Het jaarlijkse festival Stranger Than Paranoia heeft zijn epicentrum verplaatst van Tilburg naar ’s-Hertogenbosch. Dat mag je althans concluderen als je uitgaat van de programmering. De diversiteit ervan is nu te vinden in de Toonzaal in Den Bosch in plaats van Paradox in Tilburg. Dit alles vanwege de alomtegenwoordigheid van Covid-19.
Het coronavirus raakt uiteraard Stranger Than Paranoia ook keihard. Paul van Kemenade, organisator en programmeur, heeft serieus overwogen of hij ‘zijn’ festival, dit jaar voor de 28e keer georganiseerd, niet een jaar moest opschuiven. “Maar ik vond dat ik dit de musici niet kon aandoen”, zegt hij. “Dan maar dertig man per concert met een glaasje water.”
Het festival strekt zich dit jaar uit over drie plaatsen: Tilburg, Nijmegen en Den Bosch. Tilburg opent deze corona-editie met twee dezelfde concertavonden: 22 en 23 december. Er zijn optredens van het trio Mariá Portugal/Jasper van ’t Hof/Paul van Kemenade en een uitgedunde bezetting van de Instant Composers Pool. “Er mogen maar acht musici op het podium en ik wilde per se de ICP.” Paul van Kemenade toont hiermee zijn solidariteit met het orkest, dat er in de laatste subsidieronde van het Fonds Podiumkunsten zo bekaaid van af is gekomen. Vandaar ook dat het ICP in octetvorm tweemaal in Tilburg en eenmaal in Nijmegen optreedt. In deze laatste plaats wordt het tweede concert op 24 december dat van Budha Building en Paul van Kemenade.
De Bossche Toonzaal toont meer diversiteit in de programmering. Die wordt voornamelijk in de hand gewerkt, doordat daar op 27 december zowel ’s middags als ’s avonds wordt geprogrammeerd. “Bovendien is in de Toonzaal sprake van kleinere groepen”, legt Van Kemenade uit. “Dan heb je ook minder uitkoop. Ook hebben we de tweede avond in de Toonzaal het etiket Jong en Paranoia gehanteerd. We leggen dan de nadruk op jonge musici en hopen dat ook jonge toeschouwers de weg naar deze concerten weten te vinden.”
In de Toonzaal treden op 27 december ’s middags het duo van drummer Han Bennink en pianist Guus Janssen op en voornoemd trio met Mariá Portugal. ’s Avonds is het de beurt aan het Trio Ernst Reijseger (cello) – Harmen Fraanje (piano) – Mola Sylla (zang/xalam/m’bira) en daarna de groep Bonsai Panda met Jelle Roozenburg (gitaar), Louk Boudesteijn (trombone), David Kweksilber (rieten), Romain Bly (hoorn) en Jimmi Jo Hueting (drums). Op 28 december is dan de thema-avond Jong en Paranoia met drie groepen: het Zuid Nederlands Workshop Orkest onder leiding van Jeroen Doomernik en Paul van Kemenade, het Prashant Samlal Quartet en het kwartet Smandem.
Op weg naar de uiteindelijke realisering van het festival – doorgang ervan is nog altijd onzeker vanwege het feit dat Covid-19 zich nauwelijks laat bedwingen – ondervond Paul van Kemenade nogal wat hindernissen. De geplande avond in Concertzaal Tilburg werd vanwege corona afgeblazen. New Cool Collective, het Alma Quartet, Two Horns and a Hammond, Capella Pratensis en het Brabant Koor moesten daardoor worden geschrapt. Ook grotere groepen die elders in het festival zouden optreden, werden afgezegd. Er mogen immers maar maximaal acht musici per optreden op een podium. De concerten in de Observant in Amersfoort verdwenen eveneens uit de programmering.
Voorts zag Paul van Kemenade zich genoodzaakt de avonden van drie naar twee concerten terug te brengen. Alleen de laatste avond zijn er drie concerten in Den Bosch, hetgeen mogelijk werd doordat elk optreden kort duurt. Om zoveel mogelijk muziek te laten horen, heeft de organisator als redmiddel voor de middagconcerten op zondag 27 december gekozen. “En toen was de poen op”, verzucht hij. “Daardoor kon nog zo’n middag in Paradox niet worden georganiseerd.”
RINUS VAN DER HEIJDEN
