Een stormachtige ontwikkeling. Die kenmerkt het nog korte (tweejarige) bestaan van Bonsai Panda, dat via zijn ‘kortetermijngeheugen-muziek’, twee stukken voor kerkorgel en onderstreping van het belang van kunst en cultuur in barre Covid-tijden middels een intrigerende EP, in een muzikale achtbaan is terecht gekomen. En daar niet om maalt, want de kern van het kwintet Bonsai Panda – Louk Boudesteijn en Jelle Roozenburg – geeft met een lach die niet rond de mond wil wijken, tekst en uitleg.

Jelle Roozenburg en Louk Boudesteijn, gitarist, trombonist en grondleggers van Bonsai Panda.
Jelle Roozenburg en Louk Boudesteijn, gitarist, trombonist en grondleggers van Bonsai Panda.

Eerst maar even een korte uitleg van ‘hoe het allemaal zo is gekomen’. Louk Boudesteijn en Jelle Roozenburg ontmoetten elkaar in 2017 en meteen was er een klik. Beiden houden van modern gecomponeerde- en geïmproviseerde muziek en van roots music met nadruk op blues. Na hun ontmoeting belden ze elkaar met de suggestie een band te beginnen. Toen ze met de helft van een mogelijke band eenmaal een repetitie hadden gedaan, zeiden beiden: te gek, niet meer aankomen! Bonsai Panda was geboren! Daarna volgden drie repetities en kwam het eerste album uit: Bonsai Panda – Short Term Memory Music 1.

“Ieder lid van de band voelt de noodzaak hetzelfde te doen”, zo geeft Louk Boudesteijn een verklaring voor de eenheid die Bonsai Panda kenmerkt. En Jelle Roozenburg: “Binnen deze band werkt het omdat ieder heel breed is georiënteerd, van alles houdt en heel veel kennis van muziek heeft. Er is net zoveel kennis van hiphop als van moderne muziek.” Van die breedte getuigt ook de gezamenlijke interesse voor gecomponeerde muziek uit de twintigste eeuw. Bovendien is binnen de band sprake van drie generaties. Jelle Roozenburg en Jimmi Jo Hueting zijn de jonkies, David Kweksilber is de oudste en Romain Bly en Louk Boudesteijn ‘hangen’ er tussenin. En de een steekt de ander aan: Roozenburg luistert bijvoorbeeld naar modern gecomponeerde muziek en dat doet Hueting intussen ook.

Improvisatie is de leidende factor binnen het kwintet. “Het actuele en meest directe zit in impro”, zeggen beide bandleden. “We streven altijd naar wat je kunt betekenen voor het moment, niet wat je kent. Improvisatie is de eerlijkste vorm van muziek maken, dan is er sprake van écht leven. Bonsai Panda klinkt soms heel gecomponeerd, maar de kern is improvisatie. En dat proberen we in elk stuk verder uit te bouwen.”

Louk Boudesteijn: "“We streven altijd naar wat je kunt betekenen voor het moment, niet wat je kent. Improvisatie is de eerlijkste vorm van muziek maken, dan is er sprake van écht leven."
Louk Boudesteijn: ““We streven altijd naar wat je kunt betekenen voor het moment, niet wat je kent. Improvisatie is de eerlijkste vorm van muziek maken, dan is er sprake van écht leven.”

Op 24 mei ziet een tweede plaat het levenslicht: de EP ADEM. Daarop staan slechts twee stukken: In Ere Adem van Louk Boudesteijn en Snak van Jelle Roozenburg. Twee composities die in feite zomaar uit de lucht kwamen vallen, want als de twee musici eind 2019 niet waren benaderd door de organisatie van het Gergiev Festival in Rotterdam had Bonsai Panda waarschijnlijk verder geborduurd op Short Term Memory Music. En hadden de twee componisten misschien wel nooit kunnen dromen dat zij muziek gingen schrijven voor kerkorgel. Want muziek voor dat immense instrument kwam er ook nog bij.

“Het Gergiev Festival kent elk jaar het onderdeel avant garde. Dan is werk van Boulez en meer van dat soort zaken te horen. Te gek dat ze dat doen. Ze hebben ons vorig jaar gevraagd, omdat ze wat breder wilden inzetten. Ze vroegen vrijblijvend of we iets wilden doen met het thema van het festival, Sint Petersburg. Valeri Gergiev zou zelf de Leningradsymfonie van Dmitri Sjostakovitsj komen dirigeren. En, werd gesuggereerd, kunnen jullie daar misschien de echo van zijn? We zijn mega enthousiast aan de slag gegaan, maar in maart begon dat hele coronagedoe en stopte alles.”

“We raakten een beetje in de put, maar Louk zei: ieder van ons heeft nu tijd, laten we zoveel mogelijk gaan maken en opnemen. Binnen een uur waren we weer gelukkig! Intussen waren we ervan overtuigd dat we iets moesten met deze vreemde tijd. We wilden corona aan de kaak stellen. Dus moest er tekst bij onze muziek en een koor die dat ging vertolken. We gingen door met schrijven en zouden wel zien waar het schip strandde. We waren ontzettend blij met die ‘gig’ van het Gergiev Festival en voelden dat we daar op door moesten.”

Jelle Roozenburg: "“Binnen deze band werkt het omdat ieder heel breed is georiënteerd, van alles houdt en heel veel kennis van muziek heeft."
Jelle Roozenburg: ““Binnen deze band werkt het omdat ieder heel breed is georiënteerd, van alles houdt en heel veel kennis van muziek heeft.”

“Het zaadje voor ADEM is geplant in het voorjaar van 2020, omdat we als makers de drang voelden om de gebeurtenissen in de wereld om ons heen te vertalen naar muziek”, legt Louk Boudesteijn uit. “Hieruit ontkiemden In Ere Adem van mijzelf en Snak van Jelle voor Bonsai Panda en koor; het Bonsai Choir. Beide composities nemen je mee in een verhaal over de drastische sociale levenswijziging die zich dat voorjaar in de wereld manifesteerde. Het verloop van de composities is dan ook geheel gebaseerd op de ontwikkeling van het Covid-19-virus en de consequenties die het met zich meebrengt. Zo vertalen de composities thematiek als verwarring, verspreiding, stilstand, eenzaamheid, vervreemding, polarisatie en hoop. Deze thematiek is duidelijk terug te horen in hoe wij de stukken hebben vormgegeven, bijvoorbeeld door verspreidende melodieën in canon, geïsoleerde zangers en hoopvolle koralen. Wij vonden het erg belangrijk om deze muziek op een plaat vast te leggen om zo een muzikaal souvenir over te houden aan deze bizarre, maar ook unieke tijd.” Woorden die muzikaal zijn samengevat op ADEM.

ADEM was al opgenomen toen er vorig najaar een nieuwe aanvraag kwam van het Gergiev Festival: of Bonsai Panda het festival wilde representeren tijdens een ander festival in Rottterdam, First Steps. ‘We hebben plaats voor jullie op een podiumpje buiten of in de Laurenskerk’, werd er gezegd. “Jeetje, een orgel”, juichten Louk Boudesteijn en Jelle Roozenburg. “We begonnen meteen aan twee stukken voor orgel, ieder één. Die hebben we toen gespeeld op het orgel van de Laurenskerk, we hebben de muziek goed opgenomen en gefilmd. We dachten namelijk meteen aan een orgeltournee. Een kerk heeft een soort impact, iets statigs en ook een uitgesproken akoestiek. Dit alles doet iets met mensen, ze luisteren dan op een andere manier.”

“Wij kiezen ook voor een kerk vanuit een symbolisch perspectief. Die symboliek draagt bij aan het project: de kerk biedt bescherming, brengt mensen samen, ontlokt bezinning en stemt nederig. Naast de prachtige akoestiek en de muzikale richting die het daarmee uitzet, lijkt de kerk ons het mooiste decor, maar ook een veilige plek om dit project uit te voeren en mensen weer bij elkaar te brengen. Er is namelijk ruimte, iets wat tegenwoordig een groot goed is. Bovendien hebben kerken de mooiste orgels in huis en wij willen dit instrument ook betrekken in onze moderne ‘mis’ en zo nieuw leven inblazen.”

Louk Boudesteijn: "“We willen mensen herinneren aan wat het betekent om mens te zijn."
Louk Boudesteijn: ““We willen mensen herinneren aan wat het betekent om mens te zijn.”

Een kerk, een orgel, plus de opdracht ‘iets’ te doen met het thema Sint Petersburg van het Gergiev Festival, dat waren enorme uitdagingen voor de twee Nederlandse musici/componisten die grotendeels buiten die grootheden zijn opgegroeid. Dmitri Sjostakovitsj (1906-1975) was een componist die de Russische machthebbers in de bloeitijd van het communisme als dissident zagen en oorlog ligt dan op de loer. Maar oorlog met alle daarmee gepaard gaande ellende en leed, daar konden Louk Boudesteijn en Jelle Roozenburg zich nauwelijks mee identificeren. En in feite kunnen ze dat nog steeds niet. “We wisten niet wat we met het thema van het Gergiev Festival aan moesten”, zeggen beiden. “Wij hebben nooit oorlog meegemaakt. Muzikaal konden we wel iets zeggen over Sjostakovitsj en dit hebben we ook naar de organisatie van Gergiev uitgesproken. Door de coronapandemie, die de wereld drastisch verandert, kwamen de verschrikkingen van oorlog echter wel een stuk dichterbij. Het vrijheidsbeperkende van nu is ook een soort belegering en daar zijn we mee verder gegaan. In deze tijd is er toch ook een begin van oorlog: angst en bedreiging speelden toen en ook nu een rol. Daarmee waren we op het punt gekomen dat we zeiden: oké, we kunnen iets maken.”

Louk Boudesteijn: “Kijkend naar de wereld van vandaag waarin tegenstellingen meer en meer worden uitvergroot, sociale normen ter discussie zijn komen te staan, offers worden gebracht en verandering moet komen, is het voor ons een logische stap om muzikaal te blijven reflecteren op deze wereld. Wij denken dat podiumkunst in het algemeen bijdraagt aan het vormen van een ruime kijk op de wereld; maar juist nu het zo hard nodig is, is het praktisch stil komen te staan.” Het project ADEM krijgt daardoor een tweeledige betekenis. Het wil ook bijdragen aan een volwaardige terugkeer van de podiumkunsten. “Wij kiezen voor de vorm van een niet-religieuze, muzikale, moderne ‘mis’ waarin alles samenkomt: de band, het koor en het orgel. Het ligt in de bedoeling deze mis vanaf september te gaan uitvoeren in verschillende kerken in Nederland. Dat is onze droom.”

ADEM moet worden gezien als een gebed zonder religieuze ondergrond, een soort ‘chant, een ‘prayer’. “We willen mensen herinneren aan wat het betekent om mens te zijn”, zeggen beide componisten. “Deze tijd is ontzettend vervreemdend doordat je van de ene dag op de andere elkaar niet meer mag aanraken. Wij zijn bang dat mensen in groepen gaan samenvallen. Dat zie je trouwens nu al gebeuren. De hele ontwikkeling van Covid-19 zit in ons project verwerkt. De verspreiding van het virus, de lockdown en het isolement van mensen zijn in noten gevangen.”

Jelle Roozenburg: ““We kampen met een luxe probleem, soms heeft Bonsai Panda te veel ideeën.”

ADEM is een waar genot voor fijnproevers en is geheel in lijn met het credo van Bonsai Panda: mini-versies maken van iets wat kenmerken in zich draagt van wat veel groter is. Of zoals de initiatiefnemers van de band het zeggen: “Wat wij doen moet een soort zaadjes blijven met kenmerken van improvisatie, iets van deze tijd.” ADEM beantwoordt daar volledig aan. Neem bijvoorbeeld het koor, dat bestaat niet uit zestig mensen maar uit twee sopranen, drie alten, drie tenoren en vier bassen. Via bandlid David Kweksilber en alt Fanny Alofs werden koorleden telefonisch benaderd, via Zoom werd het project met hen minutieus doorgesproken, waarna op 8, 9 en 10 juni vorig jaar in het Batavierhuis in Rotterdam de opnamen plaatsvonden.

Ons gesprek eindigt met een nieuw credo, een nieuwe ‘prayer’, een nieuw ‘chant’ dat Roozenburg en Boudesteijn gloedvol verwoorden: “Wij voelen de noodzaak om in 2021 met iets indrukwekkends terug te keren op het podium en zo het belang van kunst en cultuur en muziek in het bijzonder te onderstrepen. Daar is ADEM voor bedoeld.”

Dat later dit jaar alweer een vervolg krijgt. Want zeggen Jelle Roozenburg en Louk Boudesteijn zelf niet: “We kampen met een luxe probleem, soms heeft Bonsai Panda te veel ideeën”? In elk geval wordt er nu gewerkt aan de Bonsai Kwartetten. Louk Boudesteijn schreef een vierdelig stuk voor strijkkwartet en elektronische drums en Jelle Roozenburg is bezig om dit aan te vullen met een stuk voor blazerskwartet en modulaire synthesizer. En misschien komt er nog een nieuwe Bonsai Panda-plaat uit. “Maar dat weten we nog niet”, lachen Boudesteijn en Roozenburg.

RINUS VAN DER HEIJDEN
Foto’s GEMMA KESSELS

De EP 'ADEM' herbergt 'In Ere Adem' van Louk Boudesteijn en 'Snak' van Jelle Roozenburg.
De EP ‘ADEM’ herbergt ‘In Ere Adem’ van Louk Boudesteijn en ‘Snak’ van Jelle Roozenburg.


BONSAI PANDA

Louk Boudesteijn – trombone
David Kweksilber – rieten
Jelle Roozenburg – gitaar
Romain Bly – hoorn en trompet
Jimmi Jo Hueting – slagwerk

BONSAI PANDA CHOIR

Nele Mennes, Anna de Volder – sopranen
Fanny Alofs, Yanna Pelser, Lucy Woodward – alten
Steven van Gils, Joost van Velzen, Tijmen Veelenturf – tenoren
Gilad Nezer, Matthew Baker, Jimmi Hueting, Flip Noorman – bassen

 

WWW . BONSAI PANDA . COM

WWW . GERGIEV FESTIVAL . NL

 
Previous

IJzersterk begin corona-editie Jazz in Duketown

Next

IS DUKETOWN GROOTSTE JAZZFESTIVAL TER WERELD?

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Lees ook