huisarts-in-ruste om er op aan te dringen dat het festival met “driehonderd vrijwilligers wordt georganiseerd en een vaste werkgroep van acht personen. Zet dat er wel in, want die mensen zijn veel belangrijker dan mijn aandeel bij het festival”. Inmiddels is ook het boek, uitgegeven ter ere van de 25e editie in 2013 op tafel gekomen. Veel genoemde feiten zijn hier terug te vinden en het scheelt veel spelfouten in Afrikaanse namen…

Wat maakt Hertme tot Afrika Festival Hertme binnen de andere Afrikafestivals in Nederland en België? De programmeur kijkt de interviewer wat meewarig aan en stelt dat er “maar weinig Afrikafestivals zijn in Nederland en alle omringende landen. Het The Hague African Festival bevat wel Afrikaanse muziek, maar is een totaal andere beleving voor de bezoeker. Pas in Denemarken en Frankrijk zijn er festivals die een beetje in de buurt komen maar nog steeds duidelijk anders zijn. De meeste festivals in dit genre brengen wereldmuziek, zoals Mundial en Amsterdam Roots; die hebben wel wát Afrikaanse muziek maar niet alleen.”

“Omdat de muziek in Afrika écht landelijk verschillend is, krijg je alleen afwisseling door muzikanten uit verschillende landen te halen. Dat doen we dan ook. We hebben een vaste kring van zo’n 2500 bezoekers die blindelings ruim tevoren hun kaartje kopen en de camping reserveren in de volle overtuiging dat er vast wel leuke nieuwe dingen in de programmering voorkomen. Daarnaast hebben wij maar één podium, dus tussen de optredens heb je telkens drie kwartier om even wat te eten, te drinken, de markt te bezoeken en de opgedane indrukken te laten bezinken.”

Openluchttheater_Hertme_2
Het Openluchttheater in Hertme waar op 2 en 3 juli 2016 voor de 28e keer het Afrika Festival Hertme wordt opgevoerd.

In de afgelopen drie jaar is het Afrika Festival Hertme verkozen tot de top-25-festivals in Europa. Legt dat druk op de organisatie, willen jullie verder naar voren in die lijst?
Wij wisten en weten nog steeds van niets, in de zin van: er is nog nooit iemand geweest die zich is komen voorstellen of zo. Dus elke keer opnieuw is het een verrassing geweest. En verder stijgen in die lijst gaat niet lukken, omdat met ingang van 2016 dit initiatief is gestopt. Wat het wel heeft bereikt, is dat we gemakkelijker grote namen naar Hertme krijgen, het sijpelt overal door dat Hertme als dorpje niet groot is, maar groots als Afrika Festival.”

Hoe heeft vanuit het kleine Hertme dit festival zo kunnen groeien en wat zijn de plannen voor de toekomst? Is er behoefte aan uitbreiding met dagen, podia of wat dan ook?
Afrika Festival Hertme en het ontstaan op deze plek is een combinatie van ongelofelijk veel toevalligheden. Zo is het openluchttheater gebouwd door de pastoor om er de regionaal bekende Passiespelen op te voeren. Iets waar tijdens de jaren zeventig de klad in kwam met het gevolg dat het theater in verval is geraakt. Een jaar of tien later komt John Pisano, bestuurslid van de stichting die het theater beheert, bij toeval in contact met iemand die nog een optreden zoekt voor een Afrikaanse dansgroep. En zo ontstaat die eerste Afrikadag die in het derde jaar een echte programmering krijgt, van één dag naar twee dagen uitgroeit en waar veel Afrikaanse artiesten hun Nederlandse en soms Europese debuut hebben gemaakt.

Nog steeds draait het festival zonder subsidie en het gaat goed! We kunnen zelfs een verregend festival het hoofd bieden en volgend jaar toch weer programmeren. Omdat we alles zelf doen, belangeloos en met inzet van veel vrijwilligers. Al heel wat jaren draaien we met een tweedaags programma, we willen en kunnen geen tweede podia kwijt. We hebben een markt vol standhouders die typisch Afrikaanse producten, muziek en etenswaren aanbieden, ook allerlei instanties die zich zorgen maken over Afrika als continent. We zijn tevreden en willen dit vasthouden, verdergaande verandering kunnen we op deze locatie niet kwijt, maar willen we ook niet.

Zijn er voorbeeldfestivals waar jullie naar kijken, of is er wellicht samenwerking in verband met de beschikbare artiesten?
In de serre van zijn woning met een bijzondere Liriodendron (Tulpenboom) als schaduwbrenger, gaat Rob Lokin er nog eens goed voor zitten. “Omdat we zo Afrikaans zijn kunnen we niet veel om de hoek kijken bij andere festivals. Via de Womex, een jaarlijkse muziekbeurs, doe ik telkens nieuwe contacten op. Maar ik ga ook kijken bij onder meer Rasa in Utrecht en de Music Meeting in Nijmegen. Ik heb wel internationale contacten met andere programmeurs, maar van samenwerken komt niet veel. Wel worden er onderling ervaringen en adressen uitgewisseld. En blijft Hertme vooral zijn eigen koers varen. En programmeer ik de muziek die ikzelf leuk en bijzonder vind. Gelukkig pakt dat elke keer opnieuw goed uit, tenzij het weer spelbreker is.”

Rob Lokin
Rob Lokin voor de Tulpenboom in zijn woning.

Hoeveel bezoekers trekt het jaarlijkse festival?
Per dag toch wel zo’n 2500 bezoekers, met uitschieters naar vierduizend zoals met de 25-jarige jubileumeditie. Als er grote namen staan en het weer goed is, scheelt dat zomaar een paar duizend bezoekers. Meer dan die vierduizend kunnen we ook niet aan, dan zijn we echt helemaal uitverkocht.

Maar jullie programmeren dus twee dagen, geen wensen om verder uit te breiden?
Er gaan wel eens stemmen op om ook de vrijdagavond in te vullen. We zijn van de zondagmiddag naar een tweedaags festival gegroeid. Maar we zitten aan de grenzen van onze logistiek, het moet niet groter worden. We willen de sfeer nadrukkelijk behouden. Dus we zullen eerder kleinschaliger worden dan dat we het festival laten groeien.

De Afrikaanse markt is een belangrijk onderdeel van die beleving?

Rob Lokin laat er geen twijfel over bestaan. “Absoluut! Tegenwoordig houdt John Pisano, de initiatiefnemer van de eerste Afrikadag, zich bezig met de invulling hiervan. Waardoor er een mooie mix van aanbieders komt, die allemaal echt iets met Afrika hebben. En dit jaar proberen we een experiment met een soort van strippenkaart bij de verschillende aanbieders van eten in de lucht te krijgen. Zodat je tegen een vast bedrag overal een beetje kan proeven. Dus als er iets op het podium staat wat minder je aandacht krijgt, of tussen de optredens door, kunnen bezoekers zich hier gemakkelijk vermaken.”

Wie zijn jullie bezoekers, hebben jullie daar een idee van?
Mensen die ergens een binding hebben met het Afrikaanse continent, expats, reizigers, mensen met gemengde relaties en nadrukkelijk de kinderen van bezoekers die inmiddels zelfstandig het festival bezoeken. We hebben opvallend veel jong publiek, ook door de mond-op-mondreclame en vergeet Facebook niet.

Wat zijn de ‘insider tips’ in de programmering voor 2016?
Voor de zaterdagmiddag toch zeker Songhoy Blues uit Timboektoe. Deze jonge Malinezen spelen Desert Blues met flinke invloeden uit de rock. Vooral het jonge publiek zal hierdoor aangesproken worden. En ’s avond highlifeveteraan Pat Thomas uit Ghana, die optreedt met zijn onstuimige, jonge groep Kwashibu Area Band, een combinatie die momenteel internationaal flink in de schijnwerpers staat. En zondag hebben we als afsluiter Youssou  N’Dour, die heeft weinig introductie meer nodig. Maar trots zijn we ook op Orchestre Les Mangalepa, dat voor het eerst in Europa optreedt, een concert dat je niet mag missen.

Tot slot de vraag waarom mensen uit de andere kant van Nederland naar Hertme moeten komen. Rob Lokin kijkt verbaasd. “Dat is toch wel duidelijk?”

tekst en beeld JAN PIET HARTMAN

Afrika Festival Hertme
Openluchttheater Hertme in Hertme, 2 en 3 juli 2016

www.afrikafestivalhertme.nl 

Previous

Joost Buis (rondetijd 06.58,24)

Next

Boy Edgarprijs voor niets vermoedende Wilbert de Joode

1 comment

  1. Ik zou kunnen informeren of er in Botswana ( alwaar ik 20 jaar woonachtig ben ) belangstelling is voor mogelijke deelname aan het festival.
    Koos Stiekema
    tel 06 13328411

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook